Luật Cư trú 2020, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7, quy định việc thực hiện quyền tự do cư trú của công dân; việc đăng ký, quản lý cư trú; quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm của công dân, cơ quan, tổ chức về đăng ký, quản lý cư trú.
So với bộ luật trước đây, Luật Cư trú 2020 có nhiều quy định mới liên quan đến sổ hộ khẩu, cách thức đăng ký thường trú vào các TP lớn...
Bỏ sổ hộ khẩu, sổ tạm trú
Luật Cư trú 2020 thay đổi phương pháp quản lý cư trú từ sổ hộ khẩu giấy sang số định danh cá nhân được ghi trên căn cước công dân gắn chip. Khi luật này có hiệu lực, cơ quan chức năng sẽ không cấp mới, cấp lại sổ hộ khẩu và sổ tạm trú.
Sổ hộ khẩu hoặc sổ tạm trú đã được cấp vẫn còn giá trị sử dụng đến hết ngày 31/12/2022. Từ ngày 1/1/2023, sổ hộ khẩu, sổ tạm trú sẽ không còn giá trị sử dụng.
 |
| Sổ hộ khẩu đã tồn tại gần 60 năm. Ảnh: L.V. |
Từ ngày 1/7, mọi thông tin về cư trú sẽ được cập nhật, thay đổi trong cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Khi đi làm các thủ tục hành chính, người dân không cần mang sổ hộ khẩu, sổ tạm trú mà chỉ xuất trình căn cước công dân gắn chip.
Ngoài ra, từ ngày 1/7, khi công dân thực hiện các thủ tục đăng ký cư trú dẫn đến thay đổi thông tin trong sổ hộ khẩu, sổ tạm trú thì cơ quan đăng ký cư trú có trách nhiệm thu hồi sổ hộ khẩu, sổ tạm trú đã cấp, thực hiện điều chỉnh, cập nhật thông tin trong cơ sở dữ liệu về cư trú. Cơ quan chức năng không cấp mới, cấp lại sổ hộ khẩu, sổ tạm trú.
Những trường hợp bị xóa đăng ký thường trú
Điều 24 Luật Cư trú 2020 quy định 9 trường hợp người dân sẽ bị xóa đăng ký thường trú.
Những trường hợp này gồm: Người đã chết hoặc bị tòa án tuyên bố mất tích; định cư ở nước ngoài; đi khỏi nơi thường trú từ 12 tháng mà không đăng ký tạm trú ở nơi khác; cho thôi quốc tịch; nơi đăng ký thường trú bị cơ quan chức năng có quyết định phá dỡ hoặc tịch thu...
Ngoài ra, Luật Cư trú 2020 quy định khi đi khỏi đơn vị cấp xã nơi thường trú từ 12 tháng liên tục trở lên mà không phải bị can, bị cáo, người đang trong độ tuổi thực hiện nghĩa vụ quân sự, chưa đăng ký tạm trú ở nơi ở mới hoặc không phải xuất cảnh ra nước ngoài thì phải khai báo tạm vắng.
Người dân có thể khai báo tạm vắng trực tiếp tại cơ quan đăng ký cư trú nơi người đó cư trú hoặc khai báo qua điện thoại, phương tiện điện tử hoặc phương tiện khác.
Bỏ điều kiện riêng khi nhập khẩu Hà Nội, TP.HCM
Đây là một điểm mới trong Luật Cư trú 2020 so với bộ luật trước đây. Theo Điều 20 Luật Cư trú 2020, công dân chỉ cần có chỗ ở hợp pháp thuộc quyền sở hữu của mình thì được đăng ký thường trú tại chỗ ở hợp pháp đó.
 |
| Từ 1/7, việc quản lý cư trú thực hiện qua cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Ảnh: Nguyễn Hiếu. |
Nếu được chủ hộ và chủ sở hữu chỗ ở hợp pháp đồng ý trong các trường hợp vợ/chồng về ở với nhau; con đẻ, con nuôi về ở với cha mẹ đẻ, cha mẹ nuôi và ngược lại… thì công dân được đăng ký thường trú tại chỗ ở hợp pháp dù không thuộc quyền sở hữu của mình.
Ngoài ra, nếu ai đó được chủ sở hữu chỗ ở hợp pháp đồng ý cho đăng ký thường trú tại địa điểm thuê, mượn, ở nhờ và được chủ hộ đồng ý nếu đăng ký thường trú vào cùng hộ gia đình đó; thì công dân được đăng ký thường trú tại chỗ ở hợp pháp do thuê, mượn, ở nhờ đó.
Đáng chú ý, công dân được đăng ký thường trú tại cơ sở tín ngưỡng, cơ sở tôn giáo có công trình phụ trợ là nhà ở.
Trường hợp người sinh sống, người làm nghề lưu động trên phương tiện được đăng ký thường trú tại phương tiện đó khi đáp ứng các điều kiện như: Là chủ phương tiện hoặc được chủ phương tiện đó đồng ý cho đăng ký thường trú; có xác nhận của UBND cấp xã nơi phương tiện thường xuyên đậu, đỗ về việc sử dụng phương tiện đó vào mục đích để ở.
