Theo CNBC, nhà thần kinh học Cody Isabel phát hiện gia đình là một trong những chỉ báo quan trọng về khuynh hướng ái kỷ. Khuynh hướng này biểu hiện ở việc đánh giá bản thân quá cao, thích cảm giác có quyền lực, thiếu đồng cảm.
Chuyên gia Cody Isabel nói thêm trẻ vị thành niên thường ích kỷ. Đó không phải ái kỷ vì tâm trí trẻ vẫn đang phát triển. Vì vậy, việc trẻ ít tự nhận thức về bản thân là điều bình thường cho đến khi trẻ học được các kỹ năng quan trọng như điều tiết cảm xúc, đồng cảm.
Ông chỉ ra 3 sai lầm của phụ huynh trong quá trình nuôi dạy con có thể khiến trẻ trở thành người ái kỷ.
Không nhận ra hành vi tiêu cực của bản thân
Trẻ em học bằng cách quan sát và bắt chước. Điều này có nghĩa trẻ có thể làm theo các hành động tiêu cực của cha mẹ.
 |
| Cha mẹ nên đồng cảm và công nhận cảm xúc của con. Ảnh: Wow parents. |
Giả sử tình huống một người phục vụ không làm đúng yêu cầu của bạn, thay vì xử lý vấn đề bằng sự tôn trọng, cha mẹ la mắng, làm người phục vụ cảm thấy xấu hổ, nhục nhã. Con trẻ quan sát và nghĩ rằng cách phản ứng của cha mẹ như vậy là bình thường.
Đây là lý do việc dạy và giải thích cho trẻ về trí tuệ cảm xúc (EQ), đặc biệt yếu tố đồng cảm, rất quan trọng.
Một cách hay để bắt đầu dạy con về EQ là giúp con nhận ra cảm xúc của mình. Cha mẹ hãy đặt tên cho cảm xúc mà cha mẹ nghi ngờ con đang trải nghiệm. Ví dụ, cha mẹ hỏi con: "Con có cảm thấy bị tổn thương hay thất vọng vì những việc bạn con đã làm không?".
Luyện tập EQ giúp con dễ dàng thể hiện cảm xúc của mình và chú ý đến cảm xúc của những người khác trong tương lai.
Không đồng cảm hay công nhận cảm xúc của trẻ
Nếu cha mẹ xấu hổ, lảng tránh hoặc lờ đi cảm xúc của con, về cơ bản, cha mẹ đang dạy con những cảm giác đó là sai.
Hậu quả, trẻ gặp khó khăn trong việc điều chỉnh hành vi. Điều này có thể dẫn đến rất nhiều vấn đề khi con lớn hơn như nghiện ngập (để tê mỏi bản thân), tự cao. Đây là đặc điểm phổ biến của tính ái kỷ. Nhiều nghiên cứu cũng phát hiện sự xấu hổ, bất an, nỗi sợ là gốc rễ trong nội tâm người ái kỷ.
Việc đồng cảm yêu cầu cha mẹ trải nghiệm tình huống con gặp phải và giúp con xác định, gọi tên cảm xúc của mình. Công nhận cảm xúc đồng nghĩa cho phép con biết những gì con đang cảm thấy là hợp lý.
Ví dụ, khi bạn đang đón con ở trường, con bước lên xe và đóng sầm cửa với khuôn mặt tức giận. Thay vì xấu hổ về thái độ xấu của con, cha mẹ nên thể hiện sự đồng cảm bằng cách nói: "Có vẻ con đã có một ngày thật tệ ở trường! Con gặp chuyện gì sao?".
Ngay khi trẻ kể với cha mẹ những chuyện đã xảy ra, người lớn cần công nhận con và nói: "Chuyện đó thật không dễ chịu gì. Cha/mẹ có thể hiểu tại sao con buồn rồi". Việc này không có nghĩa phụ huynh đồng ý hay không đồng ý với phản ứng cảm xúc của con. Cha mẹ chỉ đơn giản là cho con biết cảm xúc của con được công nhận.
Theo thời gian, trẻ sẽ trở nên tốt hơn trong việc tin tưởng cảm xúc của mình.
Không phê bình những hành vi ái kỷ của con
Khi con nổi giận vì mọi thứ không như ý muốn của con ở nơi công cộng, phụ huynh đừng để mặc chuyện đang diễn ra. Trong trường hợp này, phụ huynh không cần làm con xấu hổ, nhưng đưa con ra khỏi tình huống này rất quan trọng.
 |
| Cha mẹ không nên để mặc những hành vi ái kỷ của con. Ảnh: Baby Chick. |
Cha mẹ nên bắt đầu hỏi con bằng 3 câu hỏi sau:
- Chuyện gì đang xảy ra vậy con?
- Con đang cảm thấy thế nào?
- Con nghĩ như thế nào về cảm xúc của những người xung quanh khi con hành động như vậy?
Thay vì chấp nhận sự khác thường cảm xúc của trẻ, cha mẹ nên giúp con uốn nắn khả năng đồng cảm, nhận thức xã hội và kỹ năng điều chỉnh cảm xúc của con. Tất cả việc này đều cần thiết để xây dựng trí tuệ cảm xúc.
"Làm thế nào để tôi có thể trò chuyện với con khi con đang thể hiện những hành vi ái kỷ?" là câu hỏi rất nhiều bậc phụ huynh đặt ra cho nhà thần kinh học Cody Isabel.
Cha mẹ có thể làm rất nhiều phép thử. Nếu chuyện tồi tệ xảy ra trong suốt bộ phim hoặc quyển sách họ đang xem cùng con, cha mẹ nên hỏi con xem con nghĩ các nhân vật có thể có cảm giác gì.
Nếu con trả lời nhân vật cảm thấy buồn hoặc tức giận, điều này có nghĩa EQ của con tốt. Nhưng nếu con tức giận hoặc nói con không quan tâm đến cảm xúc của nhân vật, lúc này, cha mẹ nhận ra vấn đề cần giải quyết.
Trong trường hợp lo lắng con có khuynh hướng ái kỷ và thấy mình không có kỹ năng để giúp đỡ con, phụ huynh cần cân nhắc liên hệ nhà trị liệu hoặc chuyên gia cố vấn về các chứng rối loạn nhân cách.
