6 điểm mới trong quy chế thi tốt nghiệp, có giảm áp lực cho thí sinh?

Thí sinh dự thi tốt nghiệp THPT năm 2024. Ảnh: Tiền Phong.

Năm 2025, thi tốt nghiệp THPT có 2 loại đề thi. Thí sinh lớp 12 dự thi với đề thi được ra theo chương trình giáo dục phổ thông 2018. Thí sinh tự do học chương trình cũ chưa tốt nghiệp dự thi với đề thi ra theo chương trình giáo dục phổ thông 2006.

Thí sinh tự do đã tốt nghiệp được lựa chọn dự thi với đề thi theo chương trình giáo dục phổ thông 2018 hoặc chương trình giáo dục phổ thông 2006 để sử dụng kết quả xét tuyển đại học, cao đẳng.

Từ năm 2026, Bộ GD&ĐT tổ chức kỳ thi tốt nghiệp THPT với một loại đề thi duy nhất. Thí sinh đặc biệt lưu ý nội dung này để chủ động trong kế hoạch học tập ngay từ bây giờ.

Hai loại đề thi, giảm hai môn thi

Những điểm mới được Bộ GD&ĐT thông tin gồm tổ chức kỳ thi thành 3 buổi thi (một buổi thi môn Ngữ Văn, một buổi thi môn Toán và một buổi tổ chức bài thi tự chọn). Các thí sinh sẽ được sắp xếp theo tổ hợp bài thi tự chọn để tối ưu phòng thi, điểm thi. So với những năm trước, giảm một buổi thi, giảm 2 môn thi, qua đó giảm áp lực, giảm chi phí xã hội nhưng vẫn bảo đảm chất lượng kỳ thi.

Điểm mới thứ hai là sử dụng kết hợp điểm đánh giá quá trình (học bạ) và kết quả thi trong xét công nhận tốt nghiệp theo tỷ lệ 50-50. Điểm trung bình học bạ các năm được tính theo trọng số. Việc tăng tỉ lệ sử dụng điểm đánh giá quá trình (học bạ) từ 30% lên 50% để đánh giá sát hơn về năng lực người học theo chương trình giáo dục phổ thông 2018.

Bên cạnh đó, điểm học bạ các năm lớp 10, lớp 11 được sử dụng (với trọng số nhỏ hơn của lớp 12) thay vì chỉ của lớp 12 như trước đây. Thay đổi này có tác dụng thúc đẩy việc dạy và học ngay từ khi học sinh bước vào bậc học THPT.

Thứ ba, chứng chỉ ngoại ngữ tiếp tục được sử dụng để miễn thi trong xét công nhận tốt nghiệp nhưng không được quy đổi thành điểm 10 trong xét công nhận tốt nghiệp như trước đây; có công thức tính điểm xét tốt nghiệp riêng, không có điểm ngoại ngữ trong trường hợp này.

Cách thức này tiếp tục khuyến khích việc học ngoại ngữ nhưng hướng tới công bằng hơn trong xét đỗ tốt nghiệp. Ví dụ, trước đây, học sinh có chứng chỉ IELTS 4.0 cũng quy đổi thành điểm 10 như học sinh đạt điểm IELTS 8.5.

Thứ tư, bỏ cộng điểm chứng chỉ nghề đối với tất cả thí sinh; bỏ cộng điểm chứng chỉ Tin học, Ngoại ngữ, bằng trung cấp nghề đối với thí sinh giáo dục thường xuyên.

Nội dung này nhằm phù hợp với chương trình giáo dục phổ thông 2018, đồng thời tạo sự bình đẳng, bởi học sinh tốt nghiệp hệ giáo dục chính quy và thường xuyên đều được cấp chung một loại bằng tốt nghiệp.

Thứ năm, cho phép thí sinh là người nước ngoài được sử dụng chứng chỉ tiếng Việt để miễn thi môn Ngữ văn trong xét công nhận tốt nghiệp THPT. Nội dung này nhằm tạo điều kiện thuận lợi trong việc xét công nhận tốt nghiệp cho người nước ngoài học chương trình giáo dục phổ thông ở Việt Nam, nhưng vẫn bảo đảm được học vấn cơ bản của môn Ngữ văn thông qua việc học môn Ngữ văn trên lớp và việc thi để lấy chứng chỉ tiếng Việt.

Cuối cùng, lần đầu tiên trong kỳ thi tốt nghiệp THPT có thêm phương thức vận chuyển đề thi tại 63 tỉnh, thành qua hệ thống đường truyền mã hóa và bảo mật của Ban Cơ yếu Chính phủ. Đây là một bước tiến quan trọng trong việc ứng dụng công nghệ vào các khâu trọng yếu của quy trình tổ chức kỳ thi.

Bộ GD&ĐT đánh giá phương thức vận chuyển đề thi mới này giúp chuyển đề thi gốc nhanh, kịp thời, giảm bớt được thời gian và nhân sự vận chuyển đề thi như phương pháp truyền thống đang áp dụng. Đây là bước chuẩn bị từ sớm, từ xa và quan trọng trong việc thực hiện phương án thi theo lộ trình chuyển đổi hình thức từ thi trên giấy sang thi trên máy tính đã công bố.

Băn khoăn thi môn tự chọn

Em Nguyễn Đức Minh Quân, học sinh lớp 12 trường THPT May (Hà Nội), chia sẻ số môn thi tốt nghiệp giảm nên áp lực giảm. Lựa chọn xét tuyển chương trình học liên kết của trường quốc tế tại Việt Nam nên với Quân, kỳ thi tốt nghiệp nhẹ nhàng hơn rất nhiều so với các bạn khác. Việc được chọn 2 môn thi tốt nghiệp THPT (ngoài 2 môn bắt buộc là Toán, Ngữ văn), là một thuận lợi lớn so với các anh chị khóa trước.

Về những điểm mới trong quy chế thi tốt nghiệp THPT 2025, TS Lê Viết Khuyến, Hiệp hội các trường đại học, cao đẳng Việt Nam, băn khoăn ở buổi thi thứ 3 (buổi thi tổ chức thi các môn tự chọn) có tối đa 36 tổ hợp bài thi tự chọn, tương đương sẽ có tối đa 36 loại phòng thi ở mỗi điểm thi. Từ đó, việc in sao, đóng gói, vận chuyển đề… đảm bảo đồng bộ trong cả nước ở buổi thi thứ 3, điều này sẽ rất phức tạp, mang nhiều rủi ro.

Được biết, Bộ GD&ĐT đã tổ chức thi thử nghiệm và sẽ có báo cáo đánh giá để chuẩn bị cho đợt tập huấn tổ chức thi tốt nghiệp THPT 2025 sắp tới.

Ông Nguyễn Văn Phê, nguyên Giám đốc Sở GD&ĐT Hưng Yên, cho biết việc tăng tỷ lệ kết quả học tập lên 50% trong xét tốt nghiệp của Bộ GD&ĐT đã được các Sở GD&ĐT kiến nghị từ khi bắt đầu triển khai chương trình giáo dục 2018. Kết quả học tập được đánh giá bằng cả quá trình nên kết quả của học sinh không chỉ dựa vào điểm số các bài kiểm tra trên lớp.

Theo ông Phê, quy định điều chỉnh quy đổi điểm, quy đổi chứng chỉ ngoại ngữ trong xét tốt nghiệp đảm bảo công bằng hơn cho thí sinh, không còn tình trạng cào bằng thí sinh đạt 4.0 IELTS cũng được quy đổi bằng điểm thí sinh đạt 8.5 IELTS.