Kết thân với làn khói thuốc "tử thần" từ khi mới 11 tháng tuổi, 7 năm ấu thơ của Aldi Suganda là hành trình đầy nước mắt, nỗ lực tự cứu lấy chính mình.
Cuối tháng 3/2010, hình ảnh cậu bé béo tròn, da đen nhẻm, khuôn mặt thơ dại cầm trên tay điếu thuốc rít và nhả khói một cách điệu nghệ khiến cả thế giới bàng hoàng.
Đó là Aldi Suganda, khi đó mới 2 tuổi, có cha mẹ làm nghề buôn cá ở làng chài Musi Banyuasin, tỉnh Nam Sumatra, Indonesia. Cậu bé "mê" thuốc lá tới mức mỗi ngày hút hết 40 điếu - con số mà người nghiện thuốc lá lâu năm cũng phải giật mình, hoảng hốt.
Có một sự thật đau lòng rằng ở Indonesia, việc trẻ em phì phèo điếu thuốc trên tay chẳng có gì lạ.
Theo Daily Mail, số liệu từ Cục thống kê Trung ương Indonesia năm 2010 cho thấy 25% trẻ em nước này từ 3-15 tuổi từng thử hút thuốc, với 3,2% trong số đó hút thường xuyên. Tỷ lệ trẻ 5-9 tuổi hút thuốc tăng từ 0,4% (năm 2001) lên 2,8% (năm 2004).
Thế nhưng, Aldi là trường hợp đặc biệt, bởi em "kết thân" với làn khói thuốc lúc mới 11 tháng tuổi. Khi đó, mỗi lần theo cha mẹ ra chợ bán cá, Aldi rất hay mè nheo, khóc lóc nên họ để cậu bé chơi một mình.
Một ngày nọ, chị Diana (hiện 33 tuổi) - mẹ Aldi - bắt gặp con trai loanh quanh trong gian hàng bán thuốc lá và cầm điếu thuốc đã châm lửa trên tay. Không biết từ khi nào, nhóc tỳ nói còn chưa sõi đã biết cách cầm điếu thuốc, nhả khói thành thục như người lớn.
Chẳng lâu sau, Aldi 2 tuổi hút hết hai bao thuốc (tương đương 40 điếu) mỗi ngày. Lúc này, clip quay cảnh cậu bé phì phèo điếu thuốc trên tay, trong khi các em nhỏ đồng trang lứa và cả người lớn thích thú dõi theo, lan truyền trên mạng với tốc độ chóng mặt.
Aldi bỗng nổi tiếng với biệt danh "smoking baby". Tin tức về em liên tục xuất hiện trên báo chí, truyền hình trong và ngoài nước.
Hình ảnh cậu bé thơ dại thong dong ngồi trước vô lăng chiếc ôtô nhựa màu đỏ "lượn" khắp làng, châm hết điếu này đến điếu kia, nhả khói chẳng khác nào "bát hương di động", hay nói theo cách hài hước của Daily Mail là "tên lãnh chúa trung tuổi", khiến nhiều người tức giận.
Dư luận lên án cha mẹ Aldi vì để con trai mình dính vào tệ nạn thuốc lá. Trước hàng loạt mũi chỉ trích hướng vào gia đình, chị Diana bật khóc giải thích rằng vợ chồng họ bất lực trong việc kiểm soát thói quen hút thuốc của Aldi.
Giữa làng chài mà ở đó cảnh hút thuốc nhan nhản khắp nơi, cộng với người dân sẵn sàng cho Aldi tiền mua thuốc lá chỉ vì nhóc tỳ dễ thương và hài hước, việc ngăn cản cậu bé còn "khó hơn lên trời".
"Con trai tôi nghiện thuốc lá nặng rồi. Thằng bé không ngừng hét lên giận dữ, ném đồ đạc, thậm chí đập đầu vào tường cho đến khi có thuốc trong tay. Đôi lúc, con nói với tôi rằng cảm thấy chóng mặt, ốm yếu, mệt mỏi khi không có thuốc", người mẹ nghẹn ngào nói.
Sau này, trả lời tờ SMH, chị Diana thừa nhận có lúc Aldi tỉnh dậy vào 3h sáng và không ngừng khóc lóc đòi thuốc. Cậu bé thậm chí dùng dao đâm vào đầu gối đến bật máu, hay nhảy xuống nước khi bị cô lập trong ngôi nhà giữa sông.
Những lúc như thế, chị Diana tự trách bản thân đã hút thuốc lá trong thời gian mang thai Aldi. Hơn ai hết, chị mong con trai tránh xa thuốc lá để phát triển bình thường như bao đứa trẻ khác, nhưng không thể chịu đựng được khi nhìn em làm tổn thương chính mình.
Trong khi đó, nhiều tờ báo đưa tin anh Rizal (hiện 37 tuổi) - bố Aldi - lại nói rằng con trai vẫn khỏe mạnh nên anh thấy việc em hút thuốc không có gì sai.
Trao đổi với CBS News, TS Alanna Levine - bác sĩ nhi khoa - nhận định Aldi nghiện thuốc khá nặng nên không dễ để từ bỏ. Điều này làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp, tổn thương phổi vĩnh viễn, ảnh hưởng đến vận động và dễ bị béo phì.
Quả thật, Aldi luôn cảm thấy nặng nề, khó thở mỗi khi chạy nhảy, nô đùa. Chính vì vậy, em ít vận động và chủ yếu di chuyển trên chiếc xe đồ chơi.
Kể từ khi đoạn video Aldi hút thuốc trở nên nổi tiếng, hàng loạt clip "ăn theo" nhanh chóng xuất hiện với nhân vật chính là các em nhỏ.
Ông Seto Mulyadi - Chủ tịch Ủy ban bảo vệ trẻ em Indonesia - bức xúc cho rằng nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là người lớn noi gương xấu cho con em mình, cũng như cơ chế buông lỏng khiến các nhà máy sản xuất thuốc lá quảng cáo rầm rộ.
Ngay lập tức, chính quyền Indonesia phát động chiến dịch quốc gia nhằm chấm dứt tệ nạn hút thuốc lá ở trẻ em. Họ cũng quan tâm đặc biệt tới trường hợp của Aldi và hỗ trợ gia đình giúp em cai thuốc.
Tuy nhiên, với tình trạng nghiện nặng từ khi còn quá nhỏ, việc cai thuốc lá cho Aldi gặp không ít khó khăn. Thay vì đòi thuốc, em liên tục đòi hỏi nhiều đồ chơi hơn và đập đầu vào tường nếu không được đáp ứng.
Ngay cả khi quan chức địa phương hứa tặng chiếc xe hơi mới nếu "smoking baby" bỏ được thuốc, cha mẹ cậu bé 2 tuổi vẫn không thể ngăn em lại. Lúc này, các nhà chức trách Indonesia quyết định tổ chức liệu trình cai thuốc đặc biệt cho em.
Cùng mẹ Diana, Aldi tới thủ đô Jakarta tham gia khóa trị liệu tâm lý trong hai tuần. Các chuyên gia ở đây khuyến khích mẹ bé nói cho em hay những nguy hiểm của việc hút thuốc và cùng chơi đùa để gợi sự hồn nhiên tuổi thơ mà lâu nay Aldi dường như đánh mất.
Bản thân chị Diana cũng được trị liệu tâm lý để biết cách trở thành bà mẹ mẫu mực, chăm sóc con cái tốt hơn, thay vì vô tình hại con bằng cách nuông chiều.
TS Kak Seto - chuyên gia tâm lý tham gia trị liệu cho Aldi - nhận xét cậu bé rất thông minh và tiếp thu mọi thứ nhanh. Hàng loạt biện pháp trị liệu nhằm loại bỏ tận gốc mầm mống nghiện ngập đã đem lại kết quả khả quan.
Khi trở về quê hương Nam Sumatra, rất nhiều người vẫn cho Aldi thuốc lá, cậu bé từ chối và nói rằng: "Cháu rất yêu mến bác Kak Seto. Bác ấy sẽ buồn nếu cháu lại hút thuốc và khiến mình mắc bệnh".
Tuy nhiên, ban đầu, gia đình cũng không ít lần phải gọi điện cho TS Kak Seto nhờ giúp đỡ khi Aldi vật vã chống lại cơn thèm thuốc. May mắn là cậu bé dần chế ngự được "kẻ gây nghiện".
Nam tiến sĩ vẫn ghé thăm Aldi và gia đình đều đặn để đảm bảo em không "ngựa quen đường cũ".
Hai năm sau ngày bỗng nhiên nổi tiếng toàn thế giới, Aldi không còn bị cám dỗ bởi những điếu thuốc lá độc hại. Em trông khỏe mạnh, có sức sống hơn và có thể chạy nhảy, chơi đá bóng cùng các bạn.
Mỗi lần cậu bé theo cha mẹ ra chợ bán cá, rất nhiều người biết và lại gần hỏi thăm. Chị Diana cảm thấy vui trước sự quan tâm từ dân làng, song chạnh lòng khi có người gọi con trai là "em bé hút thuốc".
"Điều này khiến tôi khá bực bội vì cảm thấy vợ chồng mình như bị buộc tội là ông bố, bà mẹ tồi tệ", chị nói.
Lúc được cho xem lại clip khiến mình nổi tiếng, Aldi hồn nhiên nói rằng em thấy vui khi lên tivi, nhưng cũng buồn khi bị gắn với biệt danh "em bé hút thuốc".
Tuy nhiên, câu chuyện của Aldi không kết thúc ở đó. Giống như người lớn, cậu bé bắt đầu thói quen mới để quên đi nếp sinh hoạt cũ. Và cách em chọn đè nén cơn thèm thuốc lá là ăn không ngừng nghỉ.
Cậu bé rơi vào trạng thái "cuồng" ăn những đồ chứa nhiều chất béo và đòi uống tới 3 hộp sữa đặc mỗi ngày. Gia đình ra sức ngăn cản nhưng Aldi lại "giở trò" đập đầu vào tường cho đến khi được cho ăn.
"Mỗi bữa, Aldi có thể ăn hết 3 đùi gà, 3 bát súp đầy thịt. Thằng bé uống hết hộp sữa đặc vào buổi sáng và một cho buổi tối. Nếu tôi bảo ăn ít đi, bé sẽ nổi giận và dọa hút thuốc lá trở lại. Bởi vậy, tôi đành cho con ăn những gì nó muốn", mẹ Aldi nói.
5 tuổi, cơ thể nhóc tỳ Indonesia phát phì do ảnh hưởng từ thói quen hút thuốc trước đó (chất nicotine trong thuốc lá làm tăng lượng hormone, kìm hãm insulin và cản trở việc giải phóng glucose từ thức ăn). Khi ấy, trọng lượng của Aldi cán mốc 25 kg, hơn các bạn đồng trang lứa tới 6 kg.
Chưa kịp vui mừng vì con trai đoạn tuyệt được thuốc lá, cha mẹ "smoking baby" phải đối mặt với cuộc điều tra do Ủy ban bảo vệ trẻ em Indonesia và Hội phụ nữ tiến hành. Aldi may mắn không bị cách ly khỏi cha mẹ, nhưng phải tới gặp các chuyên gia dinh dưỡng để tiến hành giảm cân.
Nhà dinh dưỡng học Fransisca Dew nhận định điểm mấu chốt có thể giảm số cân nặng cho Aldi chính là sự hợp tác từ gia đình để thay đổi thói quen sinh hoạt uống 3 hộp sữa đặc mỗi ngày, ăn quá nhiều thực phẩm chứa carbohydrates và ăn vặt mọi lúc mọi nơi. Còn lại nằm ở ý chí của nhóc tỳ 5 tuổi.
Aldi sau đó trở về làng chài Musi Banyuasin, áp dụng chế độ ăn kiêng nghiêm ngặt với khẩu phần ăn chủ yếu là rau củ, trái cây, kết hợp luyện tập thể thao điều độ trong khoảng thời gian dài.
Trước đó, mỗi ngày, Aldi mang hộp cơm đầy ắp tới lớp, các bạn đều trêu chọc, cười nhạo. Không muốn phải xấu hổ với bạn bè, cậu bé càng quyết tâm giảm cân.
Anh Rizal, chị Diana cũng thuyết phục anh chị em của Aldi và thành viên trong gia đình tuyệt đối không cho cậu bé ăn vặt khi mình không ở bên.
Bẵng đi một thời gian dài, đầu năm nay, hình ảnh của Aldi Suganda lại xuất hiện trên nhiều mặt báo khiến mọi người bất ngờ. Sau 4 năm bỏ thuốc lá, cậu bé luôn đòi đập đầu vào tường đã lấy lại cơ thể săn chắc, thon gọn đúng lứa tuổi.
Những năm tháng ấu thơ chìm trong bóng đen của thuốc lá độc hại cũng như chứng "cuồng" ăn đến phát phì đã không còn đeo đẳng cuộc đời cậu bé Indonesia.
Bằng quyết tâm sắt đá, em đã làm được điều mà không phải đứa trẻ ở độ tuổi thèm ăn, thèm uống nào trải qua hai dấu mốc khó khăn trong cuộc đời như hai lần nghiện ngập có thể vượt qua.
Aldi 9 tuổi, đang học lớp 4 trường làng và có thành tích học tập thuộc top đầu của lớp. Cậu bé hòa đồng với các bạn, sống vui vẻ, lành mạnh. Giống như bao bạn bè đồng trang lứa, Aldi yêu thích môn bóng bầu dục và chăm chỉ đến phòng tập mỗi ngày.
"Nhiều lúc nhìn mọi người xung quanh hút thuốc, cháu nhớ cảm giác khi cầm điếu thuốc trên tay. Nhưng giờ cháu thấy chocolate còn hấp dẫn hơn thuốc lá nhiều", Aldi vui vẻ thừa nhận.
Không ít dân mạng bày tỏ sự khâm phục cậu bé và vui vẻ cho rằng nếu cần động lực cai thuốc hay giảm cân, mọi người đừng chỉ nhìn vào những hot boy, hot girl trên mạng, mà hãy học hỏi Aldi Suganda.
Hồi năm ngoái, một bức ảnh chụp cậu bé béo phì tới mức đi lại khó khăn được cho là Aldi năm 8 tuổi lan truyền trên mạng. Tuy nhiên, nó chưa bao giờ được khẳng định là thật, theo The Sun.
Aldi từng chia sẻ rằng khi lớn lên, em muốn trở thành bác sĩ để giúp cha mình từ bỏ thuốc lá. Cậu bé thậm chí chuẩn bị sẵn lời để nói với ông ấy: "Con bỏ được thuốc lá rồi, còn cha thì chưa làm như vậy. Chúng ta tự hủy hoại cuộc sống của mình khi hút thuốc. Thần kinh, não, cổ họng, răng... - tất cả sẽ đều bị tàn phá".