Sáng 8/6, ông Võ Văn Hùng và bà Đặng Thị Thu Hương (trú quận Hải Châu, TP Đà Nẵng), cho biết sáng qua, 8 người trong gia đình cố thủ, đổ xăng dọa tự thiêu là để phản ứng lại quyết định cưỡng chế ngôi nhà 209 đường Đống Đa của Chi cục Thi hành án dân sự TP Đà Nẵng. "Bị cưỡng chế ra khỏi nhà quá oan ức, chúng tôi sẽ tiếp tục khiếu kiện", ông Hùng cho hay.
Dì, cháu lôi nhau ra tòa vì tranh chấp nhà ở
Ngày 6/7/1991, vợ chồng ông Nguyễn Ngãi và bà Võ Thị Hồng ký giấy tặng cho chị ruột là bà Võ Thị Hiên ngôi nhà số 65 Đống Đa với diện tích 39 m2 (nay là số 209). Nguồn gốc đất là của ông Nguyễn Đức Lộc và bà Võ Thị Hoàng Yến (quốc tịch Hoa Kỳ) bán cho ông Ngãi, bà Hồng năm 1982. Sau khi hoàn tất thủ tục, ngày 6/9/1999, UBND TP Đà Nẵng cấp Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà và đất cho bà Hiên.
 |
| Ông Hùng cho biết sẽ tiếp tục khiếu kiện để đòi lại nhà. Ảnh: Nguyên Vũ. |
Vì nhà ở xuống cấp, nên bà Yến gửi tiền về nhiều đợt gồm 24.000 USD cho bà Hiên xây dựng lại nhà. Ngày 24/2/2000, bà Hiên viết giấy cam kết với nội dung: “Tôi ký tên dưới đây là chủ sở hữu ngôi nhà 209 Đống Đa, Đà Nẵng. Ngôi nhà trên là do người em ruột của tôi là Võ Thị Hoàng Yến, Việt kiều Mỹ tạo dựng và bỏ tiền ra xây cất toàn bộ cho tôi ở. Vậy tôi cam kết rằng, sau này nếu tôi muốn bán hoặc sang tên cho người khác..., đều phải được sự đồng ý của em tôi...”.
Năm 2005, bà Hiên mất, không để lại di chúc cho người thừa kế. Gia đình ông Hùng, bà Hương tiếp tục ở trong ngôi nhà nói trên. Sau đó, làm theo yêu cầu của bà Yến, 2 người này ký vào giấy "sẽ tiếp tục thực hiện cam kết của mẹ là bà Hiên". Ngày 1/1/2006, bà Hồng khuyên ông Hùng giao Giấy Chứng nhận quyền sở hữu đất và nhà đứng tên bà Hiên cho bà cất gửi để khỏi thất lạc.
Có được giấy tờ trên, bà Yến ủy quyền cho ông Nguyễn Nguyên Hà (trú quận Thanh Khê) gửi đơn khởi kiện ông Hùng, bà Hương lấy lại ngôi nhà 209 Đống Đa. Qua nhiều lần xét xử TAND các cấp đều chấp nhận yêu cầu khởi kiện của bà Yến, buộc ông Hùng phải giao toàn bộ nhà đất cho nguyên đơn.
Ông Hùng và bà Hương nhiều lần kháng cáo, cho rằng ngôi nhà 209 Đống Đa là do bà Yến bỏ tiền ra xây dựng nhưng về đất là của bà Hiên. "Việc tòa buộc tôi cùng bà Hương ra khỏi nhà là quá oan ức. Chúng tôi chấp nhận trả lại tiền mà bà Yến đã gửi về xây nhà, còn đất là tài sản của mẹ tôi để lại nên chúng tôi có quyền thừa kế", ông Hùng nói.
Tại tòa, bà Yến trình bày ngược lại, lô đất ở 209 Đống Đa là bà bỏ tiền mua và sau đó đầu tư xây nhà 3 tầng. Tuy nhiên, theo quy định của pháp luật khi đó, Việt kiều không được sở hữu đất và tài sản trên đất nên bà nhờ chị ruột là bà Hiên đứng tên giúp.
 |
| Khi lực lượng chức năng đến cưỡng chế thì 8 người trong gia đình ông Hùng và bà Hương cố thủ trong nhà. Ảnh: Nguyên Vũ. |
Vì muốn trốn thuế nên bà Yến nhờ ông Ngãi và bà Hồng viết giấy với nội dung cho bà Hiên 39 m2 đất ở đường Đống Đa. "Nay tôi có nhu cầu sử dụng căn nhà trên nên lấy lại và đồng ý hỗ trợ cho hai cháu Hùng và Hương 400 triệu đồng", trích văn bản bà Yến trình bày tại tòa.
Viện kiểm sát và tòa có quan điểm trái ngược
Các phiên tòa sơ thẩm, phúc thẩm đều nhận định, ngôi nhà 209 Đống Đa thuộc quyền sở hữu của bà Yến. Còn ông Hùng, bà Hương chỉ là người trông coi hộ.
Tuy nhiên, Quyết định kháng nghị ngày 19/6/2012 của Viện trưởng Viện KSND TP Đà Nẵng phản bác lại nhận định trên và cho rằng, việc tòa công nhận quyền sở hữu nhà cho bà Yến là trái pháp luật vì người này mang quốc tịch Mỹ.
Theo quy định của Luật Đất đai năm 1987 và 1993, bà Yến là Việt kiều nên không có quyền mua và sở hữu nhà tại Việt Nam. Nếu có xảy ra thì đây là giao dịch bất hợp pháp không được pháp luật công nhận.
Sau khi phân tích như trên, kháng cáo của Viện KSND TP Đà Nẵng, kết luận: "Bản án trên suy diễn không có căn cứ, trái với bản chất cam kết giữa bà Hiên với bà Yến. Theo nội dung cam kết của bà Hiên thì bà Yến là người đã tạo dựng ra ngôi nhà, hoàn toàn không liên quan gì đến quyền sử dụng đất".
Luật sư: Có dấu hiệu oan sai?
Trao đổi với Zing.vn, luật sư Trần Hùng (trưởng Văn phòng Luật sư Trần Hùng, Đà Nẵng), cho biết TAND các cấp đã đã cố tình đồng nhất 2 tài sản đất và nhà làm một dẫn đến nhận định sai về quyền thừa kế.
 |
| Sau nhiều giờ thuyết phục, ông Hùng mới chịu mở cửa đến lực lượng chức năng đọc quyết định cưỡng chế. Ảnh: Nguyên Vũ. |
"Trong sổ đỏ, bà Hiên là người đứng tên nhà và đất thì đương nhiên tài sản này là của bà ấy. Bà Yến không có tên trong sổ đỏ nên không có quyền gì cả. Bà Hiên mất đi, dù không để lại di chúc nhưng những người con của bà ấy - ông Hùng và bà Hương mới là người được thừa kế tài sản theo quy định của pháp luật", ông Hùng phân tích.
Vị luật sư này phân tích thêm, HĐXX cũng chưa làm rõ được số tiền mà bà Yến gửi về. 24.000 USD là bà Yến gửi về cho bà Hiên vay hay là biếu chị gái mua đất xây nhà. Nếu bà Yến cho bà Hiên thì người em gái sẽ không có bất cứ quyền lợi nào trong ngôi nhà nói trên.
Trong trường hợp bà Yến chứng minh được mình đầu tư hoặc cho chị gái vay tiền để mua đất xây nhà thì người hưởng quyền thừa kế (tức ông Hùng và bà Hương) phải có trách nhiệm trả lại số tiền đó. Theo hồ sơ, tại tòa bà Yến có chứng minh được mình đầu tư tiền nên lẽ ra HĐXX tuyên buộc bị đơn trả lại tiền cho nguyên đơn.
Việc TAND các cấp tuyên buộc ông Hùng, bà Hương trả lại ngôi nhà 209 là sai luật. Chưa kể, bà Yến là Việt kiều - không thuộc diện được sở hữu đất và tài sản trên đất ở Việt Nam mà HĐXX lại buộc ông Hùng, bà Hương giao nhà cho bà ấy là vi phạm các quy định của pháp luật ", vị luật sư này lập luận.
Theo luật sư Hùng, vụ án này có dấu hiệu oan sai nên ông Hùng, bà Hương phải có đơn gửi Ủy ban Tư pháp của Quốc hội để họ xem xét. Nhận đơn, cơ quan này sẽ có trách nhiệm nghiên cứu, nếu thấy có dấu hiệu oan sai thì họ sẽ kiến nghị TAND tối cao và Viện KSND tối cao xem xét lại.
