87% trẻ em Việt dùng Internet hàng ngày

Trẻ em là nhóm đối tượng chưa đủ nhận thức và kỹ năng bảo vệ bản thân khỏi rủi ro trên không gian mạng. Ảnh: Viooptical.

Việt Nam hiện có khoảng 24,7 triệu trẻ em, chiếm khoảng 25% dân số cả nước. Trong đó, 2/3 các em được tiếp cận các thiết bị kết nối Internet.

Có thể thấy, kỷ nguyên Internet đã mang lại nhiều cơ hội học tập, giải trí cho trẻ em. Tuy nhiên, đây đồng thời cũng là môi trường không an toàn với những người dùng nhỏ tuổi - nhóm đối tượng chưa đủ nhận thức và kỹ năng bảo vệ bản thân khỏi rủi ro, cạm bẫy trên không gian mạng.

"Ngày nay, cha mẹ trang bị hoặc cho trẻ em sử dụng thiết bị di động từ rất sớm. Khảo sát cho thấy 82% trẻ em 12-13 tuổi sử dụng Internet, con số này ở trẻ 14-15 tuổi là 93%. Tuy nhiên, các em lại không đủ kỹ năng bảo vệ bản thân trên không gian này", ông Trần Đăng Khoa - Phó cục trưởng phụ trách Cục An toàn thông tin, Bộ Thông tin và Truyền thông - đưa ra cảnh báo tại Hội thảo Môi trường Internet an toàn: Giải pháp trong trường học.

124 trẻ từng trải qua việc bị xâm hại tình dục trực tuyến

Theo thống kê, 89% trẻ em 12-17 tuổi sử dụng Internet, trong đó 87% sử dụng hàng ngày. Tuy nhiên, độ tuổi trẻ em sử dụng Internet đang ngày một trẻ hóa, đa số trẻ em bắt đầu sử dụng chủ động từ 9-11 tuổi.

Trong bối cảnh Covid-19 học trực tuyến, độ tuổi trẻ em sử dụng phổ biến giảm xuống 6-7 tuổi. Thậm chí, trẻ 2-3 tuổi đã bắt đầu sử dụng.

Khảo sát Tiếng nói trẻ em Việt Nam cho thấy các em thường sử dụng Internet để học tập (83%), giải trí (71%), kết bạn (71%), chia sẻ thông tin (23%), mua sắm (30%) và phát trực tiếp (6,3%).

ThS Nguyễn Phương Linh - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý và Phát triển bền vững - cho biết trong thế giới mạng, trẻ em có thể gặp phải bất kỳ rủi ro nào. Theo thống kê năm 2020, 40% trẻ em cảm thấy không an toàn khi sử dụng Internet.

Hơn 70% trẻ em từng có trải nghiệm không mong muốn như bị lộ thông tin cá nhân, bị nhắn tin quấy rối, bị bắt nạt trên mạng... Năm 2020, 124 trẻ em (22%) từng trải qua việc bị xâm hại tình dục trực tuyến.

"Càng ngày, các rủi ro càng đa dạng, không thể lường hết và không chừa một ai. Chính vì vậy, trẻ cần được giáo dục, trang bị kiến thức để bảo vệ bản thân, đồng thời tận dụng lợi thế mà công nghệ mang lại", bà Linh nói.

Tuy nhiên, theo khảo sát do Google thực hiện năm 2022, độ tuổi trung bình trẻ em Việt Nam sử dụng điện thoại di động là 9 tuổi, sớm hơn so với trẻ em thế giới 4 năm (13 tuổi). Trong khi đó, theo như đánh giá, ở tuổi 13, trẻ em Việt mới được tiếp cận hướng dẫn về an toàn trên không gian mạng.

Trước số liệu trên, ông Trần Đăng Khoa nhận định 4 năm đó, trẻ em quá thiếu kỹ năng và không được bảo vệ trước môi trường đầy rẫy nguy cơ rủi ro.

Độ tuổi trung bình trẻ em Việt Nam sử dụng điện thoại di động là 9 tuổi, sớm hơn so với trẻ em thế giới 4 năm. Ảnh: Alamy.

Nhà trường và gia đình đồng hành cùng con

ThS Nguyễn Phương Linh thông tin năm 2020, 76% trẻ em được học về sử dụng Internet an toàn nhưng chủ yếu do tự học, học từ bạn bè. Chỉ 53% học từ nhà trường nhưng cũng chủ yếu là kỹ năng sử dụng máy tính, công nghệ thay vì các kỹ năng số sử dụng Internet an toàn.

Nhiều trẻ em chia sẻ khi gặp vấn đề trên môi trường mạng, trẻ thường không kể với ai, tự tìm cách khắc phục hoặc tìm đến sự giúp đỡ từ bạn bè thay vì nhờ tới sự giúp đỡ của thầy cô, cha mẹ hay các cơ quan chức năng.

Chính vì vậy, bà Linh nhận định nhà trường, cha mẹ cần đồng hành, giúp trẻ tương tác lành mạnh, sáng tạo trên môi trường mạng, dựa trên 6 nguyên tắc:

• Tôn trọng và công nhận trẻ có quyền tiếp cận và sử dụng Internet;
• Bắt đầu đồng hành cùng trẻ sử dụng Internet an toàn càng sớm càng tốt;
• Tôn trọng quyền riêng tư, quyền tham gia của trẻ;
• Hiểu tâm lý và sự phát triển của trẻ để đồng hành cho phù hợp;
• Hướng dẫn trẻ tiếp cận sự hỗ trợ khi cần thiết;
• Sẵn sàng có mặt khi trẻ cần.

Đối với trường học, bà Lê Tuệ Minh - Chủ tịch Hội đồng trường Phổ thông liên cấp Edison - nhận định để có không gian mạng an toàn, bảo mật, đặt ra yêu cầu các trường có sự quản lý chặt chẽ của đội ngũ quản trị viên, tường lửa và phần mềm kiểm soát nội dung.

"Đối với học sinh, nhà trường nên áp dụng nhiều biện pháp giáo dục có hiệu quả như đưa nội dung an toàn mạng vào môn học công nghệ thông tin, môn kỹ năng sống, ban hành bộ quy định về việc sử dụng mạng xã hội dành cho học sinh, tổ chức các hội thảo về an toàn mạng có sự đồng hành cùng các chuyên gia và cha mẹ học sinh…", bà Minh nói.

Trong khi đó, bàn về giải pháp công nghệ hỗ trợ bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng, bà Đinh Thị Như Hoa - đại diện Trung tâm Ứng cứu khẩn cấp không gian mạng Việt Nam - gợi ý 3 loại công nghệ bảo vệ chủ yếu gồm: Công nghệ bảo vệ trên các hệ điều hành, trình duyệt, ứng dụng; các thiết bị, ứng dụng bảo vệ trẻ em trên thiết bị đầu cuối và các ứng dụng hỗ trợ phản ánh, kiểm tra.