9 loại thuốc có thể gây ho cần lưu ý

Nhiều người dùng fentanyl đã được báo cáo bị ho do thuốc.

Ho là một triệu chứng phổ biến. Nguyên nhân thường gặp là cảm lạnh thông thường, các bệnh về đường hô hấp như hen suyễn, dị ứng… nhưng một số loại thuốc có thể gây ra hoặc góp phần gây ho (ho do thuốc).

Một số loại thuốc phổ biến gây ho

Thuốc ức chế men chuyển ACE điều trị huyết áp cao

Thuốc ức chế men chuyển (ACE) là lựa chọn hàng đầu để kiểm soát tăng huyết áp (huyết áp cao) như lisinopril, benazepril, enalapril, ramipril, captopril… Tuy nhiên, ho khan là một trong những tác dụng phụ phổ biến nhất của các loại thuốc này. Có tới 35% người dùng thuốc ức chế men chuyển gặp phải tình trạng ho khan dai dẳng.

Ho do thuốc ức chế men chuyển không nghiêm trọng về mặt y khoa, nhưng lại gây khó chịu. Ho có thể xảy ra ngay sau khi bắt đầu dùng thuốc hoặc thậm chí sau khi dùng thuốc một thời gian.

Lưu ý: Nếu người bệnh bị ho khi dùng thuốc ức chế men chuyển angiotensin (ACEI), bác sĩ có thể chuyển sang một loại thuốc khác như thuốc chẹn thụ thể angiotensin II (ARB). Losartan và valsartan là những thuốc ARB phổ biến và thường không gây ho.

Một số thuốc chẹn beta

Thuốc chẹn beta thường được kê đơn để kiểm soát các triệu chứng của bệnh tim. Các loại thuốc này làm giảm nhịp tim và huyết áp bằng cách chặn các thụ thể beta (vị trí liên kết hóa học) bên trong tim và mạch máu. Tuy nhiên, một số thuốc chẹn beta có thể gây ho, đặc biệt nếu người bệnh cũng bị hen suyễn.

Thuốc chẹn beta "không chọn lọc" cũng nhắm vào các thụ thể beta trên toàn bộ cơ thể, bao gồm cả phổi. Điều này có thể gây ra cơn hen suyễn với các triệu chứng như ho và thở khò khè. Một số ví dụ về thuốc chẹn beta không chọn lọc: Carvedilol, propranolol, labetalol, nadolol…

Một số loại thuốc điều trị bệnh có thể gây ra tác dụng phụ là ho.

Đối với người bị hen suyễn, bác sĩ có thể chủ động kê thuốc chẹn beta chọn lọc như atenolol hoặc metoprolol… Những thuốc này tác động lên tim và mạch máu mà không ảnh hưởng đến phổi ở cùng mức độ.

Thuốc chẹn kênh canxi

Thuốc chẹn kênh canxi (CCB) điều trị các bệnh tim như tăng huyết áp và bệnh động mạch vành. Mặc dù không phổ biến, CCB có thể gián tiếp gây ho do thuốc ở một số người. Các CCB phổ biến bao gồm: Amlodipin, nifedipine, nicardipine, verapamil, diltiazem…

Thuốc chẹn kênh canxi (CCB) làm giãn cơ thực quản, khiến axit dạ dày trào ngược dễ dàng hơn. Đối với những người đã mắc bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD), điều này có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng. Ho là một trong những triệu chứng có thể gặp của GERD.

Thuốc statin điều trị cholesterol cao

Statin là những loại thuốc phổ biến để điều trị cholesterol cao. Ví dụ phổ biến là atorvastatin, simvastatin và pravastatin. Tác dụng phụ phổ biến của nhóm thuốc này là đau cơ, nhưng cũng có thể gây ho do thuốc.

Nguyên nhân gây ho của statin vẫn chưa rõ ràng, có thể là do statin khiến cơ thể sản xuất nhiều hơn một chất gọi là prostacyclin, dẫn đến ho. Statin cũng có thể làm tăng sản xuất một chất hóa học gọi là oxit nitric, khiến dễ bị ho hơn. Nếu bạn bị ho khó chịu và không khỏi, hãy trao đổi với bác sĩ kê đơn.

Nitrat

Nitrat được dùng điều trị đau ngực do thuốc có tác dụng làm giãn mạch máu. Nitroglycerin, isosorbide mononitrate và isosorbide dinitrate là một vài ví dụ.

Nitrat hoạt động một phần bằng cách giải phóng oxit nitric, đóng vai trò quan trọng trong cách thức hoạt động của các loại thuốc này. Tuy nhiên, việc tăng nồng độ oxit nitric có thể làm giãn cơ thực quản. Giống như CCB, nitrat có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng GERD như ho, nhưng thường hiếm gặp.

Methotrexat

Methotrexate điều trị nhiều bệnh lý như ung thư và viêm khớp dạng thấp. Tuy nhiên, thuốc có nhiều tác dụng phụ, bao gồm cả các vấn đề tiềm ẩn về phổi.

Mặc dù tổn thương phổi hiếm gặp, nhưng ho khan là một trong những dấu hiệu cảnh báo. Đôi khi, các vấn đề về phổi đã được báo cáo trong năm đầu tiên bắt đầu dùng methotrexate. Nếu người bệnh bị khó thở, sốt hoặc ho, hãy đi khám ngay, bác sĩ có thể sẽ ngừng hoặc tạm dừng đơn thuốc methotrexate và điều trị viêm phổi.

Fentanyl

Đây là thuốc opioid dùng điều trị đau từ trung bình đến nặng. Mặc dù có thể hiệu quả trong việc kiểm soát các triệu chứng, nhưng thuốc cũng đi kèm với các tác dụng phụ. Nhiều người dùng fentanyl đã được báo cáo bị ho do thuốc.

Điều này là do fentanyl có thể kích hoạt giải phóng histamine hóa học, gây ho. Một số thụ thể nhất định cũng có thể bị kích hoạt và khiến đường thở bị thắt chặt.

Một số loại thuốc điều trị bệnh tăng nhãn áp

Nếu bạn đang mắc bệnh tăng nhãn áp, bác sĩ có thể kê đơn thuốc nhỏ mắt để hạ nhãn áp. Trong các trường hợp, tác dụng phụ chỉ giới hạn ở vùng mắt. Tuy nhiên, đôi khi thuốc nhỏ mắt có thể thẩm thấu vào cơ thể.

Timolol là thuốc nhỏ mắt chẹn beta không chọn lọc có thể gây ho nếu bạn bị hen suyễn. Latanoprost là thuốc nhỏ mắt chứa prostaglandin cũng có thể gây ho do thuốc. Nghiên cứu cho thấy, việc tăng nồng độ prostaglandin cùng với các loại thuốc như latanoprost có thể gây ho.

Để thuốc nhỏ mắt đạt hiệu quả tối đa và giảm thiểu tác dụng phụ, khi nhỏ thuốc người bệnh nên ấn ngón tay vào khóe mắt, gần mũi nhất, sau khi nhỏ thuốc. Điều này có thể giúp ngăn ngừa thuốc nhỏ mắt chảy vào cổ họng, mũi.

Thuốc xịt mũi steroid

Đối với người bị dị ứng có thể cần dùng thuốc xịt mũi steroid không kê đơn (OTC) để kiểm soát các triệu chứng. Fluticasone và triamcinolone là hai ví dụ về thuốc xịt mũi steroid không kê đơn phổ biến. Những loại thuốc này thường được dung nạp tốt. Tuy nhiên, chúng có thể gây đau họng và ho do thuốc.

Tốt nhất là tránh ngửa đầu ra sau khi sử dụng thuốc xịt mũi steroid. Thay vào đó, hãy nghiêng đầu về phía trước một chút, sẽ ngăn thuốc chảy xuống cổ họng. Súc miệng bằng nước sau khi sử dụng thuốc xịt mũi cũng có thể làm giảm nguy cơ bị kích ứng cổ họng và ho.

Cách điều trị ho do thuốc

Ho do thuốc có thể gây khó chịu và đôi khi ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của người bệnh. Bạn có thể tự kiểm soát cơn ho tại nhà bằng cách dùng: Kẹo ngậm ho bạc hà, mật ong, dùng máy tạo độ ẩm giúp giảm ho hiệu quả.

Thuốc ho không kê đơn cũng có thể giúp ích tạm thời. Nếu cần thiết và được sự cho phép của bác sĩ, bạn cũng có thể thử ngừng thuốc tạm thời nếu bạn nghĩ rằng thuốc đó là nguyên nhân gây ho. Nếu tình trạng ho không cải thiện trong vòng 1 đến 2 tuần, hãy liên hệ với bác sĩ để có phương án xử trí phù hợp hơn.