Chỉ chưa đầy một ngày trước, Sukiyabashi (Nhật Bản), nhà hàng sushi được đánh giá ngon nhất thế giới, chính thức bị tước 3 sao Michelin danh giá. Quyết định nghe có phần tàn nhẫn này không liên quan đến chất lượng món ăn. Đơn giản, Sukiyabashi không còn mở cửa với công chúng và điều này đi ngược với tôn chỉ của những người đứng sau Michelin Guide.
Việc một nhà hàng bị tước 1 hay 3 sao Michelin trước nay không hiếm. Vua đầu bếp Gordon Ramsay cũng từng bị thu hồi 2 sao Michelin vào năm 2015. Chia sẻ trên truyền thông, bếp trưởng nổi tiếng thừa nhận mình đã bật khóc khi nghe tin.
Một câu chuyện khác liên quan đến Jay Fai, người phụ nữ được mệnh danh là bà hoàng ẩm thực đường phố Thái Lan. Quán ăn cùng tên của bà nhận được 1 sao Michelin vào năm 2017. Tuy nhiên, khi nói với báo giới, Jay Fai nhiều lần nhắc tới sao Michelin như một lời nguyền mình muốn gỡ bỏ.
Vậy, sao Michelin là gì mà khiến cho những tên tuổi lớn trong giới ẩm thực phải khốn khổ đến vậy?
Từ lốp xe tới đồ ăn
Ngôi sao Michelin xuất phát từ Pháp, đất nước nổi tiếng với nền ẩm thực phong phú. Tuy nhiên, ban đầu, Michelin Guide (cẩm nang Michelin) lại bắt đầu từ cuốn sách cho người lái xe. Nó được xuất bản bởi Andre và Edourd Michelin, những người sáng lập ra công ty lốp xe Michelin.
Năm 1889, tại Clermont-Ferrand, miền Trung nước Pháp, 2 anh em này thành lập hãng lốp xe lấy tên mình, với tầm nhìn chiến lược về ngành công nghiệp ôtô ở nước này trong thời điểm cả nước chưa đến 3.000 xe. Quả thực về sau, Michelin trở thành tên tuổi lớn trong lĩnh vực này.
 |
| Sao Michelin sở hữu quyền lực lớn trong giới ẩm thực. Ảnh: Eater. |
Để khuyến khích mọi người sử dụng ôtô nhiều hơn trong các chuyến đi, từ đó thúc đẩy doanh số mua bán lốp xe, anh em nhà Michelin cho ra đời một hướng dẫn nhỏ gồm nhiều thông tin du lịch hữu ích như bản đồ, cách thay lốp xe, nơi đổ xăng, danh sách địa điểm ăn uống, lưu trú ban đêm...
Tới năm 1920, nhu cầu thưởng thức ẩm thực của người dân tăng cao. Anh em nhà Michelin quyết định mở thêm con đường đánh vào thị trường này. Họ thành lập một tổ thanh tra bí mật với nhiệm vụ ghé thăm và đánh giá các nhà hàng trên 3 cơ sở. Cách phân loại đánh giá này vẫn duy trì tới ngày nay, tương ứng với 3 ngôi sao Michelin danh giá.
1 sao Michelin có ý nghĩa rằng cơ sở ăn uống có chất lượng tốt, đáng để bạn dừng chân ghé lại. 2 sao Michelin đánh giá cơ sở ăn uống có chất lượng xuất sắc, đáng để bạn đi một quãng đường xa đến. Việc nhận 3 sao hình bông hoa chứng tỏ cơ sở ăn uống có chất lượng vượt trội, đáng để bạn dành một chuyến đi đặc biệt và thưởng thức món ăn.
Ngôi sao đổi đời
"Bạn có thể dành 1 hay 2 sao Michelin nhờ món ăn tuyệt vời. Tuy nhiên, để chạm tới ngôi sao thứ 3, nhà hàng của bạn phải đem lại những trải nghiệm vượt xa chuẩn mực. Mọi thứ phải đạt đến mức cao nhất. Món ăn không phải yếu tố quyết định tất cả", Marco Pierre White nhấn mạnh độ khó của việc nhận được 3 ngôi sao Michelin.
Sao Michelin với người đầu bếp đôi khi không đơn giản là một giải thưởng. Nó có thể khiến cuộc đời họ thay đổi mãi mãi. Kẻ vô danh mấy chốc trở thành tỉ phú. Người trên đỉnh mất sao suy sụp dẫn đến tự sát. Đó là thực tế vẫn diễn ra thường xuyên như một cuộc chiến ngầm của giới ẩm thực.
Năm 2003, Bernard Loiseau, đầu bếp người Pháp nổi tiếng, đã tự tử tại nhà riêng sau khi có tin đồn nhà hàng của ông bị hạ sao Michelin. Sau sự việc này, những người đứng sau Michelin Guide phủ nhận họ đã ra cảnh báo tước sao với Loiseau.
 |
| Ám ảnh về ngôi sao Michelin có thể khiến đầu bếp tìm đến cái chết. Ảnh: Eater. |
Tuy nhiên, câu trả lời này không thuyết phục được công chúng. Cây viết Michael Steinberger của tờ The New Yorker cho biết từng gặp gỡ đại diện Michelin Guide và Loiseau vào năm 2002. Trong buổi nói chuyện đó, những người đứng sau ngôi sao Michelin danh giá đã bày tỏ sự quan ngại đến chất lượng thực phẩm trong nhà hàng của Loiseau. Vị bếp trưởng rõ ràng đã bị sốc trước những lời nhận xét này.
Một lá thư sau đó đã được vợ Loiseau gửi đến Michelin. Bà cho biết đã nhận được "cảnh báo" (từ cảnh báo được gạch chân nhấn mạnh) và sẽ nhắc nhở chồng mình cải thiện chất lượng nhà hàng. Tuy nhiên, Loiseau đã chọn con đường tự sát.
Bếp trưởng người Pháp không phải người duy nhất tự sát vì ngôi sao Michelin. Năm 2016, giới ẩm thực bàng hoàng trước tin Benoit Violier tự sát tại nhà riêng. Tại thời điểm đó, Violier được xem là đầu bếp số một thế giới với nhà hàng Restaurant de I'Hotel de Ville, sở hữu 3 sao Michelin. Năm 2015, nhà hàng này dẫn đầu danh sách xếp hạng 1.000 nhà hàng tốt nhất thế giới do La Liste công bố.
Cảnh sát chỉ có thể kết luận đây là một vụ tự tử. Nguyên nhân thực sự khiến Violier kết thúc đời mình vẫn còn là bí ẩn. Một số người tin rằng cái chết của cha Violier vào năm 2015 đã ảnh hưởng lớn đến ông. Tuy nhiên, nhiều nguồn thân cận lại khẳng định Violier bị stress nặng để duy trì các tiêu chuẩn 3 sao Michelin đưa ra.
Điều quan trọng hơn danh tiếng, tiền bạc
Những lợi ích khi sở hữu sao Michelin là điều không cần bàn cãi. Ngôi sao là sự kiểm định chắc chắn nhất về chất lượng món ăn, cách phục vụ và những tiện ích khác của nhà hàng.
Knight Frank, công ty bất động sản nổi tiếng toàn cầu, khẳng định "sao Michelin nắm giữ sức mạnh xoay chuyển cả một doanh nghiệp". Các báo cáo của họ cho thấy nhiều nhà hàng đã có mức tăng trưởng vượt bậc dù chỉ nhận một sao Michelin. Thậm chí, giá nhà đất ở những nơi gần nhà hàng đạt sao Michelin cũng tăng đáng kể.
Lợi ích về tài chính đánh đổi bằng áp lực. Câu chuyện tự tử của 2 đầu bếp nổi tiếng kể trên là minh chứng rõ ràng cho điều đó.
 |
| Nhiều đầu bếp coi sao Michelin là lời nguyền. Ảnh: Getty. |
Jay Fai, người được mệnh danh là bà hoàng ẩm thực đường phố Thái Lan, cũng đã có khoảng thời gian chật vật vì ngôi sao danh giá này.
Năm 2017, tổng cộng 17 nhà hàng ở Thái Lan giành được sao Michelin. Dù vậy, không nơi nào chạm được đến cột mốc cao nhất, 3 sao. Jay Fai là quán ăn đường phố duy nhất giành được một ngôi sao. Phần còn lại hầu hết dành cho các nhà hàng cao cấp như Le Normandie, nơi chiếc áo khoác là điều bắt buộc với các quý ông khi bước chân qua cửa...
Ngôi sao Michelin đem lại cho Jay Fai nhiều thứ nhưng cướp đi của bà cuộc sống bình yên.
Đó cũng là điều mà nhiều cửa hàng phải chấp nhận khi trở thành chủ nhân của sao Michelin danh giá. Từ một quán ăn bình dân, Jay Fai phải đối mặt với một lượng khách khổng lồ, đi kèm theo đó là vô số các chuyên gia ẩm thực bí mật đến để theo dõi, đánh giá chất lượng. Cuộc sống yên bình bên chảo bếp của bà bị tước mất chỉ sau một đêm.
Jay Fai lúc trước thường tếu táo với khách hàng trong khi nấu những món "tủ" của mình như trứng cuộn cua hay canh tom yum. Còn bây giờ, bầu không khí thoải mái ấy đã hoàn toàn biến mất. Jay Fai nhiều lần phải xin lỗi và từ chối khách hàng do họ không đặt bàn trước. Bà cũng thừa nhận bị hàng xóm ghét vì lượng khách quá đông, gây mất trật tự khu phố.
Sau đêm trao giải, Jay Fai luôn có cảm giác như cái quán ăn nhỏ của bà đã thu hút cả 8 triệu cư dân Bangkok đổ về. Bên cạnh vấn đề lượng khách quá đông, thành công của Jay Fai cũng kéo theo những sự chú ý không mong muốn từ cơ quan thuế và chính quyền địa phương.
"Cuộc sống của tôi thật sự rất áp lực. Đôi khi, tôi chỉ ước mình có thể trả lại ngôi sao ấy", bà thở dài.
Jay Fai vẫn giữ ngôi sao Michelin khiến bà thấy phiền phức. Tuy nhiên, không phải đầu bếp nào cũng làm vậy. Julio Biosca, chủ nhà hàng 1 sao Michelin - Casa Julio (Tây Ban Nha), đã trả lại ngôi sao của mình vì quá phiền phức. "Có những vị khách đến nhà hàng của tôi mà không quan tâm đến ẩm thực. Họ đơn giản chỉ muốn chụp ảnh để khoe khoang", ông chia sẻ, đồng thời khẳng định luôn tôn trọng Michelin Guide.
Một đầu bếp khác tên Dhooghe Fredrick cũng quyết định tương tự. Lý do bởi món vịt nướng nguyên con của ông được thực khách yêu thích lại bị tổ chức Michelin Guide "ném sọt rác" vì không đủ đẳng cấp cho nhà hàng có sao Michelin.
