Hầu hết chúng ta đều biết cảm giác khi ăn hết một hộp kem khi buồn, hoặc ngấu nghiến cả một túi khoai tây chiên lúc chán. Mặc dù không có gì đáng xấu hổ về những khoảnh khắc như vậy vì nó cực kỳ phổ biến, ăn uống theo cảm xúc thường xuyên sẽ không tốt cho sức khỏe.
Theo Eat This Not That, Cleveland Clinic định nghĩa ăn uống theo cảm xúc là sử dụng thức ăn để giải thoát hoặc làm tê liệt cảm giác của chúng ta trong giai đoạn khó chịu. Đối với những người cảm thấy thèm ăn mỗi lúc không thoải mái, họ có thể trở nên bực bội và chán nản khi cố gắng tìm ra cách giải quyết khác.
Để tìm hiểu thêm, Eat This Not That đã trò chuyện với một số chuyên gia dinh dưỡng về các chiến lược hữu ích để quản lý thói quen ăn uống theo cảm xúc.
Đánh giá lại kế hoạch bữa ăn hiện tại
Những người tìm đến thức ăn để giải tỏa cảm xúc có thể không nghĩ rằng họ cần ăn nhiều hơn. Nhưng bà Rachel Fine, chuyên gia dinh dưỡng, người sáng lập của To The Pointe Nutrition, chia sẻ rằng ăn nhiều thực phẩm giàu chất dinh dưỡng hơn trong ngày có thể giúp bạn kiểm soát việc ăn uống theo cảm xúc.
“Nếu bạn thường xuyên ăn đến mức cơ thể khó chịu, hãy xem xét khả năng lượng thức ăn cơ bản của bạn quá thấp", bà nói.
Ngày nay, ăn uống thiếu chất cực kỳ phổ biến và điều này thường là kết quả của lịch trình bận rộn và niềm tin sai lệch xuất phát từ văn hóa ăn kiêng. Ăn không đủ có thể làm trầm trọng thêm trải nghiệm ăn uống theo cảm xúc vì cơ thể sẽ cố gắng bù đắp thâm hụt năng lượng.
Tìm kiếm sự hỗ trợ đáng tin cậy
Bạn có thể ăn uống theo cảm xúc do ảnh hưởng từ môi trường xung quanh. Bà Fine nói: “Sự xấu hổ và cảm giác tội lỗi khi ăn uống theo cảm xúc là phản ứng ta học được từ văn hóa ăn kiêng. Bỏ đi những niềm tin sai lầm về đồ ăn là bước cực kỳ quan trọng để cảm thấy vui vẻ khi ăn".
Một cách mà bà gợi ý để từ bỏ suy nghĩ sai lệch về thức ăn là tìm kiếm sự hướng dẫn của chuyên gia. "Một chuyên gia dinh dưỡng được cấp phép và chuyên gia trị liệu sức khỏe tâm thần có thể cung cấp sự hỗ trợ cần thiết giúp giải quyết các trường hợp ăn uống theo cảm xúc".
Tìm biện pháp tinh thần khác
Không có gì phải xấu hổ khi bạn ăn uống để giải tỏa trong những thời điểm căng thẳng vì mỗi người đều có cách đối phó riêng trong những giai đoạn như thế này.
Bà Fine nói: “Ăn theo cảm xúc thường bị coi là điều tồi tệ trong nền văn hóa của chúng ta, nhưng ăn trong lúc lo lắng, căng thẳng, choáng ngợp cực độ, không phải là điều xấu nhất bạn có thể làm". Tuy nhiên, sử dụng thức ăn để đối phó sẽ chỉ giúp xao nhãng tạm thời và do đó, các biện pháp đối phó khác được khuyến khích mạnh mẽ.
Bà Sarah Anzlovar, chuyên gia dinh dưỡng, chủ sở hữu của Sarah Gold Nutrition, cho biết: “Tôi luôn yêu cầu khách hàng của mình làm danh sách gồm các biện pháp đối phó, cho dù đó là khi họ thấy căng thẳng, chán chường hay buồn bã". Sau đó, bà bảo khách hàng đặt danh sách ở nơi dễ tiếp cận như trên ứng dụng ghi chú điện thoại hoặc trên tờ giấy nhớ đặt ở bàn. Khi cảm xúc ập đến và họ muốn tìm thức ăn, họ có thể dễ dàng chọn một phương án khác.
Nếu bạn cần trợ giúp để nghĩ ra cách đối phó khác, bà Anzlovar gợi ý việc đi bộ nhanh quanh khu nhà, thực hiện một số bài tập hít thở sâu hoặc gọi điện cho bạn bè. Bà Fine nói thêm rằng nghe nhạc yêu thích hoặc đọc sách là cách hữu ích để điều hướng những cảm xúc tiêu cực.
Tạm dừng và kiểm tra
Khi bạn thấy mình tìm đến thức ăn để được thoải mái, bà Anzlovar đề nghị bạn tạm dừng và tự hỏi bản thân “tôi thực sự cần gì ngay bây giờ”. Điều này có thể giúp bạn học cách xử lý những cảm xúc khó khăn và tìm ra điều gì thực sự giúp bạn cảm thấy tốt hơn.
Bạn có thể phải luyện tập một chút và ban đầu cảm thấy nó kỳ lạ, nhưng bà Anzlovar nói rằng việc luyện tập này hoàn toàn xứng đáng.
Bà Anzlovar chia sẻ: “Mặc dù thức ăn khiến bạn tạm thời cảm thấy tốt hơn, nhưng cảm giác đó chỉ thoáng qua. Sau đó, bạn lại cảm thấy tồi tệ về những gì bạn đã ăn và vẫn cảm thấy căng thẳng, buồn, chán hoặc thất vọng”.
Bà Anzlovar chia sẻ có thể điều bạn thực sự cần là sự kết nối và việc gọi điện cho bạn bè hoặc đi hẹn hò với người yêu sẽ giải quyết vấn đề này. Hoặc nếu bạn đang quá tải trong công việc, có thể thứ bạn cần là sự trợ giúp.
Đảm bảo ăn các bữa ăn chính và bữa ăn vặt cân bằng dinh dưỡng
Một cách giúp bạn kiểm soát việc ăn uống theo cảm xúc là đảm bảo bạn đang cung cấp cho cơ thể nhiều chất dinh dưỡng cần thiết trong suốt cả ngày.
Bà Anzlovar nói: “Khi chúng ta cung cấp cho cơ thể và não bộ đủ năng lượng và giữ lượng đường trong máu ổn định bằng cách cân bằng protein, carbs giàu chất xơ và chất béo, chúng ta sẽ xử lý những cảm xúc khó khăn tốt hơn”. Khi bạn ăn uống thiếu chất, cho dù đó là ăn quá ít calo hoặc thiếu một chất dinh dưỡng cụ thể như carbs, não sẽ không đủ khả năng xử lý cảm xúc hiệu quả.
Bạn có thể chỉ đói thôi
Một điều khác mà bà Anzlovar chỉ ra là có thể không phải lúc nào bạn cũng ăn theo cảm tính. "Nếu bạn quá đói, bạn có thể cảm thấy mình đang ăn vì căng thẳng hoặc buồn bã, nhưng đó chỉ là cơ thể bạn đang yêu cầu cung cấp năng lượng thôi".
Vì vậy, hãy đảm bảo rằng bạn đang ăn đủ và đối xử tốt với cơ thể bằng cách cung cấp cho bản thân nhiều thức ăn bổ dưỡng.