Trước thông tin nửa triệu đơn vị thuốc hết hạn sử dụng được “phù phép” bằng cách xóa và cắt hạn dùng trong một đợt kiểm tra bất ngờ tại 3 cửa hàng thuốc ở Hà Nội, tiến sĩ Võ Xuân Sơn, bác sĩ phẫu thuật hàng đầu ở Việt Nam nhận định đây là điều khó chấp nhận.
Bác sĩ Sơn cho hay, hạn sử dụng của thuốc là để bảo đảm trong khoảng thời gian đó với điều kiện bảo quản như hãng sản xuất khuyến cáo, chất lượng thuốc không bị thay đổi. Ngoài thời hạn đó, chắc chắn thuốc sẽ bị biến đổi. Đặc biệt, thuốc bao giờ cũng là một chất tốt về mặt này song lại hại về mặt khác, khi đó, người ta cân bằng giữa hai mặt này để thích hợp với một loại bệnh nào đó. Khi thuốc bị hết hạn sử dụng, đồng nghĩa với việc, người ta sẽ không biết được đâu là mặt lợi, mặt hại của chúng.
Đáng lo ngại, thuốc hết hạn có vẻ bề ngoài thường không có sự thay đổi nên người sử dụng khó nhận biết. Song về bản chất, lúc này thuốc đã mất tác dụng điều trị do giảm hoặc mất đi lượng hoạt chất cần thiết. Ngoài ra, chúng có thể gây độc vì sự biến đổi chất của thuốc, gây nguy hiểm cho người bệnh.
Theo bác sĩ Sơn, mức độ nguy hại tùy theo thuốc đó bị biến chất thế nào sau thời hạn sử dụng. Một số loại không gây tác dụng tức thì song hậu quả lâu dài rất khó lường trước.
“Về nguyên tắc, các loại thuốc sẽ có một khoảng an toàn nhất định sau khi đã hết hạn nhưng khi thuốc đến tay người sử dụng, khoảng an toàn này sẽ không còn”, bác sĩ Sơn nói.
Điều này nguy hiểm khi người bệnh cần thuốc, nhất là các bệnh đe dọa đến tính mạng và thuốc cần sử dụng trường kỳ như đái tháo đường, cao huyết áp, tim mạch,… khi dùng thuốc mất tác dụng sẽ nguy hiểm trực tiếp tới tính mạng. Với các loại kháng sinh, việc này còn dẫn đến việc nhờn thuốc, tác động tới xã hội rất lớn.
“Tuyệt đối không được bán ra và sử dụng thuốc đã hết hạn. Hành động thay đổi hạn sử dụng và tung ra thị trường số lượng thuốc lớn đã hết hạn có nghĩa họ đang mạo hiểm cuộc sống của người sử dụng. Trước hết, điều này là phi pháp, không được pháp luật cho phép, đặc biệt, xét về mặt đạo đức nghề y, đó là một tội ác, thậm chí là một cách giết người”, bác sĩ Võ Xuân Sơn khẳng định.
Vẫn theo bác sĩ Sơn, ở các nước luôn có chiến lược về kháng sinh và quản lý nghiêm ngặt, không có chuyện tự ý mua kháng sinh. Song ở Việt Nam, người ta có thể dễ dàng mua thuốc tại các cửa hàng thuốc, điều này càng nguy hiểm khi việc hạn sử dụng bị đánh tráo như vậy.
Sáng 9/1, Phòng 6 Cục Cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường - Bộ Công an phối hợp với Đội QLTT số 14 và Thanh tra Sở y tế TP Hà Nội đồng loạt kiểm tra 3 cửa hàng thuốc tân dược thuộc cùng một hệ thống có địa chỉ ở số 11A An Dương (Tây Hồ), số 20 Nguyễn Biểu và 129 Phúc Xá (Ba Đình, Hà Nội).
Lực lượng chức năng đã phát hiện, thu giữ hơn 500.000 đơn vị thuốc tân dược các loại hết date bị tẩy xoá, sửa hạn sử dụng trước khi bán cho khách hàng. Lô hàng vi phạm bao gồm thuốc kháng sinh, thần kinh, cai nghiện và cả thực phẩm chức năng.
