Do chưa có vắc-xin dự phòng, y học hiện đại điều trị bằng bù lại khối lượng nước, chất điện giải, albumin và máu khi cần thiết.
Theo y học cổ truyền, SXH thuộc ôn dịch thời độc, thấp nhiệt dịch. Nhiệt độc tấn công vào phần ngoài cơ thể (phần vệ, phần khí) gây sốt cao; sau đó xâm nhập vào phần sâu hơn (phần dinh, phần huyết) gây xuất hiện ban chẩn và xuất huyết. Tùy mức độ bệnh mà lựa chọn bài thuốc cho phù hợp.
Giai đoạn nhiệt độc xâm phạm phần vệ, phần khí (SXH độ 1)
Người bệnh sốt cao, lúc đầu hơi sợ lạnh, sốt liên tục cả ngày lẫn đêm, nhức đầu, đau người, lưỡi đỏ thẫm, rêu lưỡi trắng hoặc vàng mỏng, mạch sác. Sau đó sốt rất cao, mặt đỏ, mắt đỏ, chân tay tê bì, ngực bụng đầy tức, nôn hoặc buồn nôn, đại tiện táo kết hay lỏng nát, tiểu tiện đỏ sẻn.
 |
| Muỗi Dengue truyền bệnh sốt xuất huyết. |
Phép chữa: thanh giải nhiệt độc. Dùng một trong các bài:
Bài 1: Cam thảo 4-8 g, hoạt thạch 24-48 g. Cho thuốc vào túi vải sợi bông, hãm trong nước sôi 20-30 phút. Cho uống trong ngày 3-4 lần. Tác dụng giải nhiệt tà.
Bài 2: Kim ngân hoa 10 g, liên kiều 10 g, sơn tra 10 g, cúc hoa 10 g, đường phèn 20-30 g. Thái nhỏ dược liệu, hãm với nước sôi 20-30 phút. Gạn lấy nước, hòa cho tan đường, uống thay nước trong ngày. Tác dụng sơ phong thanh nhiệt giải độc.
Bài 3: Thạch cao 40 g, lá tre tươi 30 g, trúc nhự 30 g, lô căn 30 g, gạo tẻ 100 g, đường phèn vừa đủ. Thạch cao sắc trước 15 phút, sau đó cho các thuốc khác vào, sắc lấy nước bỏ bã, cho gạo vào nấu cháo, cháo chín cho đường. Chia ăn trong ngày. Tác dụng thanh nhiệt giải độc.
Giai đoạn nhiệt độc xâm phạm phần khí, dinh và huyết (SXH độ 2)
Người bệnh sốt cao, đau người, đau đầu, nhức khung mắt, mặt đỏ, lưng và chân tay có điểm xuất huyết, chảy máu cam, miệng khát, có khi nôn mửa, có hạch ở nách, khuỷu tay và bẹn, mạch phù sác hay hồng đại.
Phép chữa: thanh nhiệt giải độc, tả hỏa cầm máu. Dùng 1 trong các bài:
Bài 1: Lá tre 20 g, hạ khô thảo 20 g, rễ cỏ tranh 16 g, cỏ nhọ nồi 16 g, trắc bách diệp 16 g. Sắc uống trong ngày
Bài 2: Kim ngân hoa 20 g, liên kiều 12 g, hoàng cầm 12 g, rễ cỏ tranh 20g, cỏ nhọ nồi 16 g, hoa hòe 16 g, chi tử 8 g. Nếu khát nước, thêm huyền sâm 12 g, sinh địa 12 g; có sốt cao, thêm tri mẫu 12 g. Sắc uống trong ngày.
Bài 3: Cam thảo 4 g, hoạt thạch 24 g, thanh đại 24 g. Tán bột uống với nước ấm hoặc cho vào túi, hãm nước sôi 20-30 phút, uống trong ngày.
Bài 4: Huyền sâm 20 g, sừng trâu 12 g, sinh địa 24 g, trúc diệp tâm 12 g, đan sâm 16 g, mạch đông 12 g, kim ngân hoa 16 g, liên kiều 16 g, hoàng liên 4 g. Sắc uống. Tác dụng tư âm giáng hỏa. Trị bệnh nhiệt làm tổn thương âm, tim hồi hộp, miệng khát.
Nếu đang sốt đột ngột nhiệt độ hạ thấp, huyết áp tụt, mạch nhanh, người mệt mỏi, vật vã, vã mồ hôi, chất lưỡi đỏ, mạch trầm tế sác, nhất thiết phải dùng y học hiện đại để bù lại khối lượng nước, chất điện giải, albumin và máu. Kết hợp dùng một số bài thuốc bổ khí, sinh tân dịch sau:
Bài 1: Bạch truật 20 g, đảng sâm 20 g, mạch môn 12 g, thục địa 12 g. Sắc uống. Dùng khi huyết áp tụt ít.
Bài 2: Nhân sâm 8 g, ngũ vị tử 8 g, mẫu lệ nung 20 g, phụ tử chế 12 g, mạch môn 8 g, long cốt 20 g, thục địa 10 g. Sắc uống. Dùng khi huyết áp hạ nhiều.
Giai đoạn phục hồi
Người bệnh hết sốt, ban xuất huyết mờ dần, cơ thể mệt mỏi, chán ăn, hoa mắt chóng mặt, lưng gối đau mỏi, ngủ kém, đại tiện lỏng nát... Tùy theo triệu chứng cụ thể: nhiệt thương âm dịch, tỳ vị hư nhược, thận khí hư suy mà dùng các bài thuốc bổ dưỡng:
Bài 1: Sa sâm 16 g, sinh địa 20 g, ngọc trúc 12 g, mạch đông 12 g. Sắc uống. Trị bệnh nhiệt về cuối kỳ còn sốt lai rai, họng khô, miệng khát.
Bài 2: Bạch truật 12 g, chỉ thực 6 g. Sắc uống hoặc tán bột làm viên hoàn. Mỗi lần uống 8 g, ngày uống 2-3 lần, chiêu với nước cơm. Dùng khi công năng của tỳ, vị đều hư nhược, tiêu hóa không tốt, không muốn ăn uống.
Bài 3: Xương dê khoảng 500 g, gạo tẻ 100 g. Xương dê làm sạch, chặt khúc cho gạo nấu cháo; cháo chín thêm muối, gừng tươi, hành, gia vị. Ăn nóng khi đói. Dùng cho người xuất huyết dưới da do giảm tiểu cầu, thiếu máu do thiểu dưỡng.
