Cá nhà táng chết dạt vào bờ

Khi một con cá nhà táng chết và dạt vào bãi biển ở đảo La Palma, thuộc quần đảo Canary (Tây Ban Nha), không ai tưởng tượng được một kho báu quý giá ẩn giấu trong ruột của con vật xấu số, Guardian đưa tin hôm 4/7.

"Không biết thứ tôi cầm trên tay là long diên hương"

Biển động và thủy triều dâng khiến việc khám nghiệm xác con cá nhà táng gặp nhiều khó khăn. Thế nhưng, ông Antonio Fernández Rodríguez, người đứng đầu Viện Sức khỏe động vật và An ninh lương thực tại Đại học Las Palmas, quyết tâm tìm hiểu nguyên nhân tử vong của con cá voi.

Nghi ngờ con vật có vấn đề về tiêu hóa, vị chuyên gia kiểm tra ruột nó - và cảm thấy có thứ gì đó cứng cứng dính vào phần ruột đó.

“Thứ tôi lấy ra là một khối đá có đường kính khoảng 50-60 cm, nặng 9,5 kg”, ông cho hay.

“Những con sóng ập vào xác con cá voi. Mọi người đang dõi theo khi tôi quay trở lại bãi biển nhưng họ không biết thứ tôi cầm trên tay là long diên hương”, Rodríguez nói thêm.

Các nhà khoa học kiểm tra xác cá nhà táng ở Las Palmas. Ảnh: Đại học de Las Palmas de Gran Canaria.

Long diên hương là một chất quý hiếm, thường được gọi là "vàng nổi", được coi như “chén thánh” của các nhà chế tạo nước hoa trong suốt nhiều thế kỷ qua. “Khối đá” mà ông Fernández cầm trên tay trị giá khoảng 500.000 euro (tương đương 545.000 USD).

Cứ khoảng 100 con cá nhà táng thì có một cá thể có long diên hương. Nguồn gốc của “báu vật” này chỉ được sáng tỏ khi hoạt động đánh bắt cá voi quy mô lớn bắt đầu vào thế kỷ XIX. Cá voi ăn một lượng lớn mực ống và mực nang, phần lớn không thể tiêu hóa được và bị nôn ra ngoài. Nhưng một phần vẫn còn sót lại, và qua nhiều năm tích tụ trong ruột cá voi để tạo thành long diên hương.

Cá voi đôi khi bài tiết khối đó ra ngoài. Điều đó giải thích cho hiện tượng long diên hương thường được tìm thấy trôi nổi trên biển. Thế nhưng, cũng có những trường hợp như con cá nhà táng chết dạt vào bờ biển ở La Palma, khối long diên hương dồn tụ quá lớn, làm thủng ruột và giết chết con vật.

Quý hiếm

Long diên hương có mùi hương gỗ như gỗ đàn hương nhưng cũng chứa ambrein, một loại cồn không mùi có thể cố định và kéo dài tuổi thọ của mùi hương, do đó nó được các nhà chế tạo nước hoa ưa chuộng.

Long diên hương được tìm thấy trong ruột của con cá nhà táng chết dạt trên đảo La Palma. Ảnh: Universidad de Las Palmas de Gran Canaria.

Mỹ, Australia và Ấn Độ cấm buôn bán long diên hương, trong khuôn khổ của lệnh cấm săn bắt và khai thác cá voi.

Nhà nghiên cứu Fernández từng khám nghiệm tử thi hơn 1.000 con cá voi. Ông cho biết nhiễm trùng huyết do long diên hương đã gây ra đã giết chết của con cá nhà táng dạt vào bờ biển ở đảo La Palma.

Viện Sức khỏe động vật và An ninh lương thực tại Đại học Las Palmas đang tìm kiếm người mua khối long diên hương nói trên và Fernández cho biết họ hy vọng số tiền thu được sẽ được dùng để giúp đỡ các nạn nhân của vụ núi lửa phun trào ở La Palma vào năm 2021. Vụ phun trào đã gây thiệt hại hơn 800 triệu euro và phá hủy hàng trăm ngôi nhà cũng như các cơ sở kinh doanh.

“Mỗi quốc gia có luật pháp khác nhau. Trong trường hợp của chúng tôi, tôi hy vọng số tiền sẽ được chuyển đến đảo La Palma, nơi con cá voi mắc cạn và chết”, ông Fernández nói.

Trong tác phẩm Moby-Dick, tiểu thuyết gia Herman Melville đã dành cả một chương để nói về long diên hương, ông mô tả chất này “mềm, giống sáp, rất thơm và cay, đến nỗi nó được sử dụng chủ yếu trong nước hoa… Ai mà tượng tưởng được những quý bà và quý ông sành điệu đắm chìm trong nước hoa, coi đó là một thứ tinh túy, đâu biết rằng tất cả tới từ thứ được tìm thấy trong ruột của một con cá voi ốm yếu. Tuy nhiên, thực tế là như vậy”.