Thời gian qua, số ca lây nhiễm tại các điểm nóng trong đợt bùng phát dịch Covid-19 lần thứ 4 tại Việt Nam như TP.HCM, Bình Dương, Đồng Nai..., đều đã có xu hướng giảm. Với tỷ lệ tiêm chủng vaccine tăng dần, Việt Nam cũng đã quyết định nới lỏng các chính sách nhằm tạo điều kiện cho người dân đi lại, làm việc thông qua những chỉ đạo, hướng dẫn từ Chính phủ, Bộ Y tế.
Tuy nhiên, những ngày gần đây, nhiều tỉnh, thành phố bắt đầu ghi nhận thêm các ca nhiễm mới cùng ổ dịch Covid-19 trong cộng đồng. Thực tế này phần nào mang đến cảnh báo về việc dịch vẫn còn phức tạp và chưa hoàn toàn được dập tắt.
Bên cạnh đó, miền Bắc của Việt Nam cũng đang dần bước vào mùa đông. Nhiệt độ thấp luôn được đánh giá là một trong những điều kiện thuận lợi để các loại virus phát triển, từ đó tăng nguy cơ lây nhiễm.
Nguy cơ vẫn rất cao nếu không cẩn trọng
Trao đổi với Zing, PGS.TS Trần Đắc Phu, nguyên Cục trưởng Cục Y tế Dự phòng, Bộ Y tế, khẳng định tình hình dịch Covid-19 hiện nay vẫn còn rất phức tạp, đặc biệt tại các địa phương có người về từ những tỉnh, thành phố bùng phát dịch trong thời gian qua như TP.HCM, Bình Dương hay Đồng Nai...
 |
| Giới trẻ tại Hà Nội gặp gỡ tại một quán cà phê với vách ngăn nhằm đảm bảo giãn cách. Ảnh: Phạm Thắng. |
“Khi quyết định mở cửa, nới lỏng chính sách để sống chung an toàn với SARS-CoV-2, chúng ta cũng phải chấp nhận việc các F0 sẽ xuất hiện trong cộng đồng. Nhất là nhiều người dân có nhu cầu đã trở về quê hương từ vùng dịch sau thời gian dài giãn cách. Những người này hoàn toàn có thể đã nhiễm nCoV và lây cho gia đình, người xung quanh nếu không được quản lý tốt. Ngoài ra, chúng ta còn xuất hiện tình trạng chủ quan, tập trung đông người, không thực hiện tốt 5K,... sau khi xã hội được nới lỏng”, ông Phu nói.
Tuy nhiên, theo vị chuyên gia này, không vì thế mà chúng ta được buông lỏng các biện pháp phòng, chống dịch Covid-19 đang thực hiện. Việc làm này có thể tạo điều kiện cho SARS-CoV-2 lan ra nhiều khu vực, đặc biệt nguy hiểm tại những nơi có tỷ lệ tiêm chủng vaccine còn thấp.
PGS Phu nhận định: “Tất cả địa phương đều phải cảnh giác cao độ, nghiêm túc thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch như xét nghiệm, truy vết, cách ly, khoanh vùng, phong tỏa và ngăn ngừa, tránh để ổ dịch bùng phát”.
Điều đáng lo ngại nhất trong mùa đông là chúng ta dễ nhầm lẫn giữa các triệu chứng của Covid-19 và cúm mùa.
PGS.TS Trần Đắc Phu
Ngoài ra, bản thân người dân cũng phải đảm bảo thực hiện tốt khuyến cáo 5K của Bộ Y tế dù đã được sinh hoạt, đi lại. Nếu lơ là, chủ quan, dịch hoàn toàn có thể bùng lên trở lại.
Về lo ngại nguy cơ lây nhiễm tăng cao liên quan mùa đông ở miền Bắc, nguyên Cục trưởng Cục Y tế Dự phòng cho rằng yếu tố nhiệt độ không ảnh hưởng nhiều tới sự phát triển của virus. Theo ông, yếu tố tiếp xúc gần với người mắc Covid-19 và trong không gian kín mang đến nguy cơ lớn hơn.
Nguyên nhân là SARS-CoV-2 thường lây lan chủ yếu trong nhà, nơi có không gian kín. Trên thực tế, nguy cơ tại những điểm này vẫn luôn rất cao.
“Điều đáng lo ngại nhất trong mùa đông là chúng ta dễ nhầm lẫn giữa các triệu chứng của Covid-19 và cúm mùa. Chúng ta cũng không thể loại trừ một người vừa mắc cúm, sau đó mắc thêm Covid-19 và ngược lại. Trong điều kiện nhiệt độ thấp, tình trạng cảm cúm cũng rất dễ xảy ra với người dân cùng những triệu chứng khá tương đồng”, PGS Phu cho hay.
Tuy nhiên, vị chuyên gia này cho rằng thực hiện tốt khuyến cáo 5K như người dân đã làm trong dịch Covid-19 cũng giúp chúng ta hạn chế nguy cơ mắc cúm.
Ngoài ra, điều quan trọng nhất là bản thân người dân phải nhận thức để phòng tránh được các nguy cơ lây nhiễm từ việc tụ tập đông người trong nhà hay phòng kín, hạn chế tiếp xúc người từ vùng dịch về cũng như thực hiện đầy đủ 5K.
Yêu cầu cập nhật cấp độ dịch thường xuyên
Ngày 12/10 vừa qua, Bộ Y tế đã ban hành Hướng dẫn tạm thời về chuyên môn y tế nhằm thực hiện Nghị quyết số 128/NQ-CP ngày 11/10 của Chính phủ về “Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19”.
Từ đây, các địa phương sẽ dựa trên những tiêu chí về tỷ lệ ca nhiễm trong cộng đồng/100.000 dân/tuần và người từ 18 tuổi trở lên được tiêm ít nhất một liều vaccine để đánh giá cấp độ dịch.
 |
| Một số bạn trẻ tập trung tại Hồ Tây (Hà Nội). Ảnh: Phạm Thắng. |
PGS Trần Đắc Phu cho biết mục đích của việc công bố cấp độ dịch là để các tỉnh, thành phố đánh giá được mức độ nguy cơ ở mỗi thời điểm, từ đó đưa ra biện pháp đáp ứng phù hợp, không thái quá nhưng cũng không buông lỏng. Việc làm này cũng giúp các địa phương phát triển được kinh tế song song với công tác phòng, chống dịch.
“Tôi cho rằng các địa phương phải đánh giá cấp độ dịch tới tận cấp xã, huyện. Nguyên nhân là để tránh tình trạng chỉ vì một số ổ dịch nhỏ ở các xã, huyện trên địa bàn mà đánh giá chung cả tỉnh, thành phố”, ông Phu nói.
Theo ông, việc phân cấp độ dịch của mỗi địa phương cũng cần dựa trên xét nghiệm đánh giá nguy cơ và giám sát dịch tễ để đảm bảo tính chính xác, nhất là với những tỉnh, thành phố xuất hiện nhiều ổ dịch trong cộng đồng thời gian qua. Từ đây, các địa phương mới có thể đưa ra biện pháp phòng dịch phù hợp, không ảnh hưởng tới người dân trên địa bàn cũng như tỉnh, thành phố khác.
PGS Trần Đắc Phu cũng nhấn mạnh việc đánh giá mức độ dịch trên địa bàn cần được các địa phương cập nhật nhanh và thường xuyên.
“Không cần phải theo một tần suất cố định nào cả. Mỗi khi tình hình dịch có thay đổi như từ cấp 4 xuống cấp 3, vùng xanh lên vùng vàng,... các tỉnh, thành phố cần cập nhật ngay với quy mô từ xã, phường”, nguyên Cục trưởng Cục Y tế Dự phòng nhấn mạnh.
