Thiếu giáo dục
- Theo anh, khía cạnh nào có ảnh hưởng sâu sắc đến việc âm nhạc Việt Nam đang có nhiều hỗn loạn như hiện nay?
- Theo tôi là giáo dục. Ví dụ như nhạc nhẹ, chỉ có một vài người như tôi được đào tạo bài bản nhưng sự hợp tác của chúng tôi với hệ thống giáo dục còn rất hạn chế. Một số trường có tư duy mở để đem đến những gì tốt nhất cho sinh viên, còn hầu hết đều bảo thủ, đóng cửa vì không hiểu các vấn đề đương thời.
- Sinh viên ra trường trở thành nhạc công, ca sĩ phải chuẩn xác. Hiện tại, Việt Nam có bao nhiêu phầm trăm ca sĩ được đào tạo bài bản?
- Tôi không đặt nặng vấn đề đào tạo nhưng nếu muốn bật hẳn lên và vươn ra ngoài Việt Nam cần có sự học hỏi chuyên sâu. Các nghệ sĩ được đào tạo sẽ đạt đến đỉnh cao hơn những người chỉ có bản năng bình thường.
 |
- Nhưng rõ ràng rất nhiều sinh viên trường nhạc sau khi tốt nghiệp không tìm được việc làm?
- Bản năng nghệ sĩ chiếm 70% đến 80 % sự thành công. Nếu không có bản năng, bạn cũng chỉ là con số không kể cả có được đào tạo ở nhưng trường nhạc giỏi nhất trên thế giới. Học chỉ để có nhận thức bài bản về một vấn đề, còn khả năng vốn có mới là điều quan trọng.
- Vậy giáo dục chính là nguyên nhân dẫn đến việc âm nhạc Việt Nam đang có quá nhiều bất cập?
- Đúng, chúng ta đang dạy và định hướng sinh viên như thế nào? Ví dụ như nhạc cổ điển không có đầu ra. Cơ hội việc làm khiến họ phải từ bỏ và tìm sang nhạc hiện đại để có thể có công việc ở nhà hàng, quán cà phê… Đào tạo trong khi không có đầu ra thì đào tạo để làm gì?
- Vậy phải làm sao để khắc phục tình trạng đó?
- Một số thầy giáo còn không hiểu làm sao có thể dạy được trò? Hay tư duy lấy thầy cổ điển sang dạy nhạc nhẹ làm sao khá lên được. Chỉ cần có một cuộc tuyển chọn một nhóm giáo viên giỏi cho nhạc nhẹ: piano, trống, bass, ghi ta, vocal, hoà thanh… tự khắc việc đào tạo sẽ được quy củ, bàn bản hơn rất nhiều là một sự lộn xộn như hiện nay.
Cơ chế xin – cho
- Theo anh, nguyên nhân khiến các nhạc sĩ không tham gia vào Hội nhạc sĩ Việt Nam là gì?
- Hội là nơi đại diện cho nghệ sĩ trên mọi mặt, nhưng ở Việt Nam là cơ chế xin – cho. Làm nghệ sĩ ưu tú, nghệ sĩ nhân dân cũng phải xin. Nếu thấy hay, tốt, trao bằng danh dự chứ tại sao nghệ sĩ phải đi xin và khai đủ các loại giấy tờ? Có nhiều người không đi thi, chỉ ngồi chấm giải, lấy đâu ra huy chương vàng để làm hồ sơ đi xin? Những người như tôi chỉ giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm, đi thi thì tôi thi với ai?
 |
- Vậy là Hội nhạc sĩ không đủ hấp dẫn để khiến mọi người xin làm thành viên?
- Vào Hội là thuận lợi, tham gia chẳng có hại. Hội chẳng bắt ai làm gì, chỉ định hướng, có những cuộc phát động về các đề tài. Tôi nghĩ đó là điều bổ ích, có điều tôi không thích đi xin cái gì cả. Nhiều người cũng như tôi, thích hoạt động độc lập hơn là phụ thuộc vào cơ quan, đoàn thể nào đó.
- Anh nghĩ sao về việc hiện nay có quá nhiều ca khúc không đạt chất lượng đang được tung ra thị trường?
- Đó là do cơ quan kiểm duyệt, Cục nghệ thuật biểu diễn, Sở VHTTDL các tỉnh, thành phố… Khó để xét một ca khúc đạt chất lượng hay không. Nếu ca từ không đáng chê trách, mỗi tội là nó không hay thì chẳng cấm được. Vấn đề là kể cả được cấp phép, nó cũng không tồn tại lâu nếu không hay.
Nên nhìn lại mình
- Vậy theo anh nguyên nhân nào dẫn đến việc hiện nay không có những ca khúc đi cùng năm tháng như trước nữa?
- Các nhạc sĩ nên nhìn lại mình. Tác phẩm viết cho bản thân nhiều, không nhìn ra tính chia sẻ cho người nghe. Các ca khúc trước đây có giai điệu đẹp, ca từ có chiều sâu để nó tồn tại đến tấn bây giờ. Chính sự hoa mỹ của ngôn từ, chất thơ của giai điệu làm cho bài hát luôn trong tâm trí khán giả.
 |
- Thế nhưng một số nhạc sĩ cho rằng đó là do nhận thức khán giả đang có xu hướng bình dân hóa?
- Việc này không đổ tại người nghe được. Khán giả rất đa dạng: cao cấp, bình thường, bình dân… Đôi khi có người còn hiểu biết hơn nhạc sĩ. Họ không viết được nhưng nhận thức và cách đặt vấn đề của họ cực sâu. Nhạc sĩ tự cho tác phẩm của mình là cao quý nhưng khán giả mới là người thẩm định điều đó. Nếu muốn thử nghiệm cho bản thân, xin mời về nhà đóng cửa viết và gặm nhấm đỉnh cao tự mình vẽ ra.
- Vậy theo anh, các nhạc sĩ nên làm gì trong thời đại hiện nay?
- Trong khi thị trường đang hỗn loạn, tôi vẫn sáng tạo được vậy tại sao người khác lại không? Nhạc sĩ không nên thất vọng bởi họ chán thì khán giả làm sao thích được. Cái gì đích thực sẽ sống lâu. Hãy bắt tay vào làm, đừng nói nữa. Kêu chán mái được cái gì, hãy xoay chuyển tình hình bằng sáng tạo và sản phẩm của mình. Mỗi người đều làm việc của mình thì tự khắc âm nhạc Việt Nam sẽ đi lên.
