Sự phát triển của trẻ sinh thiếu tháng phụ thuộc rất nhiều vào sự chăm sóc, nuôi dưỡng và điều kiện môi trường xung quanh ngay từ những phút đầu tiên sau sinh. Bởi trẻ có sức đề kháng yếu và gặp nhiều rủi ro hơn so với trẻ sinh đủ tháng. Nguyệt Lệ (24 tuổi, Hà Nội) sinh bé Ngô lúc chỉ 34 tuần tuổi, chia sẻ một số lưu ý quan trọng khi chăm sóc trẻ sinh non.
Nguyệt Lệ sinh con do vỡ ối sớm, bé nặng 2,2 kg. Bà mẹ trẻ chia sẻ lần đầu làm mẹ nên hoàn toàn không có kinh nghiệm cũng như chưa sẵn sàng đón em bé ở tuần thứ 34. Bé Ngô nằm lồng ấp và phải xa mẹ đến ngày thứ 7, ở phòng NICU (phòng hồi sức sơ sinh-nuôi trẻ bằng lồng ấp) có bác sĩ và trang thiết bị, dụng cụ y tế, tã lót riêng biệt tuyệt đối. Khi về nhà, Nguyệt Lệ cũng được nhân viên y tế hướng dẫn tận tình cách chăm sóc trẻ sinh non an toàn, hiệu quả.
Giữ ấm cho trẻ đúng cách
Khả năng điều khiển thân nhiệt của trẻ sinh non rất kém vì chức năng của não bộ chưa phát triển đầy đủ. Những em bé sinh thiếu tháng có nguy cơ nhiễm lạnh và hạ thân nhiệt ngay cả trong những ngày nhiệt độ bình thường, do bé có lớp mỡ dưới da quá mỏng, khả năng giữ nhiệt kém. Bởi vậy, bố mẹ nên đảm bảo giữ ấm tuyệt đối cho trẻ.
 |
| Bé Ngô khi mới sinh. |
Sau khi sinh, bé phải được ủ ấm, nằm trong phòng có nhiệt độ 28-35 độ C, độ ẩm ở mức 60-70%. Bé nên nằm trong lồng ấp để đảm bảo vệ sinh và nhiệt độ thích hợp. Nếu có điều kiện hãy ủ ấm cho trẻ theo phương pháp chuột túi (đặt áp trẻ vào ngực mẹ để da kề da).
Đặc biệt, bố mẹ không nên bế trẻ ra ngoài trời, luôn mang tất chân tay, đội mũ cho bé. Mẹ hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ nhi khoa để biết nên mặc bao nhiêu lớp quần áo cho bé của mình. Hãy chú ý không để quá nhiều chăn trong cũi vì có thể khiến trẻ ngạt thở, gây tử vong.
Phòng chống nhiễm trùng
Đối với những bé sinh thiếu tháng càng phải vệ sinh da sạch sẽ như trẻ bình thường. Do đó, cha mẹ phải tắm rửa hàng ngày bằng nước ấm, xà phòng cho bé, tắm nhanh, lau khô. Mùa đông nên xoa một lớp dầu Parafin để giữ độ ẩm cho da khỏi mất nhiệt. “Có nhiều bà mẹ thấy con nhỏ quá nên sợ không tắm cho con, điều này không tốt vì rất dễ làm cho da bé bị bẩn gây nhiều bệnh tật”, mẹ bé Ngô chia sẻ.
Tiêm phòng là biện pháp tốt nhất để phòng bệnh cho bé. Ở các bé sinh non, thời điểm tiêm phòng cũng giống như đối với trẻ đủ tháng, nhưng cần đạt cân nặng chuẩn cho phép thì mới có thể tiêm.
Trẻ sinh thiếu tháng dễ nhiễm trùng, đặc biệt trong thời tiết chuyển mùa như hiện nay. Để giảm thiểu nguy cơ nhiễm trùng ở trẻ, bố mẹ cần lưu ý các vấn đề sau:
- Cách ly trẻ khỏi những người bị cảm lạnh hoặc nhiễm trùng.
- Rửa tay bằng nước rửa chuyên dụng trước khi tiếp xúc với trẻ để ngăn ngừa lây truyền bệnh. Hạn chế người lạ chạm vào trẻ.
- Giữ nhà cửa, không gian sạch sẽ.
- Tránh những nơi công cộng, đông đúc, nhiều trẻ nhỏ.
 |
| Hiện tại, bé Ngô đã được 8 tháng tuổi, sức khỏe tốt và cứng cáp. |
Chế độ dinh dưỡng
Trẻ cần bú mẹ 8-10 lần mỗi ngày. Mẹ không nên để trẻ đói quá 4 tiếng vì sẽ khiến trẻ mất nước. Trẻ sinh non thường hay bị trớ sữa khi bú, nếu bé vẫn tăng cân thì điều này hoàn toàn bình thường. Nếu bé ngừng hoặc giảm cân thì mẹ cần nói chuyện với bác sĩ.
Các bác sĩ khuyên nên cho trẻ thiếu tháng ăn dặm sau 6 tháng tính từ ngày sinh dự kiến của bé (chứ không phải ngày sinh thực tế). Trẻ sinh non chưa phát triển đầy đủ như trẻ bình thường nên cần nhiều thời gian hơn để trẻ phát triển khả năng nhai, nuốt. Để hiệu quả hơn trong việc chăm sóc ăn uống cho trẻ, mẹ nên tìm sự tư vấn của các bác sĩ dinh dưỡng và tuân thủ đúng hướng dẫn. Trẻ sinh thiếu tháng cần được duy trì dinh dưỡng cao năng lượng cho đến khi được ít nhất 9 tháng tuổi và có thể kéo dài đến 12 tháng.
Nhờ chế độ chăm sóc chuẩn của mẹ, bé Ngô phát triển rất tốt, 8 tháng tuổi đã có thể vịn đứng.
Massage cho bé
Tác dụng của massage đối với trẻ sơ sinh vô cùng quan trọng, nó giúp bé sinh thiếu tháng nhanh cứng cáp, giúp bộ máy hô hấp của trẻ hoạt động tốt hơn, nâng cao khả năng đề kháng của cơ thể bé, đẩy nhanh quá trình trao đổi chất và đào thải những độc tố qua da. Massage cũng tăng tường sự kết nối tình mẫu tử, giúp bé gần gũi với mẹ hơn. Trước khi massage hay chăm sóc trẻ, mẹ cần rửa tay sạch để tránh lây bệnh cho trẻ.
