Dưới đây là chia sẻ của TS. Nguyễn Hồng Vũ, Viện Nghiên cứu ung thư quốc gia, City of Hope, California, Mỹ, cố vấn khoa học Ruy Băng Tím về cách sử dụng khẩu trang vải đúng cách.
Sử dụng khẩu trang vải như thế nào để chống virus corona?
Gần đây, nhiều người đặt câu hỏi: "Khẩu trang y tế, N95 'cháy' hàng. Vậy có thể dùng khẩu trang vải thay thế trong công tác phòng dịch do virus corona được hay không?".
Tôi trả lời là có. Tuy nhiên, đây không phải sự lựa chọn tối ưu nhất.
Các sợi vải có lỗ hở lớn hơn khẩu trang y tế và N95 nên khả năng cản giọt dịch nhỏ thấp hơn. Tuy nhiên, chúng cũng giảm được sự nhiễm khi các hạt dịch được thấm hút lên khẩu trang, cản virus vào trong đường hô hấp.
Khẩu trang vải tái sử dụng nên giặt thường xuyên với xà phòng diệt khuẩn hàng ngày và phơi khô dưới nắng. Ngoài ra, khi chọn mua khẩu trang, người tiêu dùng nên lựa chọn loại ghi rõ nguyên liệu, khả năng kháng bụi, kháng khuẩn.
Trong một số phạm vi có khả năng tiếp xúc mầm bệnh cao, ví dụ nơi được xác định có người bệnh thì phải mang khẩu trang y tế.
 |
| Khẩu trang vải tái sử dụng nên giặt thường xuyên với xà phòng diệt khuẩn hàng ngày và phơi khô dưới nắng. |
Bên cạnh đó, còn một câu hỏi khác là ngoài khẩu trang, có nên đeo kính mắt hay không. Câu trả lời là có. Kính có thể giúp cản các hạt dịch bay vào mắt.
Ai cần đeo khẩu trang?
Virus corona sống chủ yếu trong các tế bào ở đường hô hấp. Chúng xâm nhiễm vào tế bào, sinh sản, nhân lên trong các tế bào đó và thoát ra ngoài. Do vậy, sự hiện diện của chúng trong các dịch của đường hô hấp là chuyện tất yếu. Khi người bệnh ho và hắt xì, sức nén của hơi thoát ra sẽ biến những dịch trong đường hô hấp thành những hạt dịch nhỏ chứa các virus trong đó.
Khoa học đã chứng minh khi hắt xì, các hạt dịch có thể văng ra với vận tốc 50 m/s, xa đến hơn 6 m. Khi ho, các hạt dịch sẽ di chuyển với vận tốc 10 m/s, khuếch tán xa hơn 2 m. Từ việc thở bình thường, các hạt dịch chỉ di chuyển vận tốc 1 m/s và chỉ khuếch tán trong vòng 1 m.
Ngoài ra, theo một nghiên cứu năm 2013, các hạt dịch này có kích thước từ khoảng 75 đến 360 micro mét (1 micro mét = 1.000 nano mét). Khẩu trang y tế 3 lớp thông thường có khả năng lọc hiệu quả các hạt có kích thước trên 5 micro mét trở lên. Do vậy, các hạt dịch đó có thể dễ dàng bị giữ lại ở phía ngoài khẩu trang.
Trong trường hợp thiếu khẩu trang, ai là người ưu tiên cần đeo khẩu trang? Theo tôi, các thứ tự ưu tiên nên được sắp xếp như sau:
1. Người nhiễm virus: Đây là đối tượng ưu tiên hàng đầu vì rất dễ phát tán mầm bệnh cho mọi người xung quanh. Số người nhiễm bệnh sẽ tiếp tục tăng lên, không kiểm soát được.
2. Nhân viên y tế: Những người này tiếp xúc nhiều với các bệnh nhân mang mầm bệnh nên nguy cơ nhiễm bệnh của họ cao hơn rất nhiều so với những người bên ngoài. Việc trang bị cho họ tối đa để không bị nhiễm là điều rất cần thiết.
3. Người nhà chăm sóc người bệnh: Cũng như nhân viên y tế, người này tiếp xúc trực tiếp với các mầm bệnh nên việc ngăn ngừa lây nhiễm là cần thiết.
4. Những người khỏe mạnh đến chỗ đông người, trong vùng có nhiều người nhiễm bệnh nhưng chưa xác định được trong cộng đồng (xuất hiện hiện tượng lây nhiễm cộng đồng). Để tránh những người trong môi trường công cộng hắt xì, ho, làm văng hạt dịch mang virus ra ngoài khẩu trang hoặc thậm chí họ không có khẩu trang hay đeo chưa đúng cách.
Do vậy, trong tình huống dịch bệnh xảy ra nhưng thiếu thốn khẩu trang, bạn nên “nhường” theo thứ tự ưu tiên như trên. Người trẻ ưu tiên cho người già, có bệnh mạn tính khác vì họ nguy cơ tử vong cao hơn.
