Cách nâng hiệu quả trong chuyển tầng điều trị F0 tại TP.HCM

Hiện mô hình điều trị bệnh nhân Covid-19 của TP.HCM đã điều chỉnh còn 3 tầng, giúp thay đổi khá nhiều ở tầng 1 và tầng 2.

Tình hình chuyển tuyến và điều trị F0 tại thành phố đã có những tín hiệu lạc quan hơn như: F0 đã có thể tiếp cận được sớm với hệ thống y tế do lực lượng y tế công lập, tư nhân cùng tham gia.

Bên cạnh đó, lực lượng này cùng y bác sĩ tuyến quận, huyện, phường, xã cùng tham gia hỗ trợ tham vấn điều trị bệnh nhân Covid-19 nhẹ tại nhà.

Số giường bệnh ở các bệnh viện thuộc tầng 2, 3 tăng lên do nhiều bệnh viện quận và thành phố, công và tư đã tiếp nhận bệnh nhân Covid-19. Mặc dù vậy, tình hình vẫn chưa hạ nhiệt, tỷ lệ nhập viện và tử vong của bệnh nhân còn cao.

Tham gia tư vấn điều trị bệnh nhân Covid-19 tại nhà cùng với các anh, chị nhân viên y tế tầng 1, tôi nhận thấy có 5 vấn đề sau xảy ra ở tầng 1 cần được cải thiện:

1. Sử dụng thuốc kháng viêm và chống đông.

2. Theo dõi sát bệnh nhân.

3. Nhận diện kịp thời bệnh nhân nặng.

4. Chỉ định và điều trị oxy tại nhà.

5. Chuyển bệnh nhân lên tầng trên (tầng 2, 3).

Trao đổi với nhân viên y tế ở tầng 1, hầu hết đều muốn tôi phân tích vấn đề thứ 5: Chuyển tầng cho F0. Đa số cho rằng đây là thách thức lớn nhất từ đầu mùa dịch đến nay, chưa hề được cải thiện và điều này phần nào giải thích vì sao con số tử vong chưa thể giảm.

Vấn đề này nhân viên y tế tầng 1 không thể nào giải quyết được vì thực tế nó là vấn đề của tầng 2, 3 và của hệ thống tổ chức y tế.

Trong phạm vi của bài này, tôi sẽ bàn về vấn đề thứ 5: Vì sao rất khó chuyển bệnh nhân trở nặng ở nhà hoặc cơ sở y tế tầng 1 lên tầng 2,3, khiến cho bệnh nhân thiếu oxy máu kéo dài và hầu như khó tránh phải thở máy và tử vong sau đó?

Thống kê số trường hợp tử vong do Covid-19 tại TP.HCM trong 10 ngày qua
Theo Sở Y tế TP.HCM (tính từ 18/8 đến 28/8)
Nhãn		18/8	19/8	20/8	21/8	22/8	23/8	24/8	25/8	26/8	27/8	28/8
người		255	307	312	278	321	340	292	266	242	287	271

Theo nhận xét của tôi có 3 nguyên nhân chính.

Quy trình chuyển F0 nặng sai nguyên tắc cấp cứu

Chúng ta đang ban hành và áp dụng một quy trình máy móc dẫn đến sai cơ bản về nguyên tắc cấp cứu. Về nguyên tắc, bệnh nhân cần tiếp cận được với hệ thống y tế nhanh nhất và hiệu quả nhất. Điều này không chỉ đơn thuần là họ được gặp nhân viên y tế mà người bệnh phải được hỗ trợ tốt nhất, đúng nhất, hiệu quả nhất.

Nếu hiểu đúng theo ý này thì có lẽ chúng ta không đạt. Vì rõ ràng bệnh nhân trở nặng cần được hỗ trợ điều trị thích hợp, nhanh chóng ở tầng trên nhưng chúng ta không làm điều này.

Một F0 thở oxy trên chuyến xe của Trung tâm Cấp cứu 115 suốt gần 6 giờ để tìm cơ sở y tế đồng ý tiếp nhận điều trị. Ảnh: Duy Hiệu.

Quy trình hiện nay là khi bệnh nhân trở nặng, chúng tôi phải báo đội phản ứng nhanh, rồi đến y tế phường, phường báo quận, quận mới tìm nơi chuyển. Điều này có thể phải mấy đến vài giờ. Sau đó, chúng tôi phải chờ có nơi nhận thì gọi Trung tâm Cấp cứu 115 hay 113 mới chuyển người bệnh, nếu không nơi nào nhận thì cũng không chuyển được.

Nhiều bệnh nhân chỉ số oxy máu (SpO2) thấp, nhân viên y tế đã cho thở oxy nhưng vẫn không hiệu quả (SpO2 < 90%). Thậm chí, có những bệnh nhân SpO2 chỉ còn 60-80%, nhưng cũng không được phép sai trình tự.

Nhiều gia đình nóng lòng đưa người thân đến bệnh viện gần nhất đều bị yêu cầu về trở lại nhà và thực hiện đúng trình tự. Sở Y tế TP.HCM có ra công văn, yêu cầu rằng bệnh viện nào từ chối người bệnh sẽ chịu trách nhiệm, nhưng sự việc vẫn tiếp diễn.

Sở Y tế TP.HCM có ra công văn, yêu cầu rằng bệnh viện nào từ chối ngời bệnh sẽ chịu trách nhiệm, nhưng sự việc vẫn tiếp diễn

PGS.TS Vũ Minh Phúc

Người dân sợ hãi, không dám phản ánh. Tôi đã gặp nhiều trường hợp như vậy. Và tất cả sau đó đều phải thở máy, thậm chí tử vong dù lúc gọi cấp cứu SpO2 là 90%.

Tại bệnh viện, từ khi còn làm bác sĩ nội trú cách nay 30 năm cho tới nay, nếu ngồi phòng khám mà bệnh nhân đến khám có SpO2 < 90%, là phải chuyển ngay vô khoa Cấp cứu. Tuyệt đối không để bệnh nhân đi lòng vòng, nếu không sẽ bị lãnh đạo khiển trách rất nặng. Vậy mà giờ đây, bệnh nhân Covid-19 nguy hiểm hơn nhiều, nhưng phải đi vòng vo, khó tránh tử vong.

Giải pháp: Sở Y tế TP.HCM nên xem xét lại quy trình tiếp nhận bệnh nhân nặng, có quyền vượt tuyến, không theo trình tự.

Mối liên hệ tầng 1 với tầng trên

Không có đầu mối nào để nhân viên y tế tầng 1 liên lạc được với các tầng trên là nguyên nhân thứ 2.

Chúng tôi có danh sách và địa chỉ các bệnh viện tầng 2, 3, nhưng không có số điện thoại để liên hệ làm đầu mối. Có bệnh viện cung cấp số điện thoại nhưng thường của lãnh đạo như giám đốc, phó giám đốc, trưởng phòng kế hoạch tổng hợp..., nhưng các vị thường bận và không trực tiếp giải quyết.

Nhân viên tầng dưới thường phải chuyển người bệnh đi vòng vòng hoặc gọi nhưng không nhấc máy, hoặc trả lời "để hỏi xem còn giường không".

Xe chuyển F0 xếp hàng chờ chuyển người bệnh vào bệnh viện dã chiến ở TP.HCM. Ảnh: Duy Hiệu.

Gần đây, Sở Y tế TP.HCM có cho ra một ứng dụng trên smartphone là app Oxy 247. Nhưng tra cứu chỉ thấy số giường bệnh, máy thở còn trống của các bệnh viện, không có bất kỳ số điện thoại nào để liên lạc hỏi, chuyển bệnh. Vậy, app này chẳng giúp ích được gì.

Giải pháp:

1. Điều chỉnh app Oxy 247 càng sớm càng tốt, cung cấp số điện thoại của các bệnh viện tầng 2, 3 để nhân viên y tế tầng 1 có thể liên lạc để chuyển bệnh. Số điện thoại thực phải là của người thực sự có trách nhiệm thi hành chứ không phải là số ảo (gọi không ai nhấc máy hoặc số điện thoại của lãnh đạo bệnh viện).

2. Đề nghị Sở Y tế TP.HCM tăng cường giám sát hệ thống tổ chức y tế. Ví dụ, mỗi ngày, ngẫu nhiên gọi vào số điện thoại của các trạm y tế phường, đội phản ứng nhanh, bệnh viện, cơ sở y tế của các tầng với vai trò của dân, xem thực sự hệ thống có hoạt động hay không.

Vai trò của Trung tâm Cấp cứu 115 chưa được như kỳ vọng

Họ chẳng khác gì nhân viên y tế tầng 1! Họ cũng không biết chuyển bệnh nhân đi đâu và hỏi ngược lại chúng tôi có chỗ nào nhận thì họ chuyển.

Sở Y tế phải tăng cường năng lực và quyền hạn của trung tâm cấp cứu 115

PGS.TS Vũ Minh Phúc

Vai trò của Trung tâm cấp cứu là phải có mặt ngay ở hiện trường, hồi sức cấp cứu cho bệnh nhân và phải biết thông tin của các bệnh viện tầng 2, 3; Tự liên hệ các bệnh viện và có quyền chuyển bệnh nhân tới đúng nơi gần nhất theo đánh giá lâm sàng, giống như 911 của Mỹ.

Hiện tại, Trung tâm Cấp cứu 115 họ cũng không biết và cũng không có quyền.

Giải pháp:

Sở Y tế phải tăng cường năng lực và quyền hạn của trung tâm cấp cứu 115, bao gồm:

- Năng lực hồi sức và trang thiết bị hồi sức bệnh nhân tại hiện trường.

- Các bệnh viện phải cung cấp thông tin về số giường bệnh thường và ICU cho Trung tâm Cấp cứu 115 liên tục qua mạng.

- Ttrung tâm Cấp cứu 115 có quyền điều phối và chuyển bệnh nhân đến nơi gần nhất dựa trên thông tin được cung cấp và các bệnh viện không được phép từ chối.

Trung tâm Hồi sức Covid-19 do Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức điều hành đầy 100 giường bệnh sau 3 ngày hoạt động. Ảnh: Duy Hiệu.

Tầng 2, 3 luôn đầy bệnh, không có chỗ để nhận thêm F0

Các tầng điều trị bệnh nhân cao hơn luôn đầy bệnh và không có chỗ để tiếp nhận thêm, điều này là đương nhiên, nhưng cũng cần xem xét nguyên do. Những lý do sau đây cần được xem xét:

- Thiếu trang thiết bị: giường bệnh, máy thở, máy bơm tiêm... Điều này chắc chắn!

- Thiếu nhân lực: Điều này chắc chắn!

- Năng lực và chất lượng điều trị của nhân viên y tế tại các bệnh viện tầng 2,3 để giải phóng nhanh giường bệnh trống. Đây là điểm mà tổ điều trị và ban cố vấn của Sở Y tế nên xuống thị sát, nghiên cứu, xem xét và đề ra giải pháp cải thiện.

- Tiêu chuẩn xuất viện, có cần phải chỉ số CT > 30 không?

Giải pháp:

1. Phải có một nhóm quản lý chất lượng điều trị ở các bệnh viện tầng 2, 3 để hỗ trợ cải thiện, giúp giải phóng giường bệnh nhanh nhất có thể.

2. Phải giúp bổ sung trang thiết bị một cách chính thống cho các bệnh viện, không để các bệnh viện thiếu thốn và nhân viên y tế tự lo kêu gọi hỗ trợ như hiện nay.

Mặc dù biết các anh, chị đang rất bận rộn trăm công nghìn việc, nhưng nếu không thay đổi thì chúng ta không thể giảm số tử vong được như mong muốn.

Kinh nghiệm điều trị F0 chuyển nặng và hạn chế tử vong Một bác sĩ đang điều trị Covid-19 tại TP.HCM cho biết việc hạn chế F0 nguy kịch và tử vong không chỉ dựa vào phòng tuyến cuối, mà phải tập trung từ gốc. 12:44 8/8/2021