Với nhiều võ sĩ MMA, cắt cân thậm chí nguy hiểm hơn việc thi đấu. Theo đánh giá của ARP (Hiệp hội nghiên cứu tập luyện), cắt cân là tác nhân gây tổn hại đến sức khỏe của các tay đấm chỉ sau vấn đề về não.
Hồi năm 2013, một võ sĩ MMA người Brazil có tên Leandro Souza đã đột tử khi cố gắng giảm 15 kg chỉ trong một tuần. Hai năm sau, tai nạn tương tự cũng xảy đến với võ sĩ xấu số Yang Jian Bing người Trung Quốc.
Hiểm họa đến từ việc cắt cân đã được nhắc đến từ lâu. Tuy nhiên, giải quyết vấn đề này thì không hề dễ dàng.
Cắt cân - lý do ẩn sau
Hiện tại, sau khi bổ sung thêm hạng cruiseweight vào tháng 7 vừa qua, làng MMA thế giới có tổng cộng 14 hạng cân. Mỗi trận đấu sẽ được diễn ra tại một hạng cân cụ thể. Vì thế, trước màn so tài, các võ sĩ phải cố gắng đưa cân nặng của mình về mức cho phép.
 |
| Conor McGregor cũng từng nhiều lần phải ép cân. Ảnh: UFC. |
Nếu quá cân (catchweight), họ sẽ bị trừ tiền thưởng. Trong trường hợp đó là trận tranh đai, các võ sĩ vượt trên mức cân quy định sẽ không nhận được đai bất chấp việc đánh bại đối thủ.
Ngoài ra, thành công trong việc cắt cân đem lại lợi thế cho các võ sĩ khi thượng đài. Trên thực tế, sức mạnh trong những pha ra đòn tỉ lệ với cân nặng. Riêng với MMA, võ sĩ nặng hơn sẽ có thêm ưu thế ở đòn vật hoặc khóa.
Chính vì lý do trên, một bộ phận võ sĩ đã sử dụng nhiều thủ thuật để ép cân nhằm vượt qua buổi cân thử trước khi lấy lại nước và thượng đài vào ngày hôm sau. Tất nhiên, đây là việc làm tiềm ẩn nhiều nguy hiểm và có thể gây ra tác động ngược.
Cắt cân - một quy trình phức tạp
Để cắt được cân nặng và hạn chế sự suy giảm cơ bắp, phần lớn các võ sĩ chọn cách giảm lượng nước đang có trong cơ thể.
Nhà nghiên cứu Lockhart đến từ ARP cho biết: “Để giảm mỡ, con người cần bớt lượng calo đưa vào. Hãy tính toán. Bạn có thể giảm 0,5 kg bằng cách bớt 3.500 calo. Để giảm 5 kg thì sẽ là 35.000 calo. Việc này rất khó khăn vì bạn chỉ nạp khoảng 7,000 calo mỗi ngày thôi. Vì thế, việc giảm nước sẽ là lựa chọn thông minh hơn”.
Thời gian dành cho quá trình cắt cân càng dài, độ an toàn sẽ càng cao. Có nhiều phương pháp khác nhau để thực hiện. Tuy nhiên, cách thức chung là các võ sĩ sẽ giảm lượng cacbohydrate và muối đưa vào cơ thể bởi các chất này giữ nước. Việc tắm xông hơi ở nhiệt độ cao cũng là biện pháp hỗ trợ hữu hiệu.
 |
| Võ sĩ Dean Garnett thực hiện giảm cân bằng phương pháp xông hơi. |
Ngoài ra, một thủ thuật khác vẫn được các võ sĩ áp dụng có tên “water load”. Với phương pháp này, khoảng một tuần trước buổi cân thử, những tay đấm sẽ tăng lượng nước đưa vào cơ thể (khoảng 8-16 lít/ngày). Sau đó, 24 giờ trước buổi kiểm tra trọng lượng, họ sẽ dừng ăn và dừng uống nước.
Lúc này, cơ chế phản ứng tự nhiên của cơ thể sẽ đào thải phần lớn nước ra ngoài bởi cho rằng sắp có một khối lượng được đổ vào như thường lệ. Thể trạng võ sĩ sẽ rơi vào trạng thái "khô".
Sau quá trình ép cân, các tay đấm sẽ tìm cách bổ sung trở lại nước và protein bằng một lượng từ nhỏ đến lớn.
Cắt cân - mối nguy chết người cho các võ sĩ
Trước khi cắt cân, một võ sĩ phải xem xét kỹ càng nhiều yếu tố: Đầu tiên, là giới tính (nữ sẽ khó giảm hơn nam vì ảnh hưởng của hoocmon), cân nặng hiện có, lượng mỡ hiện tại, số cân muốn giảm và cơ địa (một số người giảm cân khó hơn do có khả năng chuyển hóa tốt).
Tuy nhiên, vì mục đích thi đấu, các võ sĩ cố gắng giảm cân quá mức gây tổn hại đến sức khỏe.
Lockhart cho biết: “Khi cơ bị mất nước, cơ thể sẽ chuyển nước từ cơ quan khác (nội tạng) sang. Vì thể, ngoài việc mệt mỏi, các võ sĩ sẽ dễ tổn thương hơn nhiều”.
Theo thống kê của ARP, 39 % võ sĩ MMA thi đấu trong tình trạng mất nước.
Khi thượng đài, tay đấm bị mất nước sẽ có nguy cơ tổn thương não cao hơn. Nước giảm dẫn tới máu xấu đi, dễ đông cứng và gây ra các cơn đột quỵ. Cắt cân hợp lý giúp một VĐV có ưu thế khi thượng đài. Tuy nhiên, nếu làm sai, hậu quả lớn có thể xảy ra.
Tờ Joe của Anh dẫn lời một giáo sư thể thao cho biết: “Việc giảm từ 2-3 % trọng lượng cơ thể đã gây ảnh hưởng đến sức khỏe của các võ sĩ. Giảm 10-15 % có thể đe dọa tính mạng". Trong quá khứ, võ sĩ Yang Jian Bing của ONE FC đã qua đời khi cố gắng giảm hơn 20 % cân nặng để chuyển xuống hạng ruồi.
 |
| Võ sĩ xấu số Yang Jian Bing. Ảnh: ONE FC. |
Cắt cân thực sự đã trở thành một vấn đề lớn với MMA nói riêng và các môn thể thao nói chung. Để giảm thiểu ảnh hưởng của quy trình này, MMA đã bổ sung thêm 4 hạng cân từ tháng 6 nhằm kéo gần sự chênh lệch giữa các hạng cân liên tiếp.
Tuy nhiên, theo chủ tịch UFC Dana White hay Andy Foster, giám đốc điều hành của Ủy ban thể thao bang California, vấn đề chính yếu nằm ở các võ sĩ. “Điều đầu tiên cần cải thiện là năng lực nhận thức của VĐV và đội của họ. Việc này rõ ràng đang làm chưa tốt. Việc phổ cập là rất quan trọng. Mỗi võ sĩ cần biết sự nguy hiểm của việc cắt cân là như thế nào”. Foster trả lời một bài phỏng vấn của tờ MMA Hour.
Dù vậy, khi MMA trở thành một môn thể thao hái ra tiền và các khán giả bắt đầu thích thú với những trận đấu của hai nhà vô địch ở hạng cân khác nhau, mọi thứ trở thành một sự đánh đổi.
Dean Garnett, võ sĩ MMA người Anh, chia sẻ trên tờ Daily Mail: “Nhiều người vẫn hỏi chúng tôi sao phải làm việc điên rồ như thế (cắt cân). Đó là vì tiền bạc và danh tiếng. Vậy thôi”.
