Ở Australia, một số nhóm thổ dân được chia thành nhóm nhỏ dựa trên màu da - yếu tố được xác định từ khi chào đời, di truyền từ cha mẹ và không thay đổi trong cả cuộc đời. Việc một người thuộc màu da nào sẽ quyết định họ phải tuân theo quy định nào, bao gồm đối tượng kết hôn.
Bộ tộc Warlpiri sống ở Tây Bắc Alice Springs được chia thành 8 nhóm màu da, đánh số từ 1 đến 8. Việc ghép cặp kết hôn và di truyền được thể hiện trong biểu đồ dưới:
 |
Trong đó, hàng ngang biểu thị việc kết hôn giữa các nhóm. Các đường mũi tên cho thấy việc truyền từ mẹ sang con. Giả thiết, tất cả mối hôn nhân đều là giữa nam và nữ, các vợ chồng không ly hôn, không có trường hợp chị em cùng mẹ khác cha hay cùng cha khác mẹ.
Do đó, nếu bạn thuộc nhóm 1, bạn phải kết hôn với người thuộc nhóm 5 và ngược lại. Nếu bạn thuộc nhóm 2, vợ/chồng bạn phải thuộc nhóm 6.
Tương tự, nếu bạn là nữ thuộc nhóm 1, con bạn sẽ thuộc nhóm 4. Nếu bạn là nữ thuộc nhóm 4, con bạn sẽ thuộc nhóm 2.
Ở nhóm 1, nam giới là Jakamarra, nữ là Nakamarra. Tương tự, ở các nhóm khác, tên gọi cho nam giới bắt đầu bằng J và N cho nữ, ngoại trừ ở một nhóm, nam là Jupurrula, nữ là Napurrula.
Ngày nọ, James đến Warlpiri để thực hiện nghiên cứu về nhóm thổ dân. Ông nói chuyện với 6 người về mối quan hệ gia đình của họ.
Người thứ nhất: "Tôi là Jangala. Con gái tôi là Nampijinpa".
Người thứ hai: "Tôi là Nakamarra. Con trai của anh trai tôi là Jupurrula".
Người thứ 3: "Tôi là Nampijinpa. Hai ông của mẹ tôi là Jungarrayi và Jupurrula".
Người thứ 4: "Tôi là Napangardi. Mẹ của bố của bố của chồng của chị gái của chồng tôi là Napurrula".
Người thứ 5 không nói rõ về người trong nhà: "Tôi là Napanangka. Vài người bạn của tôi là Napaljarri, Nangala và Nungarrayi. Ồ, hóa ra ông muốn tôi nói về gia đình".
Người thứ 6: "Tôi là Japanangka. Vợ của anh trai của mẹ của bố của vợ của anh trai của mẹ của bố của vợ của anh trai của mẹ của bố của vợ của anh trai của mẹ của bố của vợ của anh trai của mẹ của bố của vợ của anh trai của mẹ của bố của vợ tôi là Napurrula. Tôi nắm rõ gia phả nhà mình lắm".
Căn cứ vào cuộc hội thoại trên, James có thể xác định tên dành cho nam giới, nữ giới của từng nhóm nhỏ thổ dân.
Bạn có thể làm được điều đó không và mất bao lâu để giải câu đố trên?
Bạn đọc có bài toán khó cần giải đáp hoặc muốn chia sẻ những phép tính hay, có thể gửi về tòa soạn theo địa chỉ email giaoduc@zing.vn.
