Giới chức Tanzania cáo buộc Yang Feng Glan - một phụ nữ Trung Quốc, điều hành một trong những đường dây buôn lậu ngà voi lớn nhất ở châu Phi. Theo họ, đường dây của Yang đã vận chuyển hơn 700 ngà voi – có giá trị lên tới 2,5 triệu USD ra khỏi lãnh thổ Tanzania, BBC cho hay.
Phiên xử Yang diễn ra tại Dar es Salaam, thành phố lớn nhất tại Tanzania, từ ngày 9/5. Người phụ nữ 66 tuổi phủ nhận mọi cáo buộc.
Vậy Yang Feng Glan, người mà giới truyền thông gắn cho biệt danh "Nữ hoàng ngà voi", là ai và những tội danh bà sắp đối mặt là gì?
 |
| Yang Feng Glan kinh doanh khá thành công ở Tanzania. Ảnh: AFP. |
Lớn lên tại thành phố Bắc Kinh, Yang tới Tanzania lần đầu trong thập niên 70. Bà là một trong những sinh viên Trung Quốc đầu tiên tốt nghiệp ngành ngôn ngữ Swahili (ngôn ngữ phổ biến tại nhiều nước ở phía đông nam châu Phi như Tanzania, Kenya, Uganda, Rwanda, Burundi, Mozambique, Congo). Bà làm phiên dịch viên tiếng Swahili cho dự án đường sắt nối Zambia với Tanzani. Chính phủ Trung Quốc viện trợ cho dự án này.
Sự nghiệp hiển hách
China Daily cho biết, sau khi dự án đường sắt kết thúc vào năm 1975, Yang quay trở lại Bắc Kinh để làm trong Bộ Ngoại thương của chính phủ. Đến năm 1998, bà quyết định lập hai doanh nghiệp ở Tanzania. Nữ doanh nhân thuê một tòa nhà hai tầng ở trung tâm thành phố Dar es Salaam để mở nhà hàng Trung Quốc ở tầng trệt và lập một công ty đầu tư mang tên Beijing Great Wall Investment ở tầng trên.
Nhà hàng kinh doanh rất thuận lợi, song vào năm 2014, Yang nói với China Daily: “Giờ đây tôi không dựa vào nhà hàng để kiếm tiền. Thay vào đó, tôi thấy một nơi mà mọi người từ Trung Quốc và Tanzania có thể giao tiếp, kết thêm bạn và trao đổi thông tin”.
Vào năm 2012, Yang là Tổng thư ký Hội đồng Kinh doanh Trung Quốc – châu Phi tại Tanzania.
“Tôi biết tôi nên nghỉ hưu, nhưng mỗi khi nghĩ tới lợi thế về ngôn ngữ và mạng lưới quan hệ, tôi nhận thây tôi có thể giúp nhiều người Trung Quốc và Tanzania tăng cường quan hệ và niềm tin. Vì thế tôi không muốn nghỉ. Bản thân tôi là biểu tượng của mối quan hệ Trung Quốc – Tanzania”, bà từng tuyên bố như vậy vào năm 2014.
Song các nhà điều tra Tanzania khẳng định Yang là nhân vật cộm cán trong một thế giới ngầm giữa Trung Quốc và Tanzania. Đó là thế giới của những kẻ buôn lậu ngà voi.
Họ khẳng định bà là cầu nối giữa những kẻ săn voi ở Đông Phi và người mua ngà voi ở Trung Quốc trong hơn một thập kỷ qua.
Cơ quan điều tra trọng án Tanzania theo dõi Yang trong hơn một năm. Họ bắt bà trong một cuộc rượt đuổi xe hơi tốc độ cao hồi tháng 10/2015. Các công tố viên đưa bà ra tòa vì tội buôn lâu ngà voi từ năm 2000 tới năm 2014.
 |
| Rất nhiều người Trung Quốc tìm kiếm sản phẩm từ ngà voi ở chợ đen. Ảnh: AFP. |
Bọn săn voi và buôn ngà đang đe dọa sự tồn vong của voi ở Trung Phi và Đông Phi. Số lượng voi ở Tanzania giảm hơn 60% trong khoảng thời gian từ năm 2009 tới năm 2014.
Những người săn lùng ngà voi ở Trung Quốc là nhân tố chính trong sự sụt giảm số lượng voi ở châu Phi. Ở Trung Quốc, nhu cầu đối với ngà voi rất lớn, bởi người dân chế tác ngà thành đồ trang sức hoặc làm thuốc.
Phản ứng của giới bảo vệ thiên nhiên
Phần lớn những phần tử buôn lậu sa lưới chỉ thuộc hạng “tép riu”. Vì thế vụ bắt Yang Feng Glan là tin vui đối với các tổ chức bảo vệ động vật hoang dã.
“Đó là tin mà chúng tôi chờ đợi nhiều năm. Chúng ta phải chấm dứt sự lộng hành của những kẻ mà pháp luật khó động tới nếu chúng ta muốn cứu loài voi”, Andrea Crosta, người đồng sáng lập Liên minh Hành động vì voi tai Mỹ, phát biểu.
Liên minh Hành động vì voi cáo buộc Yang có mối liên hệ với nhiều công ty Trung Quốc ở nước ngoài, cũng như người Hoa sống và làm việc tại Tanzania.
“Khi nói về trùm tội phạm, chúng ta thường nghĩ tới một kẻ như Al Capone (tên tội phạm khét tiếng tại Mỹ trong nửa đầu thế kỷ 19). Nhưng bà trùm ngà voi lại là một kẻ thuộc giới tinh hoa của Trung Quốc, có quan hệ với những người có tiền và vị thế xã hội cao”, Crosta nói.
Nếu tòa án Tanzania kết luận Yang phạm tội, mức án dành cho "Nữ hoàng ngà voi" có thể lên tới 30 năm tù.
