Trước sự lây lan nhanh chóng của virus corona, nhiều người tìm mua khẩu trang để bảo vệ cơ thể. Loại khẩu trang được bán và săn lùng nhiều nhất là N95. Không ít người cho rằng chỉ có loại khẩu trang này mới đủ kín để phòng dịch tiết lây lan khi tiếp xúc với người nghi ngờ mắc bệnh hoặc khu vực có tiếp xúc dịch tễ.
Dưới đây là bài chia sẻ của ông Trương Hoàng Hưng, bác sĩ Nhi khoa và giảng dạy lâm sàng tại Texas Tech University (TTU), Texas, Mỹ, về tác dụng thực sự của khẩu trang N95, loại được cho rằng có thể chống virus tốt nhất hiện nay.
Thị trường có 2 loại chính là khẩu trang y tế 3 lớp (Surgical mask); N95 (có và không có van thở). Việc sử dụng khẩu trang nào là tuỳ theo mục đích, môi trường, độ tuổi để lựa chọn.
N95 có nghĩa là lọc được 95% bụi mịn 0,3 micron trong không khí. Như vậy, N95 lọc tốt hơn khẩu trang y tế. Tuy nhiên, N95 phải đeo khít, kín khuôn mặt mới đạt được hiệu quả mong muốn. Đây là điểm lợi cũng là khuyết điểm, trong khi khẩu trang y tế hai bên đều hở.
 |
| Nhiều người đeo khẩu trang trước tình hình virus corona đang ngày càng diễn biến phức tạp. Ảnh: Hoàng Hải. |
N95 phải đeo kín nên trẻ em không dùng được vì mặt nhỏ. Người râu nhiều cũng không đeo được. Vì kín nên chúng gây cảm giác khó thở khiến người có bệnh phổi, bệnh tim mạch cũng không thể đeo lâu. Nhà sản xuất đã làm thêm van để khắc phục nhược điểm này.
N95 giá thành đắt hơn khẩu trang y tế nên đeo mỗi ngày sẽ có chi phí cao hơn.
Chữ "kín" khi đeo N95 nghe nhẹ nhàng nhưng không phải dễ. Ở các bệnh viện tại Mỹ, khi vào làm việc hay đăng ký khám chữa bệnh, họ phải làm thử nghiệm mang N95 đúng cách.
Tôi đã thử qua bài kiểm tra này. Nhân viên y tế đưa cho tôi một chiếc N95. Tôi đeo chúng lên và họ xịt một dung dịch có mùi khá nồng vào mặt tôi. Khi tôi còn ngửi được mùi đó là chưa đạt, phải chỉnh lại thanh kim loại sao cho ôm kín sống mũi, phần dưới ôm sát mặt. Tôi phải thử tới lần thứ 3-4 mới đạt.
Thử xong, tôi đi về, vừa đi vừa nghĩ đeo 3-4 lần mới đạt, mỗi lần đeo một cái N95 lên không biết làm sao cho nó khít hoàn toàn như vừa thử nghiệm.
Tôi chia sẻ chuyện này để các bạn thấy rằng đeo N95 đúng cách rất khó. Nếu đeo sai cách, chúng cũng không tốt hơn khẩu trang y tế là bao.
Đeo khẩu trang chống ô nhiễm
Chống ô nhiễm, cụ thể hơn là chống bụi mịn vì bụi to đường hô hấp có thể cản gần hết. Dùng khẩu trang N95 mới có khả năng chặn bụi mịn. Khẩu trang thông thường không lọc được các hạt bụi cực nhỏ, chủ yếu tác dụng là chống nắng.
Khi đeo N95, bạn phải cố gắng đeo sát với khuôn mặt. Trẻ em không thể đeo được nên phải dùng khẩu trang thường và hạn chế tiếp xúc không khí ô nhiễm.
 |
| Những dấu hiệu khi mắc bệnh viêm phổi lạ do virus corona. Đồ họa: Minh Hồng. |
Đeo khẩu trang ngừa lây nhiễm bệnh
N95 lọc tốt hơn khẩu trang y tế nên ngừa lây nhiễm hiệu quả vượt trội? Không hẳn vậy.
Kích thước virus nhỏ hơn khả năng lọc của hai loại trên nên chúng có thể xuyên qua. Tuy nhiên, virus trong không khí thường không đi một mình mà nằm trong các hạt chất tiết li ti ở đàm nhớt. Kích thước các hạt này lớn hơn, đều bị chặn lại bởi 2 loại khẩu trang trên. Vì vậy, lợi thế về khả năng lọc của N95 không quá cao.
N95 kín hơn nên có thể giúp hạn chế hít các hạt nước chứa virus trong không khí? Điều này là đúng nhưng chỉ khi đeo N95 đúng cách và không có kẻ hở giữa khẩu trang và da mặt.
Vì vậy, N95 có khả năng ngừa lây nhiễm bệnh cao hơn khẩu trang y tế khoảng 10-20% (trên nghiên cứu với virus cúm mùa). Chỉ khi kết hợp với rửa tay, khả năng ngừa bệnh mới tăng lên 30%.
Ai nên đeo khẩu trang?
Có người cho rằng chỉ ở gần người bệnh mới cần đeo khẩu trang. Thực tế không phải vậy.
Người bệnh chắc chắn cần sử dụng khẩu trang, mỗi lần ho hay hắt hơi sẽ phát tán hàng chục nghìn con virus vào không khí. Người không mắc bệnh nên đeo khẩu trang khi phải làm việc hay đi vào môi trường có nguy cơ nhiễm bệnh cao. Khẩu trang giúp ngăn chặn các chất tiết như nước bọt bắn vào mặt hay vào không khí xung quanh khi người bệnh xung quanh ho khạc.
Nguy cơ nhiễm bệnh cao khi:
- Tiếp xúc trực tiếp với người bệnh truyền nhiễm.
- Trong môi trường có khả năng tiếp xúc virus gây bệnh qua đường hô hấp, vùng dịch vì nguy cơ gặp người bệnh xung quanh cao.
- Phải sống, sinh hoạt trong một không gian kín với thời gian kéo dài như xe buýt, máy bay.
- Đám đông trong vùng dịch.
Thực tế, không có loại khẩu trang nào ngăn cản hoàn toàn mầm bệnh. Bạn nên sử dụng N95 trong môi trường nguy cơ cao. Tuy nhiên, nếu không có, khẩu trang y tế vẫn rất tốt. Ngoài ra, hãy nhớ rửa tay thường xuyên.
N95 chỉ nên sử dụng một ngày rồi bỏ. Bạn đừng tiếc tiền và sử dụng nhiều lần. Lúc này, không phải bạn đang ngừa bệnh mà là nuôi vi trùng rồi hít đi hít lại.
