Chỉ số octane của xăng tại Mỹ có giống với Việt Nam không?

Tại Mỹ, xăng không chì thường được phân loại với ba mức octane cơ bản: 87 cho loại thường (regular), 88 - 90 cho loại trung (midgrade) và 91 - 94 cho loại cao cấp (premium). Khi so sánh với châu Âu, nơi xăng có mức octane phổ biến từ 95 đến 98, thậm chí lên tới 100, nhiều người sẽ nghĩ rằng nhiên liệu ở Mỹ có chất lượng thấp hơn.

Nhiều người lầm tưởng xăng tại Mỹ kém chất lượng hơn ở châu Âu hay Việt Nam do chỉ số octane được niêm yết tại các trụ bơm thấp hơn từ 4 đến 6 đơn vị.

Thực tế, sự khác biệt này nằm ở phương pháp đo lường và cách ghi nhãn chứ không phải bản thân nhiên liệu. Ở châu Âu và cũng như Việt Nam, chỉ số octane được thể hiện trực tiếp bằng phương thức RON (Research Octane Number).

Tại Mỹ, Canada, Brazil và một số quốc gia khác, chỉ số hiển thị lại là AKI (Anti-Knock Index), tức trung bình cộng của RON và MON (Motor Octane Number). Chính vì thế, xăng RON 97 ở Anh thực chất tương đương với khoảng 91 AKI khi bán tại Mỹ, khiến nhiều người cảm giác rằng mức octane ở Mỹ "thấp" hơn.

Điểm khác biệt đến từ cách tính khả năng chống kích nổ. Trong khi nhiều nước trên thế giới, bao gồm Việt Nam, sử dụng phương pháp đo RON, thị trường Mỹ lại sử dụng chỉ số AKI để thể hiện chất lượng các loại xăng khác nhau.

Phương pháp đo RON được sử dụng rộng rãi trên toàn thế giới. Đây là chỉ số xác định khả năng chống kích nổ của nhiên liệu bằng cách chạy trong một động cơ thử nghiệm có tỷ số nén thay đổi, sau đó so sánh với hỗn hợp chuẩn gồm iso-octane và n-heptane. Khi tỷ số nén tăng, nguy cơ "gõ máy" cũng cao hơn, và nhiên liệu có chỉ số RON càng lớn sẽ chống lại hiện tượng này càng tốt.

Bên cạnh đó, MON được xác định trong điều kiện khắt khe hơn, với tốc độ động cơ 900 vòng/phút thay vì 600 vòng/phút như RON, cùng với hỗn hợp nhiên liệu được làm nóng trước, tốc độ cao hơn và thời điểm đánh lửa thay đổi. Do đó, chỉ số MON của một loại xăng thường thấp hơn RON từ 8 đến 12 đơn vị, tùy thuộc thành phần hóa học.

Do đó, "xăng 87" tại Mỹ tương đương với chất lượng xăng RON 92 tại Việt Nam. Tương tự, "xăng 89" tương đương với RON 95 và "xăng 91 - 93" tương đương với RON 96 - 98.

Chính sự khác biệt này dẫn đến cách tính AKI. Khi lấy trung bình cộng của RON và MON, con số hiển thị trên trụ xăng ở Mỹ thường thấp hơn từ 4 đến 6 đơn vị so với cách ghi nhãn RON tại châu Âu. Đây là lý do tại sao xăng "premium" ở Mỹ được ghi là 91 - 93 AKI, trong khi thực tế lại tương đương RON 96 - 98, vốn là mức cao cấp tại châu Âu.

Mức octane của xăng Mỹ không hề thấp hơn, mà chỉ khác ở phương pháp đo và cách thể hiện. Tại Việt Nam, chỉ số trên trụ xăng được đo theo chuẩn RON, giống châu Âu, với các loại phổ biến là RON 95 và RON 97. Vì thế, khi so sánh các con số này với Mỹ, cần hiểu rõ sự khác biệt trong cách tính toán để tránh nhầm lẫn về chất lượng nhiên liệu.