Chiến lang 2 vượt qua kỷ lục mà Mỹ nhân ngư của Châu Tinh Trì xác lập năm ngoái vào đầu tuần này. Dự báo bom tấn của Ngô Kinh hoàn toàn có thể vượt qua kỷ lục doanh thu nội địa (một quốc gia hay một khu vực) mà siêu phẩm Avatar của đạo diễn James Cameron đạt được tại Bắc Mỹ với 760 triệu USD hồi năm 2009.
Đây là một thành tích không chỉ khiến thị trường điện ảnh Trung Quốc nức lòng, mà còn khiến cả giới phân tích, quan sát doanh thu điện ảnh thế giới phải kinh ngạc. Câu chuyện thành công của Chiến lang 2 có rất nhiều điều đáng bàn.
Hành động hạng B
Một trong những bí quyết để chinh phục khán giả Trung Quốc là chủ nghĩa dân tộc và tinh thần Đại Hán, nhất là trong thời điểm đất nước này đang trên đà trở thành cường quốc kinh tế số một thế giới.
Những vụ tranh chấp chủ quyền gần đây của Trung Quốc với các nước láng giềng, từ quần đảo Điếu Ngư với Nhật Bản, biển Đông với Việt Nam và các nước Đông Nam Á, hay vùng biên giới trên đất liền tiếp giáp với Ấn Độ... càng kích thích chủ nghĩa dân tộc và hiếu chiến của người Trung Hoa.
Chiến lang 2 ra đời đúng lúc, như để giải khát tinh thần Đại Hán của họ.
Chiến lang 2 do Ngô Kinh - vốn là một diễn viên xuất thân từ vận động viên Wushu - một mình đảm trách ba vị trí (biên kịch, đạo diễn và nam diễn viên chính). Phim kể về Vương Lãnh Phong (hay còn có biệt danh Chiến Lang, do Ngô Kinh đóng), một quân nhân dũng mãnh của quân đội Trung Quốc.
 |
| Chiến lang đã trở thành phim ăn khách nhất lịch sử phòng vé Trung Quốc. |
Do cãi lời chỉ huy và bắn chết một tên trùm khủng bố, Lãnh Phong bị khai trừ khỏi quân đội và đối mặt với cuộc trả thù của một tên trùm ma túy, anh trai của kẻ khủng bố bị Lãnh Phong giết chết. Cuộc đối đầu càng thêm khốc liệt khi tên trùm ma túy thuê một tên lính đánh thuê phương Tây tàn bạo (do diễn viên Hollywood Scott Adkins đóng) để trừ khử Lãnh Phong và người vợ của anh.
Kịch bản và phong cách của Chiến lang khá giống với những bộ phim hành động hạng B của Hollywood vài thập niên trước. Bất chấp tính logic và chiều sâu của kịch bản, chỉ cần “mãn nhãn” với những màn hành động liên tục hay những cảnh đối đầu và cận chiến dữ dội. Đó thứ mà Ngô Kinh có thừa.
Dù bị đánh giá khá thấp về mặt nghệ thuật, Chiến lang 1 vẫn khá thành công ở năm 2015 (thu về 89 triệu USD) và được đề cử nhiều giải quan trọng (phim hay nhất, đạo diễn xuất sắc, kịch bản, nam nữ chính...) tại các giải thưởng chính của điện ảnh Trung Quốc như Kim Kê và Bách Hoa, thậm chí cả LHP Quốc tế Thượng Hải.
Thành công khởi đầu đó khiến Ngô Kinh từ chối rất nhiều vai diễn để tập trung cho canh bạc Chiến lang 2 và đối mặt với rất nhiều trắc trở, từ khủng hoảng tài chính, tai nạn trường quay, kiện tụng và nỗi lo phá sản nếu bộ phim thua lỗ.
Bộ phim có kinh phí sản xuất cao gấp ba lần phần một, lên đến khoảng 30 triệu USD, mức khá cao ở thị trường điện ảnh Trung Quốc. Nguyên nhân là do Ngô Kinh thực hiện khá nhiều bối cảnh ở châu Phi và đặc biệt là những cảnh chiến tranh cháy nổ long trời lở đất.
Trước ngày bộ phim ra mắt, không ai nghĩ Chiến lang 2 sẽ thành công. Thế nhưng, chỉ trong tuần đầu tiên, bộ phim đã thành công vang dội tại phòng vé rồi liên tiếp lập kỷ lục, không chỉ dịp cuối tuần mà còn cả những ngày trong tuần.
Sau chưa đầy 2 tuần, bộ phim đã đạt doanh thu cao gấp 20 lần kinh phí bỏ ra, một điều gần như không tưởng. Tất nhiên, con số này vẫn chưa dừng lại tại đó.
Phô diễn sức mạnh Trung Hoa
Tiếp nối phần một, Chiến lang 2 mở đầu với một cảnh hành động ngoạn mục. Khi chiếc tàu của Trung Quốc bị một nhóm cướp biển châu Phi có vũ trang hung hãn uy hiếp và tấn công, Lãnh Phong lao mình xuống biển, kéo những tên cướp biển xuống the. Tiếp theo đó là những cảnh hành động ngoạn mục dưới đại dương.
Sau khi đã tiêu diệt nhóm cướp biển, Lãnh Phong leo lên chiếc tàu của chúng, tiêu diệt một chiếc tàu hỗ trợ khác của bọn cướp biển và bảo vệ an toàn cho chiếc tàu của Trung Quốc. Một cảnh mở đầu phô diễn sức mạnh và xây dựng kiểu người hùng đơn độc, một chiến binh sói trên đại dương, và dự báo cho những cảnh hành động liên tục xuyên suốt bộ phim.
 |
| Bộ phim tuyên truyền sức mạnh quân sự Trung Quốc một cách khá lộ liễu. |
Rõ ràng là vậy. Bộ phim tiếp diễn với câu chuyện Lãnh Phong trở về quê nhà, chứng kiến cảnh làng quê bị phá nát và cảnh tang thương của những người dân quê nghèo do một tên trùm gây ra. Không chịu nổi thách thức, Lãnh Phong giết hắn nên bị trục xuất khỏi lực lượng đặc biệt của quân đội Trung Hoa và bị kết án tù giam 2 năm.
Sau khi mãn hạn tù, Lãnh Phong rời bỏ quê hương, sang một đất nước ở châu Phi (không có tên) và dự định sống hết cuộc đời của mình ở đó. Nhưng đất nước này rơi vào cảnh nội chiến giữa các phe phái chính trị và rất nhiều dân thường của Trung Quốc bị bắt giam.
Trong khi đó đội tàu chiến của Trung Quốc đang đến để giải cứu công dân, Lãnh Phong một lần nữa lại trở thành “Chiến Lang”, một anh hùng đơn độc, hết giải cứu những bệnh nhân đang mắc dịch bệnh ở một khu vực cách ly đến những người công dân Trung Quốc đang bị nhốt trong một nhà máy.
Và tất nhiên, tất cả những cảnh đó đều được thể hiện bằng những cảnh hành động “non-stop”, kích động “adrenaline” của người xem, từ những màn đấu súng, rượt xe, đấu tay đôi dữ dội đến những cảnh phô diễn sức mạnh của quân đội Trung Quốc như tàu chiến, máy bay, xe tăng, tên lửa tầm xa...
Cùng với những cảnh hành động liên tiếp, những cảnh cháy nổ dữ dội, những đoạn thoại không ngần ngại tuyên truyền cho sức mạnh của người lính hay quân đội Trung Quốc.
Câu nói của Lãnh Phong trong một trận giao đấu với kẻ thù là: “Một ngày là Chiến Lang, cả đời là Chiến Lang”. Một chỉ huy của Lãnh Phong nói với anh khi bị trục xuất khỏi quân đội: “ Dù có trút bỏ quân trang, hãy sống làm sao để được người dân tôn trọng” hay “Không vào quân đội, hối hận cả đời”.
Bộ phim cũng xây dựng một hình ảnh của quân đội Trung Quốc hoàn toàn mới mẻ, đó là tham gia vào các vụ giải quyết khủng hoảng chính trị quốc tế, bác sĩ không biên giới, bảo vệ công dân, giải cứu con tin...
Khi cuộc nội chiến nổ ra ở một đất nước châu Phi, châu lục mà Trung Quốc đầu tư kinh tế rất lớn trong nhiều năm qua, đại sứ quán Trung Quốc không chỉ mở cửa cho công dân nước mình mà còn nhiều người dân châu Phi vào trú ẩn, với lời trấn an của viên Đại sứ Ngoại giao: “Trung Quốc và châu Phi là bạn bè ”.
Tinh thần dân tộc và cỗ máy tuyên truyền cho sức mạnh của Trung Quốc còn được thể hiện qua câu tagline (chủ đề) của bộ phim với sự hiếu chiến và đe dọa.
“Bất cứ kẻ nào dám khiêu chiến với Trung Quốc cũng đều bị tiêu diệt, cho dù mục tiêu có xa tới tận đâu”, Chiến lang 2 khẳng định vậy, dù đây chỉ là một bộ phim hư cấu chứ không dựa theo một sự kiện có thật nào. Kèm theo đó là hình ảnh đoàn xe của Lãnh Phong an toàn đi qua khu vực nội chiến với lá cờ Trung Quốc tung bay trước gió.
Một Rambo kiểu mới
Một người hùng đơn độc kiểu mình đồng da sắt, kiểu gì cũng không chết của Lãnh Phong (Chiến Lang) trong Chiến lang 2 đích thị là hình ảnh của Rambo do ngôi sao Sylvester Stallone thể hiện trong những năm 80.
Những bộ phim hành động cuồng loạn bất chấp mọi logic, chỉ để sướng mắt của Sylvester Stallone thể hiện với cả bốn vai trò: biên kịch, đạo diễn, diễn viên chính và sản xuất đang được Ngô Kinh lặp lại với Chiến lang 2 sau hơn 30 năm.
Điểm khác biệt là nó có thêm cỗ máy tuyên truyền khá sống sượng của quân đội Trung Quốc đằng sau hay những màn phô diễn sức mạnh của vũ khí hiện đại mà Rambo những năm 80 không thể có được.
Hình ảnh người Trung Quốc, vốn luôn bị phim Hollywood “bóp méo” theo kiểu yếu ớt, gian xảo hoặc tội phạm trong các bộ phim của Mỹ, cũng được Ngô Kinh “phục hồi” lại hoàn toàn trong bộ phim này như những người hùng mạnh mẽ và kiêu hãnh, còn quân đội của Trung Quốc có thể “giải cứu khủng hoảng chính trị” mang tầm thế giới.
Trong những cảnh đối đầu giữa những người lính Trung Hoa với đội quân lính đánh thuê phương Tây, có những câu thoại vừa tỏ vẻ hài hước nhưng cũng không ngần ngại thể hiện sức mạnh của người Trung Quốc.
 |
| Ngô Kinh trở thành một Rambo kiểu mới. |
Big Daddy (do nam diễn viên Hollywood Frank Grillo đóng), kẻ cầm đầu nhóm lính đánh thuê dù sử dụng vũ khí tối tân nhưng luôn thất bại trước quân đội của Trung Quốc, và màn đối đầu trực tiếp với Lãnh Phong theo kiểu kẻ tám lạng người nửa cân. Big Daddy đã buông một câu nhận xét trước khi gục ngã: “Xem ra người Trung Quốc không yếu như tao tưởng”.
Hollywood sợ xanh mặt hay cười khẩy?
Một mùa phim hè có nhiều bom tấn ngã ngựa và doanh thu sụt giảm như năm nay rõ ràng là sự báo động cho Hollywood. So với những bộ phim ngày càng đầu tư kinh phí lớn cho những hiệu quả đặc biệt nhưng doanh thu ế ẩm, chỉ trông chờ vào thị trường Trung Quốc thì Chiến lang 2 có kinh phí thấp hơn gần chục lần, nhưng chỉ doanh thu trong nước đã bỏ xa những bom tấn của Hollywood.
Đó là một cú tát vào mặt những kẻ làm phim sừng sỏ ở kinh đô điện ảnh lớn nhất thế giới.
Tất nhiên, những màn lập kỷ lục như vũ bão của Chiến lang 2 mới chỉ là hiện tượng đơn lẻ chứ chưa đến mức báo động cho Hollywood, nhất là nó được chiếu trong thời điểm tháng 8, không có bất cứ một bộ phim bom tấn Hollywood nào được phép chiếu cạnh tranh tại thị trường chiếu bóng hơn tỷ dân. Thành công của Chiến lang 2 được lý giải là “thiên thời, địa lợi, nhân hòa”.
Dù giật mình trước doanh thu của bộ phim này tại Trung Quốc, giới phân tích thị trường vẫn không đánh giá cao sức mạnh của điện ảnh thương mại nước này tại thị trường quốc tế. Chiến lang 2 thành công tại Trung Quốc là vậy, nhưng chiếu ở thị trường Bắc Mỹ chỉ thu về được hơn 1 triệu USD và được xếp trong nhóm những bộ phim “độc lập”.
Con số này thua xa với mức doanh thu của một bộ phim bom tấn Ấn Độ là Baahubali 2 có được tại Bắc Mỹ (trên 20 triệu USD). Tại các thị trường phương Tây khác, công cuộc tuyên truyền, phô trương thanh thế về “quyền lực Trung Hoa” vẫn thất bại.
Đấy là còn chưa nói đến chất lượng điện ảnh qua con mắt của các nhà phê bình. Có 5 bài bình luận trên báo Mỹ thì đến ba bài chê bai thậm tệ. Hai bài còn lại khá hơn, nhưng tổng số điểm chỉ là... 2,5/10.
Cây bút Simon Abrams trên trang RogerEbert.com chấm điểm Chiến lang 2 chỉ một sao trên thang điểm 4 và gọi đây là bộ phim hành động rẻ tiền cổ vũ cho “tinh thần sô vanh hiếu chiến, một bộ phim chiến tranh bạo lực đầy máu me, bất chấp logic và sặc mùi tuyên truyền”.
