Hệ thống trường tư ngày càng phát triển ở nhiều nước trên thế giới. Anh có hơn 2.500 trường tư trong khi con số này tại Mỹ là hơn 30.000 trường.
Tuy nhiên, tại một số nước như Phần Lan, Nepal và Italy, trường tư chỉ chiếm một tỷ lệ rất nhỏ. Ở Bồ Đào Nha, trường tư chủ yếu dành cho người nước ngoài.
Về cơ bản, trường tư có thể phát triển và thực hiện chương trình cũng như đánh giá riêng mà không tuân theo chương trình và đánh giá quốc gia. Không giống trường công, đôi lúc, trường tư có thể thuê giáo viên không có chứng chỉ về giảng dạy. Những người đó có thể là chuyên gia ở các lĩnh vực.
Nhiều phụ huynh tin rằng trường tư mang đến cho con của họ môi trường và chất lượng giáo dục cao hơn. Tuy nhiên, đôi khi, quyết định cho con học trường nào chỉ đơn giản là khẳng định uy tín và địa vị xã hội.
 |
| Nhiều người tin rằng trường tư có cơ sở vật chất và chất lượng giảng dạy vượt xa trường công. Ảnh: Reuters. |
Do không nằm trong danh sách nhận trợ cấp của chính phủ hoặc địa phương, học phí ở trường tư khá đắt. Tùy theo từng quốc gia, học phí giữa trường công và trường tư có thể chênh 2-4 lần, thậm chí hàng chục lần.
Hơn nữa, trường tư đôi khi có thể bất ngờ tăng học phí mà gần như không phải qua kiểm duyệt của các cấp. Theo The News, giới chức Pakistan phải đau đầu với một vụ kiện kéo dài nhiều năm, khi một trường dân lập ở nước này tăng học phí lên 14%.
Động thái này dẫn tới làn sóng phản đối của phụ huynh. Họ đã đệ đơn lên tòa án và yêu cầu nhà trường giải trình nguyên nhân. Bên cạnh đó, hội phụ huynh cho rằng mức tăng 14% là vi phạm điều lệ của tổ chức giáo dục tư thục.
Sau một thời gian dài theo đuổi vụ kiện, ngày 21/9, Tòa án Tối cao Sindh ra phán quyết các trường tư ở Pakistan không được phép tăng học phí quá 5%.
Dạy ở trường công, cho con học trường tư
Michael Godsey, một giáo viên tiếng Anh tại bang California (Mỹ), cho biết tuy công tác tại những trường công suốt 2 thập kỷ, anh vẫn quyết định đưa con gái nhập học trường tư. Người đàn ông bày tỏ mong muốn thấy con gái vui vẻ và tích cực tham gia các hoạt động mỗi ngày.
"Tôi dạy tại một trường trung học công lập bởi thấy thương những đứa trẻ bị buộc phải đến lớp. Chúng hẳn phải cảm thấy bị mắc kẹt - cảm giác tôi từng trải qua khi còn nhỏ", ông nói.
Godsey thông tin những học sinh ở trường công khó có những lựa chọn mang tính cá nhân trong việc học bởi chúng có nghĩa vụ phải ở đó, bất kể muốn hay không. Do đó, chúng thường xuyên phân tâm trong những giờ học và mất dần ý thức nghiêm túc.
"Trường công lập mà tôi dạy có 825 học sinh. Trước khi đến trường, giáo viên thường lên giáo trình rất kỹ. Song, bài giảng của họ liên tục bị gián đoạn bởi học sinh đi muộn, chiếc bút chì bị mài mòn, vài mẩu giấy ném ở trong lớp, vài ba câu chuyện cười của học sinh hay một ai đó xuất hiện ngẫu nhiên bên ngoài cửa sổ", ông chia sẻ với The Atlantic.
 |
| Cha mẹ cho con học ở trường tư đôi khi là để thể hiện vị trí của gia đình trong xã hội. Ảnh: Reuters. |
Người đàn ông này cho hay giáo viên có thể đưa ra lệnh cấm song những trò đùa nghịch trong lớp vẫn tiếp diễn. Nhiều lúc, giáo viên nghi ngờ bản thân đang nói cho chính mình nghe.
Trong khi đó, các lớp học ở trường tư có quy mô nhỏ hơn, khoảng 15 học sinh/lớp, nên giáo viên dễ dàng quản lý. Tiết học diễn ra nhẹ nhàng, không ồn ào. Giáo viên không phải nói thật to để át tiếng ồn. Tương tác giữa họ và học sinh cũng nhiều hơn.
Theo ông, học sinh vào trường tư để mua một môi trường giáo dục tốt. Nơi đó, "bất cứ sự gián đoạn nào trong giờ học cũng làm phiền mọi người, không chỉ giáo viên".
Bị kỳ thị vì học trường công
Julie DeNeen, sống tại bang Connecticut (Mỹ), chia sẻ cô thường nhận về những ánh mắt kỳ lạ khi nói rằng 3 người con của mình đang học ở trường công. Thái độ những người đó thể hiện rõ nhất khi nói: "Ồ, chúng tôi đang gửi con vào trường tư".
Cùng cảnh ngộ như DeNeen, Kelly Wallace (nhà báo của CNN), cho biết những người xung quanh thường tỏ ra thất vọng khi biết các con của cô đang học tại một ngôi trường công lập gần nhà.
"Nơi chúng tôi chọn gửi con có thể tượng trưng cho giá trị, thu nhập và thế giới quan của cha mẹ. Tôi biết những gì họ nghĩ. Con tôi bị đánh giá bởi chúng không học ở trường tư", cô nói.
Trong khi đó, Lyz Lenz (sống tại bang Iowa, Mỹ), cho biết cô sợ khi phải nghe thấy những câu hỏi như "Cô nghĩ trường công đủ tốt?" hay "Cô có nghĩ đến những trải nghiệm mà các cháu có thể phải trải qua" nên đã quyết định cho con học trường tư đến hết trung học.
Theo CNN, một phần dẫn đến tình trạng này đến từ những rắc rối mà các trường công thường gặp phải, đặc biệt là những vấn đề bạo lực và ma túy.
Janis Brett Elspas, chuyên gia trên blog Mommy Blog Expert, nhận định phụ huynh ngày nay quá lo lắng về những gì mà hàng xóm kế bên xì xào về nơi mà họ cho con theo học.
