Ngoài 70 tuổi nhưng thượng tá Vũ Triệu Chanh, cán bộ CATP Hải Phòng, vẫn nhớ như in về cộng sự đắc lực có tên Eva. Đây là chú cho nghiệp vụ có công lớn trong lần phá vụ án một giám mục ở Tòa Giám mục thành phố Hải Phòng bị sát hại, cướp tài sản.
Án mạng trong nhà thờ
23h ngày 8/4/1979, đại diện Tòa Giám mục thành phố Hải Phòng đến Công an quận Hồng Bàng trình báo việc linh mục Nguyễn Duy Nhật bị giết hại ngay trong phòng ngủ.
Hôm ấy, sau khi chủ trì thánh lễ ở Nhà thờ giáo xứ Xâm Bồ, linh mục Nguyễn Duy Nhật về phòng nghỉ ở Nhà thờ Lớn nghỉ ngơi. Lát sau, người giúp việc già tên Vò mang đồ ăn vào cho ông thì bị một nhóm quật ngã, trói chân tay, nhét giẻ vào miệng rồi nhanh chân tẩu thoát.
Khi mở được dây trói, ông Vò phát hiện linh mục Nhật đã chết nằm dưới sàn nhà, trong phòng đồ đạc bị lục tung.
 |
| Eva cùng huấn luyện viên trên thao trường |
Vụ án sát hại linh mục Nhật thời điểm đó đã gây xôn xao dư luận đất Cảng. Rất nhiều giả thuyết được đặt ra về cái chết của nạn nhân khiến lực lượng phá án vô cùng áp lực.
Công an quận Hồng Bàng cử cán bộ đến bảo vệ hiện trường vụ án và báo cáo sự việc trên với giám đốc công an thành phố. Ngay sau đó, đích thân giám đốc đã đến hiện trường, trực tiếp chỉ đạo triển khai các biện pháp điều tra.
Linh mục Nguyễn Duy Nhật là người có quan hệ tốt với chính quyền sở tại, được giáo dân xứ đạo tín nhiệm. Khi khám nghiệm hiện trường, công an đã thu được đôi găng tay, một khăn rửa mặt, một chiếc áo may ô. Tài sản của linh mục Nhật hầu như còn nguyên vẹn, trừ chiếc đồng hồ đeo tay bị mất.
Qua công tác khám nghiệm hiện trường, khám nghiệm tử thi, ban chuyên án đã loại bỏ các nguyên nhân mang yếu tố chính trị mà nhận định đây có thể là vụ giết người, cướp của đặc biệt nghiêm trọng. Sau khi tiếp nhận lời khai của một số nhân chứng, ban chuyên án nhận định, thủ phạm có thể từ 3 đến 4 tên.
Giám biệt nguồn hơi tìm ra thủ phạm
Căn cứ kết quả khám nghiệm hiện trường, qua thu thập tin tức, các trinh sát hình sự, ban chuyên án đề nghị được điều động chó nghiệp vụ Eva do huấn luyện viên Vũ Triệu Chanh phụ trách.
Qua 2 lần giám biệt mùi hơi, chó nghiệp vụ Eva đều phản ứng với đồ vật mang hơi của ông Vò. Ông Vò là người ở cùng linh mục Nhật, có dáng người gầy yếu, thấp bé, chuyên làm nhiệm vụ kéo chuông, thắp nến, đóng mở cửa tòa giám mục.
Khi cơ quan công an gọi ông Vò lên lấy lời khai thì ông cho biết, tối hôm linh mục Nhật bị giết có tên Triệu đến nhà thờ.
Tài liệu trinh sát nắm được, Đinh Chu Triệu là giáo dân ở trong khu nhà tại tòa giám mục và làm nghề sửa xe đạp. Sau ngày xảy ra vụ án sát hại linh mục Nguyễn Duy Nhật, Triệu có bán chiếc đồng hồ Orinis cho cửa hàng đồng hồ ở ngõ Cẩm, phố Lê Lợi.
Tiến hành xác minh, ban chuyên án khẳng định đó là chiếc đồng hồ của linh mục Nhật nên quyết định bắt Triệu để khai thác.
Tại cơ quan công an, Triệu khai nhận Vũ Văn Toàn, Nguyễn Văn Tuất và Vũ Văn Trụ đã giết linh mục Nhật. Bản thân tên Triệu đã có một thời gian sống nhờ trong nhà thờ, biết linh mục Nhật có tài sản nên rủ Tuất, Toàn, Trụ đến nhà thờ để ăn trộm.
 |
| Những chó nghiệp vụ như Eva phải trải qua quá trình huấn luyện hết sức công phu, khoa học. |
Ban chuyên án cử trinh sát hình sự phối hợp với công an các địa phương và sử dụng 4 chó nghiệp vụ để truy bắt 3 tên còn lại. Tên Trụ bị bắt tại nhà riêng, tên Tuất bị bắt ở Quảng Ninh, còn tên Toàn làm công nhân xây dựng ở khu 2 Đồ Sơn đã bỏ trốn.
Chó nghiệp vụ Eva do huấn luyện viên Vũ Triệu Chanh phụ trách đã được sử dụng để truy tìm dấu vết hơi từ khu 2 đến khu 3 Đồ Sơn với sự giúp sức của đồng chí Lương Văn Thường để truy bắt đối tượng.
Ngày đó, khu du lịch Đồ Sơn còn khá hoang vắng. Hai đồng chí Thường và Chanh đến khu vực Biệt thự số 21 thì thoáng thấy bóng một người rất giống Tuất.
Ngay lập tức, đồng chí Chanh thả chó Eva đuổi theo. Khi đó đã vào chớm hè, gió biển thổi mạnh nhưng Eva vẫn bám sát được nguồn hơi. Nó sủa vang, đuổi theo qua mấy quả đồi trong khu du lịch. Bị truy đuổi ráo riết, Tuất hoảng sợ chui vào một căn lán tạm của công nhân công trường xây dựng rồi ẩn kỹ dưới gầm giường.
Ở bên ngoài căn lán, đồng chí Thường, Chanh xác định đây chính là nghi phạm cần bắt giữ nên cùng đạp cửa, chĩa súng vào hô to: “Tuất, ra ngay”. Vài phút sau, Nguyễn Văn Tuất từ từ bò ra khỏi gầm giường và đưa 2 tay lên trời.
Thượng tá Chanh nhớ lại: “Lúc đó trong lán không có ai, cũng không có khóa số 8, anh em chúng tôi tìm được một đoạn dây dù bèn trói luôn tên Tuất lại, giải ra xe đưa về trụ sở công an thành phố”.
Tiến hành xét hỏi, nhóm đối tượng khai nhận, do biết linh mục Nhật có tiền, vàng nên bọn chúng đã bàn nhau cướp. Tên Triệu vốn từng ở trong Tòa Giám mục nên được giao nhiệm vụ dẫn đường, canh gác để Toàn, Trụ, Tuất đột nhập. Khoảng 22h ngày 8/4/1979, khi linh mục Nhật đi làm lễ ở xứ Xâm Bồ về và vào phòng riêng thì cả bọn ra tay hành động.
Tên Toàn vào trước gõ cửa và xin gặp ông rồi bất ngờ quật ngã, chẹn cổ ông. Kế đó, tên Trụ xông vào hỗ trợ lấy dây điện trói, nhét khăn vào miệng rồi kéo linh mục Nhật vào phòng ngủ.
Do chiếc khăn này là của ông Vò nên khi giám biệt mùi hơi, chó nghiệp vụ đã phản ứng đồ vật mang hơi người giúp việc này. Sau khi tháo đồng hồ đeo tay của linh mục Nhật, nhóm tội phạm tìm được chìa khóa tủ nhưng không mở được chiếc két bên trong do có khóa số.
Đúng lúc này, ông Vò đưa phở vào buồng cho linh mục Nhật nên bị chúng tấn công, nhét giẻ vào mồm trói lại. Khi thấy nạn nhân rên la, tên Tuất đã bóp cổ vị tu sỹ cho đến khi ông tắt thở. Tuy nhiên, gây án xong, nhóm tội phạm chưa tẩu thoát ngay mà kéo nhau ra vườn chuối bàn kế hoạch trộm tiếp.
Ở trong phòng, ông Vò tự lấy được giẻ ra khỏi mồm và kêu cứu. Lúc này cả bọn mới hốt hoảng bỏ trốn trước khi mọi người trong tòa giám mục kéo đến.
Ký ức không quên
Chó nghiệp vụ Eva có mặt ở Hải Phòng từ năm 1972 sau khi ông Chanh tốt nghiệp Khoa Huấn luyện chó nghiệp vụ của Trường Cảnh sát nhân dân (Bộ Công an) và và được cử về đây công tác.
Theo trí nhớ của ông Chanh, Eva là giống chó Nga, gần giống chó béc-giê của Đức. Nó to lừng lững, tiếng sủa rất vang, đặc biệt có tài giám biệt nguồn hơi cực kỳ chính xác. Sau một thời gian thầy trò làm quen với các bài tập, chó nghiệp vụ Eva tỏ ra rất nghe lời ông.
 |
Công an thành phố Hải Phòng sau đó hoàn tất hồ sơ vụ án chuyển sang VKSND đề nghị truy tố Đinh Văn Triệu, Nguyễn Văn Tuất, Vũ Văn Toàn, Vũ Văn Trụ về tội Giết người.
Ngày 4 và 5/7/1979, TAND thành phố Hải Phòng đã mở phiên tòa công khai xét xử, tuyên phạt Vũ Văn Trụ tử hình, Nguyễn Văn Tuất 20 năm tù giam, Vũ Văn Toàn 15 năm tù giam và Đinh Văn Triệu 10 năm tù giam.
Vụ án được xét xử nghiêm minh, đúng pháp luật đã đập tan luận điệu của kẻ xấu cho rằng vụ giết linh mục Nguyễn Duy Nhật có màu sắc chính trị.
Khám phá thành công vụ án giết người, lực lượng huấn luyện sử dụng chó nghiệp vụ của Công an thành phố Hải Phòng đã góp phần tích cực trong công tác phá án, trong đó công lớn không thể không nhắc đến cảnh khuyển Eva.
Để có những chó nghiệp vụ như Eva tham gia các vụ án hình sự lớn, cần phải trải qua quá trình huấn luyện hết sức công phu, khoa học, của các giáo viên, học viên trong thời gian 8-12 tháng tại trường huấn luyện và quá trình ôn luyện thường xuyên ở các đơn vị địa phương.
