Bộ GD&ĐT vừa công bố dự thảo chương trình giáo dục phổ thông tổng thể (chương trình tổng thể) để xin ý kiến trước khi ban hành.
Xung quanh nội dung này, Zing.vn có cuộc trao đổi với GS Nguyễn Minh Thuyết, tổng chủ biên chương trình giáo dục phổ thông mới.
- Chương trình mới làm thay đổi cách học và dạy như thế nào?
- Để hình thành, phát triển phẩm chất, năng lực cho học sinh, chương trình mới quy định các môn và hoạt động giáo dục trong nhà trường áp dụng phương pháp tích cực hoá hoạt động của người học.
Giáo viên đóng vai trò tổ chức, hướng dẫn học sinh, tạo môi trường học tập thân thiện, những tình huống có vấn đề để khuyến khích các em tích cực tham gia học tập, tự phát hiện năng lực, nguyện vọng của bản thân, rèn luyện thói quen và khả năng tự học.
Hoạt động học tập được tổ chức trong và ngoài khuôn viên nhà trường thông qua một số hình thức chủ yếu như học lý thuyết, thực hiện bài tập, thí nghiệm, trò chơi, đóng vai, dự án nghiên cứu, tham quan, cắm trại, đọc sách, sinh hoạt tập thể, phục vụ cộng đồng.
Tùy mục tiêu cụ thể và mức độ phức tạp của hoạt động, học sinh được tổ chức làm việc độc lập, theo nhóm hoặc làm việc chung cả lớp.
Dù theo cách nào, mỗi em đều phải được tạo điều kiện để tự mình thực hiện nhiệm vụ học tập, trải nghiệm thực tế.
Chương trình mới bảo đảm định hướng thống nhất và những nội dung giáo dục cốt lõi, bắt buộc đối với học sinh toàn quốc. Nó đồng thời trao quyền chủ động và trách nhiệm cho địa phương, nhà trường.
Họ sẽ được lựa chọn, bổ sung một số nội dung, triển khai kế hoạch giáo dục phù hợp đối tượng và điều kiện của địa phương, cơ sở giáo dục. Nó góp phần bảo đảm kết nối hoạt động của nhà trường với gia đình, chính quyền và xã hội.
 |
| GS Nguyễn Minh Thuyết tại buổi công bố dự thảo chương trình giáo dục phổ thông tổng thể chiều 12/4. Ảnh: Bảo Ngọc. |
- Theo ông, phụ huynh trông mong chương trình mới sẽ giúp con em họ phát triển năng lực, phẩm chất như thế nào?
- Chương trình đã xác định 6 phẩm chất chủ yếu và 10 năng lực cốt lõi cần hình thành, phát triển cho học sinh. Đó là mục tiêu cụ thể, đồng thời cũng là “chân dung” học sinh mới.
Tuy nhiên, chúng ta cũng hiểu rằng chương trình chỉ là bản thiết kế, để hiện thực hóa cần quan tâm việc biên soạn và lựa chọn sách giáo khoa, đổi mới đào tạo và bồi dưỡng gíáo viên.
Bên cạnh việc bảo đảm cơ sở vật chất trường học, chúng ta phải có phương pháp, phối hợp giáo dục nhà trường với giáo dục gia đình và xã hội; đổi mới cách đánh giá kết quả giáo dục, trong đó có xét tốt nghiệp THPT và tuyển sinh đại học, cao đẳng.
Có những việc là của ngành giáo dục, nhưng có việc cần sự chung tay góp sức của cha mẹ học sinh, người dân và chính quyền các cấp.
Nếu không đổi mới nội dung và hình thức thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh đại học, cao đẳng, giáo viên và học sinh sẽ không thay đổi cách dạy, học.
Nếu không có đủ phòng học bộ môn, sân chơi, chỗ thực hành ngoài trời, giáo viên khó hướng dẫn học sinh nghiên cứu, thực hành.
Nếu mỗi lớp ở đô thị vẫn “nhồi nhét” tới 50-60 học sinh, giáo viên không có cách gì đổi mới phương pháp giáo dục.
Người dân cần quan tâm những vấn đề này và đòi hỏi chính quyền địa phương bảo đảm cho con em họ được học trong điều kiện không kém địa phương khác.
- Theo kế hoạch, năm học 2018 sẽ áp dụng chương trình, sách giáo khoa mới, vậy làm thế nào để kịp tiến độ, thưa ông?
- Theo kế hoạch, đến tháng 9 này, toàn bộ chương trình giáo dục phổ thông, bao gồm chương trình tổng thể và các chương trình môn học được ban hành.
Chương trình đã được thực nghiệm trong quá trình xây dựng dưới nhiều hình thức, kể cả biên soạn và dạy thực nghiệm một số nội dung mới.
Sắp tới, Bộ GDĐT tổ chức tập huấn cho các tổ chức, cá nhân viết sách giáo khoa và tập huấn giáo viên dạy theo chương trình mới. Như vậy, chúng ta có khả năng thực hiện đúng tiến độ Quốc hội đề ra. Đó là đầu năm học 2018-2019 triển khai chương trình mới và sẽ hoàn thành vào năm học 2022-2023.
Tuy nhiên, yêu cầu bảo đảm chất lượng vẫn phải đặt lên hàng đầu. Nếu chương trình, sách giáo khoa bảo đảm chất lượng, đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục cấp cơ sở được chuẩn bị tốt, cơ sở vật chất của các trường đáp ứng được yêu cầu (ít nhất đối với lớp một), công việc sẽ được triển khai.
Không bảo đảm chắc những điều kiện tối thiểu nói trên thì phải báo cáo Chính phủ, Quốc hội quyết định.
Chương trình giáo dục tổng thể hướng tới giúp học sinh hình thành và phát triển 6 phẩm chất: Yêu nước, yêu con người, chăm học, chăm làm, trung thực, trách nhiệm.
Các năng lực được đặt ra cho người học ở chương trình mới là tự chủ và tự học, giao tiếp và hợp tác, giải quyết vấn đề và sáng tạo.
