Chuyện chưa kể về thầy giáo trẻ của đội tuyển toán Việt Nam

Mang thành công về cho... Arab Saudi

Thầy Võ Quốc Bá Cẩn (sinh năm 1988), giáo viên trường THCS Archimedes, Hà Nội, được mời giảng dạy cho đội tuyển Olympic Toán Arab Saudi, với nhiệm vụ mang về những tấm huy chương thế giới cho nước bạn. 

Trước khi tìm đến đoàn giáo viên Việt Nam, lãnh đạo ngành giáo dục Arab Saudi đặt niềm tin vào các chuyên gia nổi tiếng đến từ Mỹ, Trung Quốc, Rumania, Bulgaria..., nhưng đội tuyển của họ vẫn không thành công. 

Trong số hơn 10 người được mời sang Arab Saudi, thầy Cẩn là một trong hai giáo viên trẻ nhất. Trưởng đoàn Toán học Iran từng nhầm thầy giáo này là... học sinh Arab.

Thời tiết vùng Vịnh khô nóng, giờ giấc làm việc đảo lộn..., thầy Cẩn thường xuyên bị chảy máu cam, sức khỏe suy giảm. Nhưng nhìn học trò rất quyết tâm giành huy chương Olympic Toán quốc tế (IMO), thầy dạy hết mình.

"Chuyến giảng dạy cho học sinh Arab Saudi vào tháng lễ Ramadan của người Hồi Giáo. Ban ngày, học sinh Arab không được ăn uống nên cũng không có sức để học. Chúng tôi buộc phải phải dạy từ 22h đến 3h sáng hôm sau", thầy Cẩn nhớ lại.

Thầy Bá Cẩn (giữa) trong chuyến giảng dạy tại Arab Saudi.

Kết thúc khóa huấn luyện với các thầy giáo Việt, đội tuyển Arab Saudi bước vào kỳ thi IMO 2015 và giành được 1 huy chương bạc, 3 huy chương đồng. Đây là lần thứ hai đội tuyển có huy chương bạc kể từ khi tham gia cuộc thi. 

Năm ngoái, đội Arab Saudi do Zuming Feng (từng là Trưởng đoàn Olympic Toán học Mỹ trong nhiều năm) huấn luyện, tuy nhiên vẫn không đạt được mục tiêu huy chương bạc.

Không chỉ giúp mang về thành công cho nước bạn, Võ Quốc Bá Cẩn còn giúp đội tuyển Việt Nam giành 6 huy chương (2 vàng, 3 bạc, 1 đồng) trong kỳ thi Olympic Toán học quốc tế vừa qua. 

Sau khi góp sức giúp hai đội tuyển Việt Nam và Arab Saudi đạt thành tích cao tại IMO, thầy Cẩn trở về với những kế hoạch của mình. Thầy thích đi các tỉnh xa để thúc đẩy phong trào học toán trên cả nước. Những sự kiện dành cho học sinh chuyên toán như "Gặp gỡ toán học", "Trường hè toán phổ thông" thường xuyên có sự góp mặt của thầy giáo trẻ. 

Từ cử nhân Dược trở thành giáo viên chuyên toán

Một lần trò chuyện với phó giáo sư Lê Anh Vinh - Trưởng đoàn Olympic Toán học Việt Nam, tôi mới biết về chặng đường đến với nghề giáo của thầy Cẩn.

Đam mê toán từ nhỏ, tốt nghiệp phổ thông, chàng trai Võ Quốc Bá Cẩn khi ấy được tuyển thẳng vào đại học, vì đoạt giải kỳ thi học sinh giỏi Toán quốc gia. Nam sinh quê Cần Thơ muốn chọn Đại học Khoa học Tự nhiên TP HCM, nhưng nhà nghèo, anh không có tiền đi học xa. 

"Bố mẹ tôi thấy cuộc sống của giáo viên quanh đó rất khó khăn, lương không đủ sống, nên sợ con sẽ khổ khi theo nghề này", thầy Cẩn nhớ lại.

Cuối cùng, chàng trai chuyên Toán đành chọn trường gần nhà là Đại học Y dược Cần Thơ. Đến khi tốt nghiệp, nam sinh mới nhận ra đó là quyết định không đúng đắn.

Chàng sinh viên Đại học Y dược Cần Thơ Võ Quốc Bá Cẩn (phải).

Năm Võ Quốc Bá Cẩn bước vào đại học cũng là thời điểm gia đình gặp khó khăn về kinh tế. Cả nhà sống nhờ thu nhập khoảng 1,5 triệu đồng/tháng của người cha đang gầy yếu từng ngày. Anh cả bị bại não không thể lao động, rồi đến mẹ cũng phát bệnh, đi chữa khắp nơi, điều trị nhiều loại thuốc đều không khỏi. Nam sinh đến từ miền Tây đi làm gia sư toán để kiếm thêm tiền phụ giúp gia đình. 

"Có lẽ tôi đã dứt được với toán nếu ngày ấy không đi dạy thêm", thầy Cẩn chia sẻ.

Kết thúc 4 năm đại học, chàng dược sĩ "bất đắc dĩ" vẫn mê mải với những con số và hình khối hơn là những công thức hóa học. Đến lúc này, Võ Quốc Bá Cẩn phải đối mặt quyết định khó khăn: Bỏ toán để tập trung nghề dược, hoặc tiếp tục con đường dạy toán mình đam mê. 

Năm đó, nam sinh viên Bá Cẩn ra trường, cất tấm bằng Cử nhân dược vào ngăn tủ và... bắt đầu đi dạy học.

Gia đình của thầy Bá Cẩn chụp ảnh trước căn nhà vừa được sửa lại

Từ một giáo viên dạy đại trà cho học sinh ở Cần Thơ, thầy Cẩn chuyển ra Bắc dạy toán chuyên cho học sinh Hà Nội. Sau một thời gian dạy học, thầy dần khẳng định được chuyên môn. Năm 2013, thầy giáo trẻ Bá Cẩn được mời huấn luyện cho đội tuyển Olympic Toán Việt Nam khi mới 25 tuổi.

Thầy chia sẻ, "dù cuộc sống hiện tại còn nhiều khó khăn, nhưng ít ra tôi cũng đã sửa được nhà cho bố mẹ ở quê, thật khó tưởng tượng căn nhà cách đây 8 tháng tàn tạ như thế nào".