Tâm thần do gen di truyền
Đại tá, PGS.TS.BS Bùi Quang Huy, Trưởng khoa Tâm thần (Bệnh viện 103) giải thích về bản chất thực sự của các trường hợp phát điên (tâm thần) khi bị phản bội, lừa gạt.
Trước những câu chuyện trong dư luận về nhiều trường hợp bị rối loạn tâm thần khi có các thất bại và trục trặc trong tình yêu, PGS.TS. Bùi Quang Huy, Trưởng khoa Tâm thần (Bệnh viện 103) khẳng định: “Các rối loạn tâm thần do căn nguyên tâm lý rất hiếm gặp và không bền vững. Ngày nay, khoa học đã chứng minh được rằng, các bệnh tâm thần phổ biến như tâm thần phân liệt, trầm cảm, rối loạn cảm xúc lưỡng cực đều do gen di truyền chi phối”.
Theo BS Huy, các chấn thương tâm lý phải ở mức độ cực mạnh mới có thể gây ra bệnh phản ứng stress cấp như thảm họa do thiên nhiên hoặc con người gây ra. Ví dụ các trường hợp bị bắt cóc, đánh đập, tra tấn dã man, hãm hiếp, chứng kiến cảnh có quá nhiều người chết cùng lúc do động đất, sóng thần, tai nạn máy bay, chiến tranh.
Với những vấn đề tâm lý như áp lực thi cử, vợ hoặc chồng có bồ, làm ăn thua lỗ, BS Huy khẳng định: “Đó chỉ là căng thẳng tất yếu phải có trong cuộc sống và chúng không bao giờ đủ mạnh để gây ra bệnh tâm thần dù được tích lũy nhiều lần, lâu ngày”.
Biến cố trong tình yêu chỉ là giọt nước tràn ly
Theo phân tích của BS Huy, điên tình mà dân gian vẫn gọi chính là các trường hợp bị rối loạn cảm xúc. Họ có thể bị trầm cảm hoặc rối loạn cảm xúc lưỡng cực. Những người này thường có biểu hiện bệnh từ trước như chán nản, hay buồn, ít ngủ, sút cân, bi quan, hay cáu… Tuy nhiên, các triệu chứng trên vẫn ở mức độ tương đối kín đáo nên người xung quanh không để ý và bệnh nhân vẫn che dấu được.
Khi có các biến cố như mâu thuẫn tình cảm, đổ vỡ trong tình yêu và hôn nhân, các triệu chứng trên được dịp bộc lộ rất rõ rệt và bị mọi người coi là điên tình.
“Căng thẳng tâm lý nói trên chỉ là yếu tố thuận lợi, đóng vai trò như giọt nước tràn ly. Thực tế, ai cũng có thể trải qua các thất bại trong quan hệ tình cảm. Nếu chúng ta đều dễ dàng bị điên tình thì xã hội này còn ai là lành lặn? Hơn nữa, các bệnh nhân này được điều trị khá dễ dàng bằng thuốc chống trầm cảm, giúp họ nhanh chóng vượt qua khủng hoảng, tái hòa nhập với cuộc sống”, BS Huy nói.
Vị chuyên gia này chia sẻ thêm những người bị tâm thần phân liệt thường hay có biểu hiện nghi ngờ chồng hoặc vợ tìm cách hại mình, bị ảo thanh (có người xui khiến bản thân những điều không hay) và không chịu đi chữa trị, cũng có thể gây nên những bất ổn trong cuộc sống gia đình.
BS nhấn mạnh: "Có thể đó chỉ là sự trùng hợp ngẫu nhiên, tức là chia tay đúng lúc phát bệnh hoặc vì phát bệnh mà người bệnh trở lên trái tính, tự gây ra mâu thuẫn dẫn đến chia tay".
Do đó, chúng ta cần phải phân biệt rõ nguyên nhân và hệ quả của bệnh. Các nhà khoa học đã chứng minh rằng khi đạt được số lượng gen nhất định, bệnh sẽ phát tác.
Theo các nhà khoa học, trong não chứa serotonin có nhiệm vụ chuyển tín hiệu từ tế bào này sang tế bào kế tiếp. Ở người mắc bệnh trầm cảm, chất serotonin này không được sản xuất đủ, dẫn tới sự thiếu hụt nghiêm trọng. Điều đó khiến quá trình dẫn truyền tín hiệu thần kinh bị gián đoạn, thậm chí chỉ bằng 30% so với người bình thường. Đây chính là nguyên nhân gây bệnh trầm cảm.
Để điều trị, người bệnh cần được bổ sung serotonin, dưới dạng thuốc chống trầm cảm, đẩy lùi các triệu chứng, tương tự như việc sạc pin điện thoại.
Không coi thường chứng trầm cảm
Vẫn theo BS Huy, hiện nay trầm cảm chiếm 15-25% dân số, tâm thần phân liệt 1%, nghiện rượu 10%, rối loạn cảm xúc lưỡng cực 1%. Như vậy, khoảng 30% dân số bị rối loạn tâm thần.
Tất cả các trường hợp tự tử đều do bệnh này, trong đó 75% trầm cảm, 22% nghiện rượu, nghiện ma túy, cờ bạc, chỉ 3% còn lại do tâm thần phân liệt, động kinh…
Nghiêm trọng hơn, 85% bệnh nhân ung thư hiện nay bị trầm cảm. Với người mắc đái tháo đường chưa kiểm soát, tỷ lệ này cũng tương tự. Bệnh nhân đang được điều trị ổn định về đường huyết tỷ lệ trầm cảm điển hình là 25%, trong khi tỷ lệ trầm cảm trong người dân là khoảng 6%. Trầm cảm làm tăng gấp đôi nguy cơ chết ở người mắc đái tháo đường và ngược lại.
“Trầm cảm là bệnh phải điều trị sớm và uống thuốc đều đặn. Một năm tỷ lệ tử vong ở nước ta do tai nạn giao thông khoảng 10.000-13.0000 người, trong khi số lượng tự tử lên đến 36.000-40.000 người, gấp 3-4 lần song ít người nhắc đến”, BS Huy lo ngại.
Cũng theo ông, điều trị trầm cảm khá dễ dàng, các thuốc rất phổ biến và rẻ tiền. Chúng hầu như không có tác dụng phụ, có thể dùng lâu dài cho tất cả mọi người, kể cả trẻ em, người già và phụ nữ có thai. Tuy nhiên, việc điều trị trầm cảm yêu cầu bệnh nhân phải tuân thủ chặt chẽ các hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa tâm thần.
