Zing trích dịch bài đăng từ AP và New York Times, đề cập đến sự đấu tranh mạnh mẽ cho phong trào #MeToo tại xứ tỷ dân.
Năm 2018, He Qian, một cựu nhà báo ở Trung Quốc, cáo buộc một phóng viên có tiếng quấy rối tình dục cô. Câu chuyện của cô nhanh chóng được lan truyền rộng rãi trên mạng xã hội, góp phần tạo động lực cho phong trào #MeToo phát triển ở xứ tỷ dân.
Tuy nhiên, hơn 2 năm sau, Qian (32 tuổi) bị trừng phạt vì đứng lên bảo vệ bản thân.
 |
| He Qian. Ảnh: New York Times. |
Ngày 8/1, một tòa án ở phía đông thành phố Hàng Châu tuyên án Qian tội danh phỉ báng người khác, cụ thể là Deng Fei, người đàn ông quấy rối cô. Lý do tòa án đưa ra bởi “chưa đủ bằng chứng để xác thực lời kể của bị cáo là chính xác”.
Theo đó, Qian và Zou Sicong, người giúp cô chia sẻ câu chuyện trên Internet, được yêu cầu phải trả 11.700 nhân dân tệ (khoảng 1.800 USD) phí bồi thường thiệt hại cho ông Fei.
Quyết định của tòa án cho thấy thách thức mà phụ nữ Trung Quốc phải đối mặt khi họ bị quấy rối, lạm dụng tình dục bởi những người đàn ông nổi tiếng, có chức quyền.
“Luật pháp Trung Quốc cần phải được cải thiện hơn nữa để đáp ứng #MeToo. Đây mới chỉ là bước khởi đầu của phong trào này”, Qian khẳng định.
Vụ kiện khơi mào
Trong bài viết trên Internet, Qian cho biết sự việc xảy ra vào năm 2009, khi cô mới chỉ là một thực tập sinh 21 tuổi tại Phoenix Weekly - một tạp chí có tiếng ở xứ tỷ dân, nơi ông Fei làm phóng viên chính.
Cô kể lại rằng gã đàn ông này mời cô đến phòng khách sạn của ông để thảo luận công việc, sau đó bất ngờ cưỡng hôn và sờ soạng cô.
 |
| Phóng viên Deng Fei - kẻ bị tố cáo quấy rối tình dục nữ thực tập sinh vào năm 2009. Ảnh: Shanghai Daily. |
Ngay sau khi bài viết được đăng tải trên Internet, ông Fei lập tức kiện cả Qian và Zou vì tội phỉ báng.
“Tôi chưa bao giờ làm điều gì ngu ngốc và tồi tệ như vậy. Tôi còn chẳng nhớ đã gặp cô ấy”, ông Fei đăng tải trên trang cá nhân.
Tòa án ở thành phố Hàng Châu đứng về phía thủ phạm, cho rằng nạn nhân không cung cấp đủ bằng chứng để cáo buộc tội hành hung, quấy rối tình dục.
“Những gì họ mô tả là thiếu bằng chứng thực tế và cơ sở pháp lý”, tòa tuyên bố.
Qian và Zou cho biết họ sẽ tiếp tục kháng cáo. Nạn nhân cho biết vụ việc của mình đã thúc đẩy nhiều cuộc thảo luận xung quanh vấn đề quyền của phụ nữ ở Trung Quốc.
“Thật hão huyền khi hy vọng chủ đề #MeToo sẽ bị dập tắt và quay trở lại xã hội phong kiến ngày xưa. Tôi chắc chắn sẽ theo đến cùng vụ việc này”, anh Zou khẳng định trên trang WeChat cá nhân.
Xu Kai, luật sư bào chữa cho hai bị cáo, cho biết: “Phán quyết của tòa án chẳng khác nào bắt nạn nhân phải ngậm miệng im lặng, chịu bị làm nhục, tổn thương trừ khi họ có băng ghi âm hoặc video làm bằng chứng”.
Đối với những nhà hoạt động mong muốn bảo vệ quyền phụ nữ và đẩy lùi nền văn hóa gia trưởng của Trung Quốc, phán quyết của tòa án là một bước lùi lớn cho xã hội.
Feng Yuan, người đồng sáng lập một nhóm phi lợi nhuận về quyền phụ nữ ở Bắc Kinh, cho biết tòa án đã “hoàn toàn phủ nhận sự tồn tại của quấy rối tình dục”.
“Sẽ nhiều người cảm thấy bất lực hơn khi đối mặt với hành vi quấy rối tình dục”, bà Feng khẳng định.
Nỗ lực, dũng cảm lên tiếng
#MeToo ở Trung Quốc vẫn còn gặp nhiều trở ngại. Hiếp dâm và quấy rối tình dục vốn là hai chủ đề cấm kỵ trong xã hội nước này.
Chính quyền thường không khuyến khích phụ nữ nộp đơn tố cáo. Còn những gã bị cáo buộc lạm dụng tình dục quay sang kiện ngược nạn nhân tội phỉ báng, nỗ lực để đe dọa, bịt miệng họ.
 |
| Deng Fei kiện ngược nạn nhân, đòi bồi thường 1.800 USD. Ảnh: NPR. |
Tuy nhiên, trong những năm gần đây, làn sóng #MeToo bùng nổ ở xứ tỷ dân, bất chấp sự kiểm soát Internet và các hoạt động, phong trào chặt chẽ của chính phủ.
Theo New York Times, chính phủ Trung Quốc đã kiểm soát chặt chẽ các cuộc thảo luận về vấn đề giới. Các quan chức đã cấm hashtag #MeToo. Năm 2015, một số nhà hoạt động về giới cũng bị bắt giữ.
Thế nhưng, hashtag #NoPerfectVictim trên trang mạng xã hội Weibo thu hút hơn 17 triệu lượt xem, với hơn 22.000 bài đăng và bình luận. Rất nhiều trong số đó chia sẻ việc họ là nạn nhân của tấn công tình dục.
"Đây là lần hiếm hoi nạn nhân thực sự được lắng nghe, sự đấu tranh không rơi vào im lặng, và phong trào #MeToo không bị chặn lại", Lü Pin, biên tập viên, nhà sáng lập nền tảng vận động cho quyền phụ nữ tại Trung Quốc, nói với New York Times.
Chia sẻ với AP, Zhou Xiaoxuan, nạn nhân của một vụ án #MeToo nổi tiếng khác, khẳng định phán quyết tòa án đối với vụ việc của He Qian “không phải là một thất bại”.
“He Qian đã rất dũng cảm khi lên tiếng về sự việc. Cô ấy làm điều này vì quyền của những phụ nữ khác”, cô nói.
 |
| Zhu Jun, nam MC nổi tiếng xứ tỷ dân, bị cáo buộc sờ soạng và cưỡng hôn thực tập sinh. Ảnh: Imagine China. |
Tháng 7/2018, mạng xã hội Trung Quốc chấn động khi người dẫn chương trình nổi tiếng Zhu Jun (57 tuổi) bị tố cáo sờ soạng và cưỡng hôn một nữ nhân viên. Nạn nhân chính là Zhou (28 tuổi).
Vụ việc xảy ra vào năm 2014, khi Zhou còn là thực tập sinh tại Đài truyền hình quốc gia CCTV. Sau khi trình báo tại đồn cảnh sát, nạn nhân bàng hoàng khi các sĩ quan khuyên cô rằng không nên tố cáo vì ông Zhu là “người có ích cho xã hội”.
Hơn nữa, họ cho rằng vụ việc có thể gây ảnh hưởng đến sự nghiệp của bố mẹ Zhou. Theo New York Times, bố cô là một công chức, mẹ làm việc tại công ty nhà nước. Suốt 4 năm ròng, Zhou đành sống trong im lặng, vì sợ gây họa cho gia đình, bất chấp bản thân chịu nhiều tủi nhục.
Ngày 2/12 vừa qua, phiên tòa về vụ quấy rối tình dục này được đưa ra xét xử tại tòa án nhân dân quận Hải Điến (Bắc Kinh).
Nạn nhân yêu cầu khoản bồi thường trị giá 7.600 USD cùng một lời xin lỗi công khai từ phía nam MC. Tuy nhiên, ông Zhu phủ nhận mọi cáo buộc, đồng thời kiện ngược lại nạn nhân vì tội phỉ báng, bôi nhọ thanh danh của ông.
