Có nên chọn ngành học vì 'nhà xin được việc'?

PGS.TS tâm lý Phạm Mạnh Hà, phó trưởng khoa Công tác  thanh niên, Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam, cho biết trong số những câu hỏi ông nhận được về tư vấn ngành nghề học, nhiều ý kiến băn khoăn về việc có cần ''quan hệ'' để ra trường xin được việc. Nhiều sĩ tử tỏ ý muốn chọn ngành học vì bố mẹ đã hứa hẹn xin được việc làm.

Chọn ngành vì có quan hệ

Việc chọn trường nào, học ngành nào luôn là vấn đề ''đau đầu'' với những sĩ tử chuẩn bị thi đại học. Đa số câu hỏi gửi đến tổ tư vấn đều cùng một kiểu: Sĩ tử đưa ra tên ngành học kèm mẫu câu ''ngành này có tương lai không?'', hoặc ''ngành này có thất nghiệp không?''.

Bên cạnh đó, nhiều bạn lại thổ lộ về việc chọn ngành học theo định hướng của người nhà. Đa phần được bố mẹ hứa hẹn gửi vào những chỗ 'quen biết hoặc ''chạy tiền'' để có việc làm.

PGS.TS Phạm Mạnh Hà tư vấn rằng: ''Chọn ngành nghề phù hợp + đam mê + kỹ năng mềm + ngoại ngữ + tin học'' là chìa khóa cho bài toán việc làm.

PGS Hà khẳng định tài năng mới là thước đo quan trọng để đảm bảo cho một công việc ổn định.

''Dù được gia đình xin hộ, việc làm đó có bền vững và thăng tiến hay không thì lại phụ thuộc năng lực và đam mê của chính bạn'', ông Hà nói.

Hãy loại bỏ ngay suy nghĩ ỷ lại vào gia đình, vì trong việc chọn ngành nghề, bố mẹ không thể là lá chắn che trở suốt đời con. 

Cũng theo vị chuyên gia này, mẫu số chung của những người kiếm được việc làm là sự say sưa nghiên cứu và trải nghiệm công việc ngay từ khi còn là sinh viên. Qua đó, bạn trẻ tích lũy kỹ năng để thỏa mãn yêu cầu của nhà tuyển dụng. 

Hướng nghiệp qua 'lời mẹ mắng'

Nhấn mạnh tính cách cá nhân là tiêu chí quan trọng để chọn ngành học, PGS.TS Phạm Mạnh Hà đặt câu hỏi: ''Bạn nào biết tính cách của mình là gì?''. Đám đông học sinh ngồi nghe đều im lặng. Sau đó, ông đưa ra 6 nhóm tính cách và cách nhận biết thông qua những gì người lớn thường phàn nàn về mình.

Những bạn hay bị mẹ mắng "việc nhà thì nhác việc chú bác thì siêng" thường có tính cách xã hội, thích giao tiếp và giúp đỡ mọi người, có thể phù hợp ngành nghề thương mại, kinh doanh buôn bán, báo chí, marketing...

Một số học sinh hay ''lý sự'' với người lớn, hay ''đầu têu'' những trò nghịch ngợm ở lớp, bị thầy cô phê bình nhưng lại được bạn bè yêu mến. Đây là những bạn có tố chất lãnh đạo và tư duy phản biện, có thể tìm hiểu ngành nghề quản trị nhân sự, quản trị kinh doanh...

Những bạn hay bị mắng vì tội "lọ mọ", tháo bung hết đồ điện trong nhà để nghiên cứu, thường có tư duy kỹ thuật, phù hợp những ngành nghề cơ khí, kỹ sư công nghệ...

Nếu bạn ngoan ngoãn ít nói, ngại thay đổi, hay được cầm quỹ lớp... thuộc nhóm tính cách ''công chức'', phù hợp nghề kế toán, kiểm toán, nhân viên quản trị văn phòng...

Những học sinh học rất giỏi, lúc nào cũng thấy ngồi ôm sách vở, ít đi chơi thuộc nhóm tố chất nghiên cứu, phù hợp chở thành nhà nghiên cứu khoa học, giảng viên đại học...

Một số người có đầu óc sáng tạo, hay bi mắng "suốt ngày mơ mộng", yêu thơ ca, ghét công việc cứng nhắc... hay có tính cách nghệ sĩ, triển vọng trở thành kiến trúc sư, nhân viên quan hệ công chúng, nhà văn...