Nhiều người gặp một loạt các phản ứng phụ sau khi tiêm vaccine phòng Covid-19, bao gồm đau nhức vị trí tiêm, mệt mỏi hoặc đau đầu. Các tác dụng phụ này sẽ tự khỏi trong vòng một hoặc 2 ngày. Một số ít người gặp phải phản ứng dị ứng nghiêm trọng với thành phần của vaccine.
Tại sao một số người có phản ứng dị ứng với vaccine?
Khi tiêm vaccine, hệ thống miễn dịch sẽ được kích hoạt để tạo phản ứng bảo vệ chống lại mầm bệnh - trong trường hợp này là nCoV. Hệ thống miễn dịch được kích hoạt sẽ giải phóng các chất trung gian gây viêm, có thể dẫn đến triệu chứng như sốt, đau nhức, mẩn đỏ và sưng tấy tại chỗ tiêm hoặc hạch bạch huyết lân cận. Các triệu chứng này thường hết trong 24 đến 48 giờ.
Một số ít người có nguy cơ tiến triển thành những phản ứng nghiêm trọng nếu bệnh nhân bị dị ứng với polyethylene glycol hoặc polysorbate. Đây là những thành phần có trong vaccine Covid-19. Những phản ứng này rất hiếm gặp, có thể dẫn đến phản vệ.
Chúng có thể làm co thắt khí quản (gây ra khó thở, thở khò khè), phát ban, tụt huyết áp và các triệu chứng tiêu hóa khác.
Nhân viên y tế tiêm vaccine cho người dân ở Hà Nội. Ảnh: Thạch Thảo. |
Dị ứng hoặc phản vệ các mức độ khác nhau có thể tự nhận biết được qua một trong những dấu hiệu sau:
- Ở miệng: Tê quanh môi hoặc lưỡi
- Ở da: Mày đay, ngứa, phát ban hoặc nổi mẩn đỏ, phù mạch
- Ở họng: Cảm giác ngứa, căng cứng, nghẹn họng, nói khó
- Tim mạch: Tức ngực, hồi hộp đánh trống ngực, huyết áp tăng cao hoặc tụt thấp
- Đường tiêu hóa: Nôn, đau quặn bụng hoặc tiêu chảy
- Đường hô hấp: Khó thở, thở rít, khò khè, tím tái. Nặng hơn có thể rối loạn ý thức, hôn mê, ngất...
Điều gì xảy ra khi dùng thuốc chống dị ứng trước khi tiêm vaccine?
Hiện, các chuyên gia y tế đều cho rằng lợi ích của việc hoàn thành 2 mũi vaccine lớn hơn nhiều so với nguy cơ mắc Covid-19 nghiêm trọng do tiêm chủng không đầy đủ hoặc không tiêm vaccine.
Nếu gặp dị ứng sau liều vaccine đầu tiên, bác sĩ chuyên khoa có thể khuyến cáo nên điều trị trước bằng thuốc chống dị ứng (kháng histamin) để làm giảm phản ứng của cơ thể. Các nghiên cứu mới đã phát hiện ra thuốc kháng histamine giúp giải quyết phản ứng dị ứng một số người gặp phải sau khi tiêm vaccine Covid-19. Những người có phản ứng dị ứng với mũi một vaccine cũng cần được theo dõi chặt chẽ hơn khi tiềm mũi 2.
Tuy nhiên, người dân không nên dùng thuốc chống dị ứng trước khi tiêm để ngăn ngừa các phản ứng của vaccine. Việc tự ý sử dụng thuốc chống dị ứng trước mà không có sự tư vấn, hướng dẫn từ chuyên gia y tế có thể dẫn đến tác dụng phụ không mong muốn. Bởi loại thuốc nào cũng là con dao hai lưỡi.
Thuốc kháng histamin (còn gọi là thuốc chống dị ứng) làm giảm mức độ nghiêm trọng của các loại phản ứng dị ứng. Ảnh: Indiabizforsale. |
Các loại thuốc này chỉ có thể làm giảm các triệu chứng dị ứng mà không có tác dụng điều trị bệnh tận gốc. Ngoài ra, trường hợp dị ứng nặng gây sốc phản vệ, thuốc kháng histamine không có tác dụng, phải dùng các biện pháp điều trị cấp cứu.
Một số tác dụng phụ khi dùng thuốc kháng histamine như buồn ngủ, chóng mặt, buồn nôn, đau đầu, ảnh hưởng tới hệ thần kinh và chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Điểm lưu ý quan trọng là không được dùng chung thuốc kháng histamin với rượu. Thận trọng khi dùng các loại thuốc kháng histamine cho phụ nữ mang thai vì dễ gây tác dụng phụ và ảnh hưởng tới thai nhi. Do vậy, trước khi sử dụng, mẹ bầu cần tham khảo ý kiến bác sĩ và tuân thủ đúng.
Người bệnh không được tự ý sử dụng thuốc kháng histamin để phòng dị ứng trước khi tiêm vaccine Covid-19. Bất kỳ ai bị phản ứng sau liều đầu tiên và có tiền sử phản ứng với vaccine nên trao đổi với bác sĩ để được hướng dẫn tiêm phòng đầy đủ. Mọi sử dụng cần tuân thủ theo chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ về liều lượng, cách dùng, thời gian để tránh gặp phải tác dụng phụ nguy hiểm.
Bài viết do bác sĩ Quang Minh, bác sĩ Thành Huy, điều dưỡng Trần Thị Thu Cúc, khoa Hồi sức Tim mạch, Viện Tim mạch, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, cung cấp thông tin.