Trong cuốn best-seller về thanh xuân Quân khu Nam Đồng, tác giả Bình Ca đã gây sốc khi đưa ra khái niệm tình đầu là mối tình có ba yếu tố: Đẹp, dang dở và day dứt cho đến khi đã kết hôn. Nếu như không đủ các tiêu chí đó thì coi như không có tình đầu.
Dù chỉ là một ý kiến mang tính cá nhân của Bình Ca nhưng có thể thấy định nghĩa của nhà văn đã bao quát khá đầy đủ những đặc điểm quan trọng nhất của tình đầu, mối tình thiêng liêng nhất của tuổi thanh xuân.
Nhìn sang điện ảnh Việt, không khó để thấy rằng thị trường phim nội đã có rất nhiều những mối tình dang dở, day dứt khôn nguôi của dòng phim thanh xuân. Mới đây, bộ phim Mắt biếc của đạo diễn Victor Vũ đã lập kỷ lục khi đạt mốc doanh thu 50 tỷ đồng chỉ sau 3 ngày công chiếu, nhanh nhất trong lịch sử phim Việt.
 |
Mắt biếc được khán giả quan tâm, sớm đoạt doanh thu cao. |
Tua lại thời gian chậm hơn một chút, những bộ phim chủ đề thanh xuân/tình đầu ra mắt trước đây như Tháng năm rực rỡ, Cô gái đến từ hôm qua, Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh cũng đều có hiệu ứng lan truyền tích cực và gây tiếng vang tại phòng vé.
Vậy tại sao một đề tài có phần khuôn mẫu và dễ bị gán mác “sến sẩm” lại có sức hút lớn đến như vậy? Phải chăng chính những sắc thái day dứt và nhiều tiếc nuối mà Bình Ca nhắc đến đã làm nên sự lôi cuốn bí ẩn của dòng phim này?
Sức mạnh đáng gờm của dòng phim thanh xuân
Nói về thị trường phim Việt, hẳn không ai lạ việc nhà làm phim nội phải “ăn trông nồi, ngồi trông hướng”, khéo léo căn thời điểm để tránh ngày ra rạp của bom tấn ngoại. Nếu như có điều ngược lại xảy ra thì đó hẳn phải là một kỳ tích. Thế nhưng, dòng phim thanh xuân Việt Nam đã làm được điều này khi nhiều lần tỏa sức hút khiến phim ngoại phải dè chừng, giành lại vị thế “sân nhà” cho phim Việt.
Tháng 10/2015, giới mộ điệu Việt Nam xôn xao trước những hiệu ứng mạnh của Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh - bộ phim của Victor Vũ được chuyển thể từ tác phẩm của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh. Với sức nóng lan tỏa liên tục từ lúc ra trailer cho tới ngày công chiếu, phim đạt doanh thu ấn tượng khi thu về hơn 80 tỷ đồng.
 |
Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh từng “vượt mặt” nhiều phim hot khác của điện ảnh thế giới công chiếu cùng thời điểm. |
Thành tích này giúp Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh “vượt mặt” nhiều phim hot khác của điện ảnh thế giới công chiếu cùng thời điểm như Pan, The Little Prince, The Walk... Qua đó, phim củng cố thêm nhận định “doanh thu triệu USD” không phải là một giấc mơ mà là một mục tiêu khả thi, nằm trong tầm tay của nhiều nhà làm phim Việt.
Chỉ hai tháng sau, phim Việt lại được một phen “náo loạn” trước thành công bất ngờ của Em là bà nội của anh, tác phẩm làm lại từ bom tấn Miss Granny, từng tạo ra một làn sóng càn quét phòng vé Hàn Quốc năm 2014. Bộ phim của Phan Gia Nhật Linh là tác phẩm ăn khách nhất Việt Nam năm 2015 khi thu về 102 tỷ đồng.
Điều đáng nói là Em là bà nội của anh ra rạp cùng thời điểm với bom tấn khoa học viễn tưởng Star Wars: The Force Awakens của Disney. Việc tác phẩm đề tài thanh xuân liên tục đứng đầu bảng xếp hạng doanh thu dù không được quảng bá rộng rãi cho thấy thương hiệu Star Wars đã “thất thủ” trước đại diện của Việt Nam.
Đến năm nay, có vẻ như nhà phát hành đã rút kinh nghiệm và dè chừng hơn trước phim nội khi cho lùi lịch chiếu Star Wars IX: Skywalker trỗi dậy từ ngày 20/12 sang ngày 3/1/2020 để tránh đụng độ với Mắt biếc của Victor Vũ và một tác phẩm Việt Nam khác là Chị chị em em của Kathy Uyên.
Câu chuyện dễ chạm đến trái tim nhiều thế hệ khán giả
Tác phẩm mới nhất của Victor Vũ kể chuyện tình đơn phương của chàng trai Ngạn dành cho Hà Lan - cô bạn có cặp mắt to tròn đen láy. Họ cùng nhau đi học, trải qua quãng đời áo trắng ngây thơ vụng dại với những cảm xúc bồi hồi tuổi niên thiếu tại ngôi làng Đo Đo. Song, khi trưởng thành, Hà Lan lên thành phố học và bị thành thị xa hoa cuốn hút, cô chạy theo gã lãng tử sở khanh Dũng mà bỏ lại tình cảm của Ngạn.
Dễ thấy Mắt biếc có nội dung không hề mới, thậm chí có phần khuôn mẫu và dễ đoán. Tuy nhiên, chính sự khuôn mẫu và dễ đoán này lại là bí mật đằng sau sức hút mạnh mẽ của dòng phim bởi bất kỳ ai cũng có thể dễ dàng liên hệ chuyện phim với cuộc đời.
 |
Chuyện tình đơn phương của Ngạn dễ nhận được sự đồng cảm của đông đảo khán giả. |
Điểm nhấn chính của phim nằm ở mối tình sâu nặng kéo dài dai dẳng suốt nhiều năm của Ngạn dành cho Hà Lan. Đây là một nhân vật có tính cách rụt rè, sống nội tâm, không dám thể hiện tình cảm ra bên ngoài. Anh nuôi dưỡng thứ tình cảm gần giống như sự “tôn thờ” dành cho đôi mắt biếc trong veo của cô bạn thuở nhỏ, chỉ đứng từ xa chiêm ngưỡng chứ không dám đến gần chinh phục.
Tình yêu của Ngạn hoàn toàn trong sáng, không chút vụ lợi. Anh luôn dõi theo Hà Lan, kể cả khi bị cô rời bỏ. Thậm chí khi Hà Lan có con riêng với người khác, Ngạn cũng sẵn sàng đứng ra chăm sóc đứa trẻ để cô chuyên tâm cho cuộc sống trên thành phố.
Nhiều người thừa nhận một trong những lý do đến rạp xem Mắt biếc là vì nhìn thấy hình ảnh của mình trong nhân vật Ngạn. Trả lời phỏng vấn Zing.vn, khán giả Nguyễn Tiến Đạt (16 tuổi) - một trong những người đến xem Mắt biếc ngày 21/12 - cho biết bên cạnh phần âm nhạc bắt tai của Phan Mạnh Quỳnh thì điều bộ phim thu hút Đạt mạnh nhất ở bộ phim là nhân vật chính có quá nhiều điểm giống với bản thân.
 |
Khán giả Nguyễn Tiến Đạt (16 tuổi) cho biết đến xem Mắt biếc là vì câu chuyện của nhân vật Ngạn. |
Có lẽ trong số những khán giả phái mạnh, không ít người từng bị “chuốc say” chỉ bởi một ánh mắt, nụ cười bạn gái thời đi học. Ánh mắt ấy có thể khiến ta thao thức suốt cả cuộc đời.
Nhiều cô gái cũng có thể liên hệ mình với nhân vật Hà Lan, một thiếu nữ có tính cách lãng mạn với những giấc mơ phù phiếm. Cô thích ánh đèn của phố thị phù hoa, thích được say đắm trong vòng tay rộng lớn của một chàng trai mạnh mẽ và chủ động như Dũng, mà không hề biết mình sai lầm.
Nét sở khanh đậm chất “trai hư” của Dũng một phần nào đó lại kích thích sự tò mò cũng như cảm giác phiêu lưu của các cô gái trẻ. Đó là lý do Hà Lan có thể bị nhiều người ghét nhưng cũng có một bộ phận không nhỏ khán giả của Mắt biếc thông cảm và chia sẻ với cô.
Nội dung day dứt
Trong ví dụ về khái niệm tình đầu ở đầu bài viết, có ba yếu tố để cấu thành nên tình đầu: Đẹp, dang dở và để lại tiếc nuối cho đến khi đã kết hôn.
 |
Mắt biếc có nội dung gây day dứt và ít nhiều tranh cãi. |
Câu hỏi này cũng có thể áp dụng với những bộ phim như Mắt biếc. Nhân vật Ngạn là mẫu người không chỉ tự làm khổ mình, mà còn làm khổ những người phụ nữ xung quanh anh ta. Sự si tình đến mức mộng mị của Ngạn chính là điểm để lại nhiều tranh cãi nhất sau khi phim kết thúc.
Nhiều khán giả cho rằng Ngạn là tên ngốc của thế kỷ khi chỉ vì chạy theo mối tình “chưa chắc đã lo được cho người ta và có lo được thì người ta chưa chắc đã chịu” mà làm khổ cả người đã vì mình mà chờ đợi đến mòn mỏi cả tuổi xuân. Song, cũng có khán giả cho rằng trong tình yêu không thể muốn có là có mà muốn không là không. Tất cả những gì chúng ta có thể làm chỉ là chạy theo tiếng gọi của con tim mà thôi.
Điều tương tự cũng xảy ra xung quanh việc xác định Ngạn là nhân vật hèn nhát hay dũng cảm. Gọi Ngạn là kẻ hèn cũng đúng vì anh không thể chủ động giành lấy người mà mình cho là chân ái. Nhưng nói Ngạn dũng cảm cũng không sai vì hiếm ai có thể dành cả cuộc đời theo đuổi mối tình kéo dài suốt ngần ấy năm như anh.
 |
Phim về tình đầu dễ gây xúc động, dễ khiến khán giả tìm thấy mình trong đó. |
Bên cạnh đó, dòng phim tình đầu cũng có sức hút rất rộng khi tập khán giả của thể loại này không chỉ nằm gọn trong nhóm đối tượng là những người có trải nghiệm tương tự với nhân vật. Tình đầu là đau khổ, là day dứt nhưng với những người chưa từng trải qua thứ tình đầu “đúng nghĩa” này, họ cũng rất tò mò muốn biết cảm xúc của người trong cuộc ra sao.
Người ta thường nói nếu có quãng đời nào đáng để nhớ về nhất thì đó chính là tuổi trẻ. Do vậy, không chỉ học sinh, sinh viên - những người đang trong thời thanh xuân mà cả người lớn - đối tượng đã từng trải qua quãng thời gian tươi đẹp nhất này - cũng có thể tìm thấy một phiên bản khác của bản thân trong đó, với những cú vấp đầu đời có thể ngốc nghếch nhưng đẹp và đáng nhớ.
Khán giả Nguyễn Ngọc Diệp (38 tuổi) chia sẻ rằng điều hấp dẫn chị nhất ở Mắt biếc nằm ở chính poster với hình ảnh Ngạn vác cây đàn guitar trên vai khi đi xe đạp. Vẻ đẹp trong trẻo, thuần khiết phảng phất hương vị tuổi thơ này đã khiến chị đưa con gái đến xem tất cả những bộ phim chuyển thể từ tác phẩm Nguyễn Nhật Ánh như Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh, Cô gái đến từ hôm qua và Mắt biếc.
Phim tình đầu Việt tuy chưa có được sự đột phá trong cách thể hiện nhưng dễ tìm thấy sự đồng điệu trong mỗi khán giả, bởi ai trong chúng ta cũng có thể có một mối tình đầu, một mối tình đơn phương khó nói như thế, khiến ta day dứt suốt cuộc đời như thế.
Với lợi thế về cảm xúc ấy, phim được xử lý đẹp, tinh tế, sẽ là bộ phim nằm trong tim khán giả.
