|
Mảnh mai, gợi cảm trong chiếc áo ngực ren màu đen, người mẫu nở nụ cười khi tạo dáng trước ống kính trên bãi biển. Làn da trắng nõn, mịn màng, sáng bừng dưới ánh nắng, theo Sixth Tone.
Nhưng tất cả chỉ là sản phẩm của AI. Nếu nhìn kỹ bức ảnh có thể thấy nhiều chi tiết bất hợp lý: Móng tay trên ngón trỏ của cô gái bị đặt sai vị trí, trong khi ngón tay cái bị bẻ cong một cách kỳ lạ.
Những hình ảnh do trí tuệ nhân tạo tạo ra đã gây bão trong ngành công nghiệp thời trang thời gian gần đây. Hình ảnh của AI nhanh chóng thay thế người mẫu trên các tạp chí, danh mục cửa hàng và các chiến dịch quảng cáo trực tuyến.
Người mẫu ảo cũng đang mê hoặc cộng đồng mạng, khi hashtag #AIModel nhận được hàng triệu lượt xem.
Nhưng xu hướng này cũng tạo ra tranh cãi. Hầu hết người mẫu AI tuân theo một tiêu chuẩn sắc đẹp nhất định và thường có tính gợi dục cao, như tôn vinh vòng eo con kiến, hông quả táo và khe ngực lộ rõ.
Nhiều người nhận thấy những hình ảnh này đáng lo ngại và cho rằng thời trang AI sẽ củng cố các tiêu chuẩn sắc đẹp độc hại, phi thực tế.
Ngày càng phổ biến
Levi's đã tung ra chiến dịch quảng cáo sử dụng hình ảnh AI, trong khi một người mẫu ảo xuất hiện trên trang bìa của Vogue Singapore vào tháng 3.
Gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc Alibaba tung ra công cụ tạo mẫu thời trang kỹ thuật số miễn phí trên các nền tảng thương mại điện tử của mình vào đầu năm 2020.
Công cụ này - có tên là Taji - cho phép lựa chọn 100 mẫu ảo ở các độ tuổi và sắc tộc khác nhau. Người bán hàng sau đó có thể tải lên ảnh sản phẩm của mình và Taji sẽ tạo ra một loạt ảnh người mẫu mặc quần áo trong ảnh.
Tính đến cuối năm 2022, hơn 29.000 nhà cung cấp đã sử dụng Taji để tạo ra hơn 1,6 triệu hình ảnh, theo báo cáo của Alibaba.
 |
| Tuyển tập các mô hình AI có sẵn trên Taji. |
Hồi tháng 3, họa sĩ minh họa Liu Jun đã đăng một video trên nền tảng Bilibili giải thích cách tạo hình ảnh thời trang giống như ảnh thực bằng phần mềm hỗ trợ thiết kế AI Stable Diffusion.
Clip lan truyền nhanh chóng, thu hút hơn 150.000 lượt xem chỉ sau một đêm. Vài tuần sau đó, hơn 30 công ty đã liên hệ với Liu để hỏi về dịch vụ tạo người mẫu AI.
Một họa sĩ minh họa khác, họ Pan, nói rằng 15 cửa hàng và nhà máy sản xuất quần áo trên Taobao đã tiếp cận anh, trong khi 600 nhà cung cấp khác tham gia nhóm trò chuyện mô hình AI của anh trên ứng dụng WeChat.
Các công ty thời trang Trung Quốc có xu hướng sử dụng người mẫu AI vì chi phí rẻ. Một người mẫu thường được trả 1.400-1.600 NDT (200-225 USD)/giờ quay chụp. Nếu tính cả các chi phí khác như thợ trang điểm, nhiếp ảnh gia và thuê studio, một buổi chụp hình kéo dài 8 tiếng tiêu tốn khoảng 36.000 NDT (5.000 USD).
Trong khi đó, Taji hoàn toàn miễn phí. Ngay cả thuê các họa sĩ minh họa AI chuyên nghiệp, những người có thể tạo ra các hình ảnh chân thực hơn và phù hợp với từng dự án, cũng rẻ hơn rất nhiều.
Pan cho biết anh tính phí 50 NDT (7 USD) cho mỗi bức ảnh. Với tối thiểu 30 bức ảnh cho mỗi đơn hàng, tổng chi phí là khoảng 1.500 NDT (211 USD).
Ngoài ra, người mẫu AI có thể làm việc không ngừng nghỉ, không vướng bận lịch trình và không bị ảnh hưởng bởi thời tiết.
Tiêu chuẩn phi thực tế
Tuy nhiên, những người mẫu AI thường trông giống nhau đến kỳ lạ. Hầu hết đều là phụ nữ da trắng với đôi mắt xanh, mái tóc vàng và đôi chân dài hoặc là những người mẫu châu Á có mắt to, vòng một lớn, dáng người thanh mảnh.
Các chuyên gia cảnh báo rằng đây là một đặc điểm của nội dung do AI tạo ra, có xu hướng khuếch đại những định kiến vốn có của xã hội.
Jeff Ding, trợ lý giáo sư tại Đại học George Washington, người có nghiên cứu tập trung vào ngành công nghiệp AI của Trung Quốc, cho biết: "'Cái nhìn của nam giới' (male gaze) đối với người mẫu AI chắc chắn là một vấn đề. Vì những định kiến giới hiện có đã thấm nhuần vào các thuật toán và thiết kế, nên công nghệ trí tuệ nhân tạo có thể tái tạo khía cạnh bất bình đẳng giới".
 |
| Bài đăng lan truyền trên Weibo so sánh ảnh chụp người mẫu thực (trái) với các hình ảnh do AI tạo ra. |
Tuy nhiên, đây không phải là một quá trình tất yếu. Các họa sĩ minh họa có thể tạo bất kỳ loại mô hình AI nào. Tất cả những gì họ phải làm là thu thập một tập hợp dữ liệu hình ảnh theo phong cách mong muốn và sử dụng nó để đào tạo một mô hình học máy. Sau đó, mô hình sẽ tạo ra các hình ảnh mới bằng cách sao chép các mẫu và đặc điểm từ tập dữ liệu.
Liu cho biết: "Thuật toán và bộ dữ liệu là những yếu tố quan trọng nhất khi tạo ra hình ảnh của các mô hình AI. Không có tiêu chuẩn cố định nào để xác định người mẫu trông như thế nào, vẻ ngoài của họ thường do khán giả quyết định".
Vấn đề là các họa sĩ minh họa và khách hàng của họ đều chọn sử dụng các bộ dữ liệu chứa đầy hình ảnh của những phụ nữ bị tính dục hóa.
Những người mẫu AI cũng tiếp tục củng cố những tiêu chuẩn sắc đẹp phi thực tế, điều này sẽ khiến phụ nữ trẻ ngày càng cảm thấy xấu hổ và lo lắng về cơ thể.
Xu Ke, người theo học thạc sĩ tại Học viện Nghệ thuật Trung Quốc, đã tố cáo sự phân biệt giới tính vốn có trong nhiều mô hình AI.
"Các nhà sáng tạo có thể nhận thức rằng hình ảnh người mẫu nữ nên phục vụ phụ nữ không?", Xu viết.
Bài đăng nhanh chóng nhận được hơn 2.000 lượt thích và vô số bình luận chỉ trích các công ty sử dụng người mẫu AI rập khuôn.
Zheng Le (30 tuổi, ở Giang Tây, Trung Quốc) cho biết: "Tôi cảm thấy ghê tởm với những hình ảnh đó. Vẻ ngoài và hình dáng cơ thể của họ rất phi thực tế và gợi dục".
Irene Pan (25 tuổi, sống ở thành phố Hàng Châu) nói: "Hình ảnh của các người mẫu AI trông giống như các ngôi sao khiêu dâm".
AI có cướp đi công việc của chúng ta?
Trong cuốn AI chuyện chưa kể, tác giả Tomoe Ishizumi cho rằng đây chỉ là công cụ tối ưu không hơn không kém. Có một điều chắc chắn rằng AI có thể thay thế phần lớn công việc mà con người đang làm hiện nay. Tuy nhiên, chúng ta không nên nghĩ máy móc sẽ cướp đi công việc của con người mà hãy nghĩ rằng máy móc sẽ làm những công việc vất vả để con người có thời gian sáng tạo hơn.
