|
|
Thời gian gần đây, AI phát triển mạnh mà cho thấy sự vượt trội so với trí tuệ con người ở một số lĩnh vực. Ảnh: Thinkstock. |
Chiều 19/12, chia sẻ tại tọa đàm Trí tuệ nhân tạo: Tiềm năng đột phá và thách thức (thuộc VinFuture Prize 2023), GS Leslie Gabriel Valiant (ĐH Harvard), cho rằng mọi trao đổi về lịch sử AI bắt đầu từ khi Alan Turing (nhà toán học, logic học và mật mã học người Anh, được xem là một trong những nhà tiên phong của ngành khoa học máy tính và AI - PV) đặt câu hỏi mọi thứ mà con người làm được liệu có thể thực hiện bằng máy móc hay không.
“Turing cũng từng nói trước đây, để trấn an con người, chúng ta thường nhận định là có những việc chỉ con người mới làm được, máy móc không thể thay thế. Nhưng tôi không thể trấn an như vậy. Tôi nghĩ tiềm năng của máy móc là vô hạn. Nó có thể thực hiện được mọi việc mà con người làm được, chỉ là ở thời điểm nào”, GS Valiant nói.
Thực tế, câu chuyện liệu trí tuệ nhân tạo có thể thay thế con người trong thị trường lao động, mối lo mất việc làm vì AI hay nỗi sợ “thế hệ vô dụng” là vấn đề được nhiều người quan tâm, đặc biệt khi ChatGPT của OpenAI Gemini của Google ra đời.
AI đang giỏi hơn con người ở nhiều lĩnh vực
Lý giải quan điểm của mình, GS Leslie Valiant cho biết phán đoán của ông dựa trên nguyên tắc của khoa học máy tính. Đương nhiên, việc này vẫn cần thảo luận thêm nhưng theo về mặt khoa học, đây không phải là điều phải bàn cãi song sự tiến bộ sẽ diễn ra từng bước một.
Vị giáo sư từ ĐH Harvard cho biết mấu chốt là chúng ta đặc tính hóa được năng lực của con người rồi tạo thuật toán để thực hiện các nhiệm vụ đó. Thực tế, con người đã thử rất nhiều hoạt động khác nhau như năng lực tư duy và máy tính cũng đã theo kịp, tạo ra nhiều nhà vô địch trong các cuộc thi trí tuệ.
 |
| GS Valiant cho rằng tiềm năng của máy móc là vô hạn. Ảnh: BTC. |
Đồng ý với quan điểm của GS Valiant, TS Xuedong David Huang, Giám đốc công nghệ tập đoàn Zoom (Mỹ), đánh giá hiện nay, con người không thể thắng nổi máy tính nữa. Ông dẫn kết quả so sánh trong kỳ thi lấy chứng chỉ hành nghề luật sư ở Mỹ, họ đã thử nghiệm và cho thấy trong khi con người đạt điểm cao hơn các đời ChatGPT trước, đến GPT4, điểm số từ AI vượt trội so với con người (người 68%, GPT4 lên tới 75,7%).
Ông dẫn thêm việc trước đây, thi cử được dùng để tuyển chọn người làm quan, đây là phép kiểm tra trí tuệ, năng lực của con người. “Nhưng đến nay, không con người nào có thể cạnh tranh với máy tính kể cả thi toán hay SAT, thậm chí đến kỳ thi khó như luật, máy tính vẫn hơn”, TS Huang nói.
Vị chuyên gia cho biết thêm Google vừa cho ra mắt Gemini còn vượt xa GPT4. Trong khi đó, các công ty, như Zoom, không dùng riêng lẻ mà kết hợp nhiều mô hình AI để cho hiệu quả cao nhất. Ông nói thêm Zoom đã có tính năng AI Companion, hỗ trợ các việc như ghi biên bản cuộc họp, lên kế hoạch những việc cần làm tiếp theo…
TS Padmanabhan Anandan, nhà khoa học nổi tiếng toàn cầu về Thị giác máy tính và Trí tuệ nhân tạo, cũng đánh giá cao khả năng của AI. Ông chia sẻ bản thân ông quan tâm đến việc AI đang hoạt động ra sao và hữu ích để nâng cao chất lượng cuộc sống cho người nghèo không.
Và ông cho rằng AI đã chứng minh nó mang lại nhiều lợi ích cho 3 lĩnh vực. Thứ nhất, ở lĩnh vực đọc kết quả Xquang, cộng hưởng từ, AI chắc chắn giỏi hơn con người. Lợi ích thứ 2 là nó đưa ra hướng dẫn cho nông dân để tăng năng suất trồng trọt. Thứ 3, trong thời kỳ đại dịch, AI cho thấy nó hữu ích khi đưa ra dự đoán để phòng ngừa Covid-19 bùng phát.
Chưa thể thay thế con người
Những lợi ích AI mang lại, lợi thế của nó cùng thực tế trí tuệ nhân tạo đang hỗ trợ rất tốt, thậm chí làm thay con người ở nhiều lĩnh vực, cũng mang lại lo ngại. Lập trình viên, người làm ngành marketing, nhân viên giao dịch ngân hàng… đứng trước nguy cơ mất việc khi AI bùng nổ.
Lo ngại này hoàn toàn có lý khi các chuyên gia đều nhận định trí tuệ nhân tạo không còn là giấc mơ viển vông cũng không phải là bong bóng - phát triển nhanh rồi chóng tàn.
“Chắc chắn AI sẽ sớm chuyển sang làn sóng tiếp theo. Giai đoạn sau sẽ còn nhiều tiềm năng phát triển”, TS Anandan đánh giá.
 |
| "Thế hệ vô dụng" là lo ngại được đặt ra khi AI phát triển mạnh, thay thế con người ở nhiều công việc. Ảnh: Bing Image Creator. |
TS Xuedong David Huang còn cho rằng AI sẽ định hình lại thế giới, mang lại nhiều cơ hội đột phá và mọi người, dù ở quốc gia phát triển hay đang phát triển, ở vai trò cá nhân hay doanh nghiệp nhỏ, đều có thể đổi mới nếu nắm bắt được cơ hội này.
Tuy nhiên, với câu hỏi AI liệu có thể thay thế con người hoàn toàn, phần lớn chuyên gia đưa ra câu trả lời là “không”. GS Valiant cho rằng chúng ta có thể sử dụng AI để hỗ trợ đưa ra ý tưởng mới nhưng con người phải kiểm soát những vấn đề này.
Bên cạnh đó, GS Valiant cho hay lĩnh vực trí tuệ nhân tạo vẫn có các hạn chế như mẫu thử, mẫu đào tạo. AI cần đến nguồn dữ liệu đưa vào để đào tạo, gắn nhãn rồi có thuật toán học máy rồi AI hoạt động. Như vậy, vấn đề nó sẽ nằm ở cả dữ liệu đưa vào, xác suất AI đúng.
Để có thể giảm sai lỗi trong dự báo, AI cần lượng mẫu thử lớn, từ đó tăng hiệu quả tính toán. Các công ty phải đầu tư lớn vào mẫu đào tạo thuật toán.
“Tiềm năng của các mô hình này nằm ở xác suất, ví dụ, khi nhìn hình con voi, máy tính có thể trả lời đúng đến bao nhiêu lần. Hoặc khi có điều gì ảnh hưởng đến tính mạng con người, độ chính xác thấp, hậu quả rất lớn, ví dụ khi dùng trí tuệ nhân tạo cho ôtô tự lái”, GS Valiant nói.
AI không thể thay thế con người - lời khẳng định này còn xuất phát từ thách thức mà chính trí tuệ nhân tạo đặt ra về đạo đức, an ninh, bình đẳng trong tiếp cận, đặc biệt khi khả năng của AI ngày càng lớn.
Thách thức đó đến từ mối lo ngại sức mạnh của AI bị sử dụng vào mục đích xấu, AI đưa ra quyết định thiếu toàn diện trong tình huống khó xử đạo đức hoặc quyền kiểm soát năng lực khổng lồ của AI nằm trong tay một nhóm thiểu số…
 |
| TS Anandan khẳng định AI không thể thay thế hoàn toàn con người. Ảnh: BTC. |
TS Anandan cho rằng bên cạnh lợi ích, AI cũng được dùng với mục đích tiêu cực như chia rẽ mọi người, tuyên truyền những thông tin sai sự thật, tin giả, thiên vị mọi người theo nhiều cách khác nhau.
Do đó, các chuyên gia cho rằng con người cần nắm quyền kiểm soát AI chứ không phài ngược lại.
Bên cạnh đó, TS Anandan khẳng định AI sẽ không thể thay thế con người bởi vì rõ ràng, nó không thể trở thành bộ não của con người. Chúng là những thực thể khác với con người, là công cụ được con người thiết kế ra.
Theo ông, chúng ta đều hiểu rằng AI vẫn là một điều bí ẩn. Nhưng chúng ta đều hiểu, tất cả phép màu, điều kỳ diệu đó đều được sinh ra bởi con người và cần được sử dụng vào những mục đích tốt. Điều quan trọng ở đây là con người phải kiểm soát việc sử dụng trí tuệ nhân tạo.
"Một điểm nữa rất khác biệt mà AI sẽ không bao giờ có thể thay thế được con người là con người luôn luôn có tham vọng, kỳ vọng còn AI chỉ là hệ thống máy móc. Chúng không có tham vọng, kỳ vọng giống như con người", TS Anandan nhấn mạnh.
Mục Giáo dục giới thiệu đến bạn đọc những cuốn sách nuôi dạy trẻ trong thời đại 4.0.
Cuốn sách Nuôi con 4.0 - Làm thế nào để trẻ không bị nghiện thiết bị công nghệ? của TS Shimi Kang (nhà khoa học, tâm lý học, chuyên gia giáo dục, tác giả của nhiều tựa sách bán chạy) được đánh giá là hữu ích cho các phụ huynh có con em nghiện sử dụng thiết bị điện tử.
TS Shimi Kang đưa ra hàng loạt dẫn chứng và phân tích khoa học về cách thức tác động của thiết bị công nghệ đến bộ não đang trong giai đoạn phát triển của trẻ. Sau đó, bà chỉ ra những tác động tiêu cực đến sức khỏe, hành vi và tính cách của trẻ.
