Công an là bộ mặt của chính quyền nên phải ứng xử văn hóa

Trong vòng một tuần, ngành công an đón nhận hai tin không vui. Đầu tiên là việc trung úy Nguyễn Văn Bắc, cảnh sát khu vực phường Trung Liệt, quận Đống Đa (Hà Nội) đòi khám xét nhà dân vào nửa đêm nhưng bị từ chối. Liền đó, vị cảnh sát này kê mặt sát cửa nhà và làm một động tác mà người bị đòi khám nhà cho là nhổ nước bọt vào mặt.

Khi câu chuyện của vị cảnh sát "phun nước bọt" chưa kịp lắng, thì tại TP HCM lại xảy ra vụ thượng sĩ Lương Việt Hà, cảnh sát khu vực phường 4 (quận 6) quật ngã một người bán hàng rong đến mức phải nhập viện.

Ngay lập tức, clip này tràn ngập trên mạng xã hội và nhận được những ý kiến trái chiều.

thượng sĩ Hà đánh ngã người bán hàng rong. Ảnh: Cắt từ clip.

Gọi đúng tên là hành vi lạm quyền

Ý kiến bênh vực thượng sĩ Lương Việt Hà cho rằng, vị này đã hành xử đúng trong khi thi hành công vụ, còn người bán hàng rong phải nhận kết quả như vậy là xứng đáng vì có hành vi lấn chiếm lòng lề đường và không hợp tác với lực lượng chức năng.

Luồng ý kiến thứ hai không đồng tình, cho rằng cần phải xử lý thượng sĩ Hà.

Người viết hoàn toàn ủng hộ chủ trương xóa bỏ nạn lấn chiếm lòng lề đường và buôn bán hàng rong, nhưng việc dẹp bỏ cũng cần hành xử có văn hóa từ phía lực lượng thực thi công vụ. Có như vậy, người dân mới tâm phục khẩu phục.

Phải sòng phẳng một điều là hành vi của người bán hàng rong trong vụ việc thượng sĩ Hà là sai khi để xe bán trái cây lấn chiếm lòng đường. Nhưng hành vi này chỉ là vi phạm hành chính và bị xử phạt hành chính, không phải là tội phạm.

Bản thân người bán hàng rong cũng chỉ bỏ đi để gây khó cho việc lập biên bản, thu giữ tang vật vi phạm, hoàn toàn không có dấu hiệu cho thấy anh ta dùng vũ lực hoặc cầm hung khí để chống đối người thi hành công vụ.

Điều này cho thấy, ngay lúc đó, anh ta không thể và không có khả năng hoặc tiềm ẩn khả năng dùng vũ lực để gây thương tích cho lực lượng thực thi công vụ. Ở phía ngược lại, tại thời điểm đó, ngoài thượng sĩ Hà còn có một số nhân viên bảo vệ dân phố có mặt.

Như vậy, xét về mối tương quan thì người bán hàng rong này hoàn toàn không đủ điều kiện để hành hung hoặc chống đối lực lượng chức năng. Ngược lại, thượng sĩ Hà và lực lượng chức năng đủ khả năng làm chủ tình thế lúc đó và có nhiều lựa chọn.

Thay vì chọn giải pháp hợp lý và nhân văn hơn thì thượng sĩ Hà túm ngực và dùng đòn quét chân nghiệp vụ để đá vào chân trụ người bán hàng rong - một hành vi hết sức bạo lực.

Một người có nghiệp vụ và trình độ như thượng sĩ Hà thì càng nhận thức rõ hơn, lẽ ra không được làm thì tiếc thay, thượng sĩ Hà lại chọn cách làm đó. Việc làm này, gây sự bất bình của người dân, ảnh hưởng đến hình ảnh của người chiến sĩ công an nhân dân là điều hết sức đáng tiếc.

Hành vi của thượng sĩ Hà cần phải xem là hành vi bất tương xứng, tấn công trong điều kiện người bị tấn công không có khả năng chống trả.

Luật sư Nguyễn Văn Đức

Hành động của thượng sĩ Hà gọi đúng tên của nó là một hành vi lạm quyền. Bởi lẽ, như đã nói, trong trường hợp cụ thể này, thượng sĩ Hà không được quyền và không có quyền dùng vũ lực đối với một người vi phạm hành chính không có dấu hiệu dùng vũ lực hoặc hung khí để chống trả.

Cán bộ, công chức chỉ được làm những gì pháp luật cho phép

Nguyên tắc của pháp luật là cán bộ, công chức chỉ được làm những gì pháp luật cho phép. Trong công tác đấu tranh phòng chống tội phạm, lực lượng thực thi công vụ chỉ được phép dùng vũ lực trong trường hợp thật sự cần thiết để ngăn chặn kịp thời hành vi xâm phạm tính mạng, sức khỏe, tài sản của nhả nước và công dân.

Tuyệt nhiên không được lạm dụng tính chất công vụ để xâm phạm tính mạng sức khỏe công dân nếu người dân không có hành vi đe dọa, tấn công hoặc chống trả bằng hung khí.

Vì thế, hành vi của thượng sĩ Hà cần phải xem là hành vi bất tương xứng, tấn công trong điều kiện người bị tấn công không có khả năng chống trả.

Hành vi lạm quyền của thượng sĩ Hà càng rõ hơn khi người có trách nhiệm của Công an TP HCM - đại tá Nguyễn Sỹ Quang, Trưởng phòng tham mưu trả lời báo chí nói rằng thượng sĩ Hà không được lãnh đạo phân công nhiệm vụ mà tự ý thực hiện công việc.

Như vậy, sự xuất hiện của thượng sĩ Hà dọn dẹp lòng đường, dẫn đến đánh anh hàng rong không phải là hành vi thực thi công vụ. Do vậy, hành vi đánh người của thượng sĩ Hà không thể xem là vượt quá giới hạn khi thực thi công vụ.

Lực lượng thi hành công vụ, nhất là công an cần phải nhận thức đầy đủ rằng họ thực hiện công vụ không phải cho bản thân họ mà cho nhà nước, là bộ mặt của chính quyền nên phải thể hiện ứng xử văn hóa trong việc giải quyết công việc.

Một nhà nước có vững mạnh hay không, được lòng dân hay không phụ thuộc rất nhiều vào hình ảnh thân thiện của cán bộ công chức đối với dân.