|
|
Ca sĩ, nhà sáng tạo nội dung Dung Hoàng Phạm khám phá Văn Miếu - Quốc Tử Giám. Ảnh: Châu Sa. |
Trong bối cảnh chuyển đổi số lan rộng trên mọi lĩnh vực, bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa cũng đang bước vào kỷ nguyên mới.
Trao đổi với Tri Thức - Znews, bà Nguyễn Thị Thu Hường, Phó Giám đốc Quỹ Hỗ trợ bảo tồn di sản văn hóa Việt Nam, khẳng định công nghệ số, trí tuệ nhân tạo (AI) và các ứng dụng thực tế ảo đóng vai trò quan trọng trong công tác gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa dân tộc.
"Đổi mới và bảo tồn di sản trong thế giới số không chỉ là một xu hướng mà đã trở thành giải pháp tất yếu", bà Hường nhấn mạnh.
Từ phục dựng đến trải nghiệm sống động
Theo Phó Giám đốc Quỹ Hỗ trợ bảo tồn di sản văn hóa Việt Nam, thay vì chỉ dừng lại ở việc phục dựng công trình kiến trúc hay bảo quản hiện vật, việc số hóa di sản đang mở ra một phương thức tiếp cận mới: vừa lưu giữ vĩnh viễn, vừa mang lại trải nghiệm chân thực, hấp dẫn cho cộng đồng, đặc biệt là giới trẻ.
Các di tích như Cố đô Huế hay Hoàng thành Thăng Long đã áp dụng công nghệ quét 3D, giúp ghi lại từng chi tiết kiến trúc, hoa văn. Công nghệ này hỗ trợ công tác bảo tồn nguyên trạng và cho phép tổ chức các tour tham quan ảo.
Với công nghệ thực tế ảo (VR), người dùng ở bất cứ đâu, miễn là có thiết bị thông minh kết nối mạng, có thể "đi bộ" quanh Hoàng thành Thăng Long hay khám phá kiến trúc Cố đô Huế ngay từ thiết bị cá nhân.
Ngoài ra, việc ứng dụng các công cụ AI, thực tế ảo và thực tế tăng cường (AR) cũng là một phương pháp hiệu quả. Tại Văn Miếu – Quốc Tử Giám, du khách chỉ cần dùng điện thoại quét AR, hình ảnh và câu chuyện lịch sử sẽ tự động hiển thị sinh động.
"Điều này không chỉ làm tăng trải nghiệm mà còn kích thích sự tò mò, yêu thích di sản trong cộng đồng", bà Hường nói.
 |
| Người trẻ dễ dàng "chạm tay" vào di sản nhờ công nghệ, các ứng dụng trí tuệ nhân tạo. Ảnh: Châu Sa. |
Khi Gen Z "chạm vào di sản"
Bên cạnh áp dụng công nghệ vào bảo tồn, Quỹ Hỗ trợ bảo tồn di sản văn hóa Việt Nam còn tiên phong kết nối di sản với giới trẻ thông qua các nền tảng số.
Một trong những hoạt động nổi bật là chiến dịch "Đổi mới và bảo tồn di sản trong thế giới số" do Quỹ phối hợp với Viện công nghệ Thông tin và Truyền thông CDIT (Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông) và nền tảng TikTok tổ chức.
Hashtag challenge #DiSanVietNam đã thu hút hàng triệu lượt xem, giúp di sản văn hóa tiếp cận rộng rãi hơn với giới trẻ, đặc biệt là Gen Z.
"Chúng tôi cùng nhau tạo nên một số chương trình như Chạm vào di sản – Nét đẹp Việt mùa 3, phát trực tuyến trên TikTok trong tháng 6, trải nghiệm các di tích lịch sử tại 5 cố đô của Việt Nam ở Hà Nội, Phú Thọ, Ninh Bình, Thanh Hoá, Huế, dự kiến thu hút hàng chục triệu lượt xem", bà Hường giới thiệu.
Bên cạnh đó, chiến dịch sáng tạo boardgame "Tiến về Sài Gòn" lấy cảm hứng từ kỷ niệm 50 năm ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, là sản phẩm kết hợp giữa lịch sử và giải trí, mang lại trải nghiệm giáo dục sáng tạo cho người chơi.
Một dự án khác mang tính đột phá là "HeritageFlash XR" – bộ thẻ giáo dục tích hợp công nghệ thực tế mở rộng (XR).
Bộ sản phẩm do nhóm sinh viên khoa Lịch sử Đại học Sư phạm Hà Nội phối hợp phát triển, cho phép học sinh tương tác với di sản bằng cách quét hình ảnh để hiện nội dung đa phương tiện. Thông qua các công cụ này, học sinh dễ dàng tiếp cận kiến thức di sản, từ đó thêm yêu và tự hào về văn hóa dân tộc.
  |
Di sản ngày càng trở nên hấp dẫn và dễ tiếp cận hơn với công chúng, đặc biệt là giới trẻ. Ảnh: Châu Sa. |
Theo bà Hường, trong chiến lược tổng thể bảo tồn văn hóa của Việt Nam, số hóa di sản được xem là một phần không thể thiếu.
Trên thực tế, nhiều di sản vật thể có nguy cơ xuống cấp hoặc nằm ở khu vực khó tiếp cận, công nghệ giúp "mang di sản đến gần công chúng hơn bao giờ hết".
Nhờ công nghệ quét 3D, du khách có thể lưu giữ toàn bộ kiến trúc và chi tiết của các di tích như Tháp Chàm hay chùa Một Cột, ngay cả khi chúng bị ảnh hưởng bởi thời gian hoặc thiên tai.
Đại diện Quỹ Hỗ trợ bảo tồn di sản văn hóa Việt Nam đánh giá công nghệ ngày nay đã thay đổi cách di sản được quảng bá.
Trước đây, hình ảnh di sản chủ yếu được giới thiệu qua sách báo hoặc bảo tàng truyền thống. Giờ đây, chỉ cần vài phút lướt TikTok, YouTube, hay bảo tàng số, di sản đã trở nên hấp dẫn và dễ tiếp cận hơn với công chúng, đặc biệt là giới trẻ.
"Hiệu quả của các dự án này rất rõ rệt. Chúng tôi nhận thấy sự gia tăng đáng kể trong nhận thức cộng đồng về tầm quan trọng của di sản văn hóa. Đổi mới và bảo tồn trong thế giới số giúp bảo vệ và đưa di sản trở thành một phần sống động của đời sống văn hóa đương đại, góp phần lan tỏa giá trị văn hóa Việt Nam ra toàn cầu", bà Hường nói.
Nét đẹp Việt mùa 3 với chủ đề "Chạm vào di sản" do Quỹ Hỗ trợ bảo tồn di sản văn hóa Việt Nam phối hợp cùng TikTok LIVE tổ chức, nhằm quảng bá văn hóa và thúc đẩy du lịch bền vững thông qua hình thức livestream sáng tạo trên nền tảng TikTok.
Ngày 1-10/6, các nhà sáng tạo nội dung nổi bật của mảng livestream trên TikTok như: Lý Thế Hương, Dung Hoàng Phạm, Minh Thắng, K-ICM, Mạnh Tiến Khôi… sẽ cùng thăm các điểm đến nổi bật của 5 địa phương trên, khám phá từ di sản kiến trúc, văn hóa truyền thống cho đến tinh hoa ẩm thực vùng miền.
Toàn bộ hành trình phát trực tiếp trên kênh chính thức @tiktoklive_vietnam, một phiên live dài 5 ngày, mỗi ngày 12-14 tiếng.
Chương trình không chỉ dừng lại ở việc phát trực tiếp các hoạt động, mà còn mở ra chuỗi trải nghiệm thực tế kết hợp công nghệ, giúp người xem “chạm vào di sản” theo đúng nghĩa đen – chân thực, gần gũi và hiện đại. Thông qua sự kết hợp giữa công nghệ hiện đại và nội dung giàu ý nghĩa, chương trình tạo cơ hội để mọi người, đặc biệt là thế hệ trẻ, tiếp cận và thấu hiểu sâu sắc hơn các giá trị văn hóa truyền thống.
Travel blogger truyền cảm hứng du lịch qua những câu chuyện đầy màu sắc về những điểm đến mới lạ, những trải nghiệm độc đáo mà họ khám phá được trong hành trình. Những bài viết, video hay hình ảnh của họ không chỉ mang lại kiến thức về địa lý, mà còn khơi gợi niềm đam mê khám phá thế giới. Đọc sách là một phần không thể thiếu trong hành trình này, giúp họ tìm hiểu sâu sắc hơn về văn hóa, lịch sử và con người ở mỗi nơi.
Mục Du lịch - Ẩm thực giới thiệu chân dung travel blogger kiêm tác sách, những con người lan tỏa nguồn cảm hứng xê dịch và tiếp nạp tri thức.
> Xem thêm: Travel blogger Đinh Hằng: Thật khó để cô đơn khi du lịch một mình
