Đầu năm nay, chị Bùi Thanh Tâm (38 tuổi, TP Hà Nội) đột ngột mất việc sau đợt cắt giảm nhân sự. Gắn bó hơn 10 năm với công ty, chị không nghĩ mình sẽ phải dừng lại ở thời điểm được xem là đạt "độ chín" trong sự nghiệp.
Thất nghiệp ngoài ý muốn khiến chị Tâm rơi vào trạng thái chênh vênh. Người thân hạn chế hỏi vì sợ chạm vào nỗi buồn của chị, còn bạn bè xã giao động viên: "Cánh cửa này đóng lại, cánh cửa khác sẽ mở ra". Nhưng đôi khi, sự an ủi này lại khiến nỗi uất ức dâng lên cùng với cảm giác mất mát, hụt hẫng.
Năm 2025, thị trường lao động chứng kiến làn sóng thất nghiệp gia tăng ở nhóm lao động nữ trong độ tuổi trung niên. Theo Bản tin thị trường lao động quý I/2025 do Viện Khoa học Tổ chức nhà nước và Lao động, Bộ Nội vụ công bố, từ dữ liệu của 18.000 lao động và 25.000 doanh nghiệp, người lao động 30-39 tuổi chiếm gần 43% tổng số người tìm việc, trong khi nhóm 20-29 tuổi chiếm hơn 37%.
Người lao động U40 đang đối mặt với nhiều khó khăn trong tìm kiếm việc làm do cơ hội ngày càng thu hẹp.
Cú sốc lớn
Mất việc ở tuổi gần 40 là cú sốc lớn với chị Tâm. Thời gian đầu sau nghỉ việc, chị và đồng nghiệp tranh thủ thăm nhau, bù lại những năm chỉ gặp ở cơ quan. Nhưng sau vài lượt ghé qua, ai cũng trở về với nhịp sống riêng.
"Tôi bắt đầu tập quen dần với cuộc sống ở nhà, lo cho con cái, dọn dẹp nhà cửa, nấu ăn mỗi ngày", chị tâm sự.
 |
| Chị Tâm từng lo lắng, chênh vênh khi nhận được quyết định cho nghỉ việc. |
Lần đầu tiên sau nhiều năm, chị Tâm có mặt ở mọi sự kiện của con, tận tay chăm lo từng bữa ăn, giấc ngủ cho cả nhà. Những việc nhỏ như cắm hoa, chăm cây, nấu món ăn chồng con thích dần trở thành niềm vui mỗi ngày.
Con cái chị Tâm vui vì có mẹ ở nhà, nhưng thỉnh thoảng lại hỏi: "Mẹ đã tìm được việc làm chưa ạ?".
Dần quen với nhịp sống ở nhà, chị Tâm ngại bắt đầu công việc mới mà không hoàn toàn ưng ý, sợ tắc đường, sợ con cái không được chăm sóc đầy đủ. Chị phân vân giữa việc tiếp tục cống hiến cho nghề mình yêu thích hay tìm công việc khác để cân bằng tài chính, thời gian và sức khỏe.
Chị Hoàng Loan (34 tuổi, quận Tân Bình, TP.HCM) vừa nhận quyết định nghỉ việc tại một tạp chí vào tháng 5 vừa qua.
Trước đó, chị đã nghe phong thanh về đợt cắt giảm quy mô lớn trong công ty, nhưng không ngờ tên mình có trong danh sách. Trong số 50% nhân sự mất việc, trưởng ban và quản lý cấp cao cũng không ngoại lệ.
Gắn bó suốt 8 năm, chị Loan từng nghĩ sẽ làm ở đây đến khi nghỉ hưu. Chị giấu chồng con cho đến khi có thông báo chính thức. Suốt những ngày sau đó, chị không thể ngủ ngon, nhiều đêm nằm khóc vì không biết tương lai sẽ xoay xở ra sao.
"Tôi từng nghe nhiều về chuyện lao động U40 bị cắt giảm, nhưng không nghĩ chuyện đó lại rơi vào mình", chị bộc bạch.
Những ngày đầu thất nghiệp, chị Loan cố giữ tinh thần lạc quan, cho rằng đây là thời gian tạm nghỉ sau nhiều năm quay cuồng với công việc. Nhưng khi cảm giác rảnh rỗi kéo dài, niềm vui ban đầu nhanh chóng nhường chỗ cho sự trống trải.
 |
| Chị Loan loay hoay với cú sốc nghỉ việc. |
Chị Loan vẫn còn tiền tiết kiệm và đền bù hợp đồng, đủ để xoay xở tạm trong vài tháng tới. Chồng chị có thu nhập ổn định, nhưng cảm giác ở nhà, tiêu tiền của ông xã khiến chị không khỏi bứt rứt.
Bởi vậy, chị nhanh chóng rải hồ sơ xin việc khắp nơi và cay đắng nhận ra thị trường lao động không còn "dễ thở" như trước.
"Có 8 năm kinh nghiệm làm việc, từng ở vị trí nhiều người mơ ước nhưng giờ đây, tất cả lại trở thành rào cản khi doanh nghiệp ưu tiên người trẻ, sẵn sàng làm việc với mức lương thấp hơn", chị kể.
Chị Loan hiểu rằng để trở lại guồng quay công việc không hề dễ, nhất là ở tuổi 34, khi không còn quá trẻ nhưng cũng chưa đủ "già" để nghỉ ngơi.
Chật vật tìm lối đi
Sau 18 năm làm marketing ở một công ty, chị Hoàng Châu (45 tuổi, quận Hà Đông, TP Hà Nội) vừa bị cho nghỉ việc trong đợt cắt giảm nhân sự. Lần đầu quay lại thị trường lao động, chị bước vào hành trình xin việc với tâm trạng hoang mang.
Đang nuôi 3 con nhỏ, chị Châu biết mình không còn trẻ để cạnh tranh, nhưng vẫn gửi CV (hồ sơ xin việc) tới hơn 20 công ty. Tuy nhiên, hầu hết hồ sơ đều rơi vào im lặng. Một vài nơi từ chối thẳng thừng vì chị quá tuổi so với tiêu chí tuyển dụng.
 |
Chị Châu buồn bã khi nhận tin nhắn từ chối từ đơn vị tuyển dụng. |
"Mỗi lần nhận một lời từ chối, tâm trạng tôi lại chùng xuống. Không phải vì bất ngờ, mà vì hụt hẫng dù đã chuẩn bị tinh thần", chị bày tỏ.
Dù vậy, chị Châu vẫn muốn được làm việc, có thu nhập và không phải sống phụ thuộc. Chị nhanh chóng sốc lại tinh thần, tiếp tục thử vận may với hồ sơ đã gửi đi.
Chung cảnh ngộ, chị Anh Thư (35 tuổi, quận Đống Đa, TP Hà Nội) từng có 12 năm làm việc trong lĩnh vực môi trường tại một cơ quan Nhà nước. Mọi thứ tưởng như ổn định cho đến khi đơn vị chị công tác giải thể đầu năm nay.
"Tôi như bị đẩy ra khỏi vùng an toàn mà mình gắn bó hơn một thập kỷ", chị nói.
Khi bắt đầu tìm kiếm cơ hội mới, chị Thư vấp phải hàng loạt rào cản. Hầu hết công ty tư nhân yêu cầu nhân viên làm việc đến 17h30, chưa kể tăng ca. Trong khi đó, hai con chị tan học từ 16h, chồng làm đến tối, ông bà nội ngoại đều không thể hỗ trợ đưa đón.
"Có lúc, tôi ngồi nhìn lịch sinh hoạt của cả nhà rồi bật khóc. Không biết phải chọn việc nào, làm sao chăm con", chị kể.
Ngoài vấn đề thời gian, tuổi tác và xuất thân từ khu vực Nhà nước cũng khiến chị Thư gặp khó trong quá trình ứng tuyển. "Họ bảo tôi thiếu năng động, không linh hoạt, không phù hợp văn hóa công ty", chị chia sẻ. Điều đó khiến chị hoang mang, tự ti, cảm giác mình đã lỗi thời.
Những ngày đầu thất nghiệp, chị Thư chỉ quanh quẩn trong nhà, vừa lo cơm nước vừa dằn vặt vì không thể tìm ra hướng đi.
 |
| Nhiều bà mẹ U40 khó khăn khi tìm công việc mới do tuổi tác là rào cản. Ảnh minh họa: Pexels. |
Sau một thời gian loay hoay, chị Châu thử chuyển hướng sang lao động chân tay thay vì tiếp tục theo đuổi công việc văn phòng. Với chị, ở tuổi này, việc gì kiếm ra tiền là quý, quan trọng là vượt qua được sự ngại ngùng hay ánh mắt phán xét của người khác.
Song song với việc rải CV tìm cơ hội phù hợp, chị Châu tự mở một tiệm ăn trưa tại nhà, tận dụng khả năng nấu nướng để kiếm tiền nhờ giao suất ăn cho cư dân trong chung cư. Trước mắt, đó là cách để có thêm thu nhập, còn về lâu dài, nếu có công ty nào nhận, chị vẫn sẵn sàng quay lại thị trường lao động.
Chị Loan, sau nhiều tuần rải CV khắp nơi nhưng không nhận được hồi âm, cũng quyết định khởi nghiệp với số vốn vài trăm triệu đồng tích lũy từ trước. Chị cùng một người bạn mở quán trà hoa quả nhỏ ngay dưới chân chung cư.
Những ngày này, chị tất bật học pha chế, chọn nguyên liệu, tính toán chi phí. Từ chỗ làm văn phòng chuyển sang buôn bán, chị hy vọng hướng đi mới này sẽ giúp mình ổn định trở lại.
Trong khi đó, sau vài tuần nghỉ ngơi và suy nghĩ, chị Thư quyết định nhận một công việc ở công ty tư nhân, dù lịch làm việc khắt khe hơn, yêu cầu làm sáng thứ 7. Để kịp giờ, chị buộc phải đăng ký lớp trông muộn tại trường cho hai con đến 18h mỗi ngày.
"Tạm thời, cả nhà phải xoay theo công việc mới của tôi. Dù chưa biết sẽ trụ được bao lâu, ít nhất tôi thấy mình đang cố gắng, không giậm chân tại chỗ nữa", chị nói.
 |
| Chị Liên Anh từng đối mặt với nhiều thách thức khi rời công việc văn phòng. |
Đứng trước làn sóng thất nghiệp, đặc biệt với những phụ nữ ở độ tuổi U40, U50, chị Nguyễn Liên Anh (36 tuổi, quận Bình Thạnh, TP.HCM) tâm sự bản thân may mắn đã rời công việc văn phòng từ hơn 5 năm trước để tự chủ cuộc sống.
Từ những kinh nghiệm thực tế, chị Liên Anh khuyên sau khi nghỉ việc, điều quan trọng đầu tiên là giữ chắc khoản tiền tiết kiệm.
"Thời điểm hoang mang vì mất thu nhập dễ khiến người ta đưa ra quyết định vội vàng. Ngay cả những việc như bán đồ ăn sáng, trà đá hay cơm văn phòng cũng cần có kinh nghiệm. Nếu chưa từng kinh doanh, mọi người nên học trước để tránh đốt tiền sai cách", chị bày tỏ.
Thay vì ôm nhiều việc nhỏ, chị Liên Anh khuyên nên đầu tư vào kỹ năng có giá trị lâu dài, như học thêm lập trình, phân tích dữ liệu, quản lý dự án có thể giúp tăng gấp đôi mức lương trong tương lai. Đây là cách để cải thiện tài chính ổn định hơn so với việc làm nhiều nghề phụ.
Giai đoạn khó khăn càng cần vợ chồng chia sẻ trách nhiệm. Theo chị Liên Anh, không thể để một người xoay xở còn người kia chỉ đứng ngoài. Bên cạnh đó, giữ sức khỏe, ngủ đủ giấc, duy trì sinh hoạt đều đặn là cách để tinh thần không rơi vào tiêu cực. "Tuyệt vọng và hy vọng đôi khi chỉ cách nhau một giấc ngủ ngon", chị nói.
Cẩm nang 'sống sót' nơi công sở
Trong MENTOR - Từ sinh viên chất đến nhân sự chiến, tác giả Lê Công Minh chia sẻ trải nghiệm vượt qua và học hỏi từ thất bại: Từ nam sinh thi trượt đại học đến giám đốc truyền thông kỹ thuật số, nhân viên Big 4 kiểm toán, sáng lập trung tâm tiếng Anh… Đây là nơi những bạn trẻ "lênh đênh" chốn công sở dễ tìm thấy mình và học hỏi để vươn lên trên con đường sự nghiệp.
