|
|
Nhiều ngân hàng lớn lên kế hoạch sa thải hàng loạt khi AI bắt đầu thay thế con người trong nhiều vị trí công việc. Ảnh minh họa: Samuel Corum/The New York Times. |
Hồi tháng 2, DBS - một trong những ngân hàng lớn của Singapore và khu vực Đông Nam Á - gây chấn động khi công bố kế hoạch cắt giảm khoảng 4.000 nhân viên trong 3 năm tới, chiếm gần 10% lực lượng lao động hiện tại.
Đáng chú ý, đây là lần đầu tiên một ngân hàng lớn tại châu Á công khai thừa nhận việc AI là nguyên nhân chính dẫn đến làn sóng sa thải này. Nhiều chuyên gia nhận định DBS có thể chỉ là điểm khởi đầu trong một chuỗi thay đổi đang âm thầm diễn ra với tốc độ chóng mặt trong ngành ngân hàng.
Giữa lúc công nghệ AI ngày càng phát triển và len lỏi vào mọi khía cạnh hoạt động tài chính - từ giao dịch, chăm sóc khách hàng đến phân tích rủi ro - nhiều ngân hàng lớn bắt đầu thực hiện các đợt tái cơ cấu quy mô lớn. Việc cắt giảm hàng nghìn nhân sự không chỉ xuất hiện tại châu Âu hay Mỹ, mà đã lan tới châu Á với tốc độ nhanh hơn dự đoán.
Những vị trí dễ bị thay thế nhất
Theo tuyên bố từ CEO DBS Piyush Gupta tại một hội nghị công nghệ ở Mumbai (Ấn Độ), AI đã phát triển đến mức có thể thực hiện hàng trăm tác vụ mà trước đây cần đến con người. Ông cho biết ngân hàng đã triển khai hơn 800 mô hình AI khác nhau, từ xử lý giao dịch đến đánh giá rủi ro và phục vụ khách hàng.
Những thay đổi này khiến nhu cầu nhân sự cho các vị trí hợp đồng và tạm thời giảm mạnh. DBS hiện có khoảng 9.000 nhân viên trong diện hợp đồng và hầu hết trong số này sẽ không được gia hạn sau năm 2028. Ngược lại, ngân hàng dự kiến tuyển thêm khoảng 1.000 vị trí mới liên quan đến công nghệ và dữ liệu.
Trong bối cảnh đó, các chuyên gia tuyển dụng tại Singapore nói với CNA rằng những công việc mang tính lặp lại, dễ đoán định hoặc tuân thủ quy trình chặt chẽ là nhóm đầu tiên chịu ảnh hưởng.
Linda Teo - Giám đốc quốc gia của ManpowerGroup Singapore - nhận định: "AI và tự động hóa đã tiến rất xa trong việc thay thế những công việc có tính quy trình. Các vị trí như nhập liệu, dịch vụ khách hàng và một phần vai trò của giao dịch viên ngân hàng đang dần được thay thế bởi hệ thống tự động và trợ lý ảo".
 |
| DBS có kế hoạch cắt giảm 4.000 nhân sự trong 3 năm tới. Ảnh: Reuters. |
Không dừng lại ở những vị trí đơn giản, AI còn đang thâm nhập sâu vào các mảng trước đây được cho là yêu cầu nhiều chuyên môn như phân tích tín dụng, kiểm soát tuân thủ, tiếp thị kỹ thuật số và thậm chí là phân tích tài chính.
Lim Chai Leng - Tổng giám đốc mảng ngân hàng tại Randstad Singapore - cho biết: "Các hệ thống AI có thể thực hiện phân tích dữ liệu sơ cấp, phát hiện bất thường trong giao dịch và hỗ trợ ra quyết định dựa trên thuật toán. Điều này khiến nhu cầu tuyển dụng cho các vị trí như kiểm soát nội bộ hay phân tích cơ bản không còn cao như trước".
Các ngân hàng vốn có lợi thế lớn trong cuộc đua AI nhờ sở hữu dữ liệu khổng lồ về hành vi khách hàng và lịch sử giao dịch. Bên cạnh đó, ngành có tiềm lực tài chính để đầu tư mạnh vào công nghệ. Chính vì vậy, theo giới chuyên môn, ngành ngân hàng sẽ đi đầu trong xu hướng tái cấu trúc lực lượng lao động do AI dẫn dắt, thậm chí nhanh hơn cả các ngành thương mại điện tử hay truyền thông.
Tái cấu trúc toàn diện
Dù AI được xem là nguyên nhân chính dẫn đến sa thải hàng loạt, nhưng các chuyên gia cho rằng đây thực chất là một quá trình chuyển đổi lực lượng lao động hơn là sự thay thế đơn thuần. Theo báo cáo từ Bloomberg, trong 5 năm tới, các ngân hàng lớn có thể cắt giảm tới 200.000 việc làm, chủ yếu ở bộ phận văn phòng trung và hậu cần.
Tuy nhiên, điều đó không đồng nghĩa ngành tài chính sẽ thu hẹp. Ngược lại, đây là giai đoạn tái cấu trúc để thích ứng với công nghệ, giúp tăng hiệu quả hoạt động và lợi nhuận.
Tomasz Noetzel - nhà phân tích cấp cao của Bloomberg - nhấn mạnh rằng những công việc mang tính lặp đi lặp lại sẽ bị loại bỏ, nhưng đổi lại sẽ xuất hiện nhiều vai trò mới liên quan đến giám sát AI, diễn giải dữ liệu, thiết kế hệ thống bảo mật và đạo đức trong sử dụng công nghệ. "AI không triệt tiêu việc làm, nó thay đổi bản chất công việc. Những nhân viên có khả năng học hỏi nhanh, biết cách cộng tác với AI sẽ là người được giữ lại".
 |
| Văn phòng Deutsche Bank tại Manhattan (New York, Mỹ) hồi tháng 1, khi ngân hàng này bắt đầu đợt sa thải với tổng số nhân viên lên tới 18.000 người trên toàn thế giới. Ảnh: Jeenah Moon/The New York Times. |
Từ góc độ tuyển dụng, các công ty đang gặp khó khăn trong việc tìm kiếm ứng viên có kỹ năng công nghệ phù hợp. Khảo sát của ManpowerGroup cho thấy 79% nhà tuyển dụng trong lĩnh vực tài chính và bất động sản ở Singapore đang thiếu hụt nhân sự có kỹ năng về AI, dữ liệu và lập trình. Đáp lại nhu cầu này, chính phủ Singapore cùng nhiều ngân hàng đang đẩy mạnh các chương trình đào tạo lại, hỗ trợ nhân viên hiện tại nâng cao kỹ năng số.
Tuy nhiên, không phải doanh nghiệp nào cũng chọn cách chuyển đổi mềm. Một số ngân hàng chọn lối đi ngắn hơn: cắt giảm nhân sự cũ rồi tuyển người mới có chuyên môn phù hợp. Điều này đặt ra thách thức lớn cho người lao động: hoặc thích nghi nhanh với công nghệ, hoặc bị loại khỏi thị trường.
Về lâu dài, AI có thể mang lại lợi ích tài chính khổng lồ cho ngành ngân hàng. Bloomberg ước tính nếu triển khai hiệu quả, các ngân hàng có thể tăng 17% lợi nhuận trước thuế, tương đương khoảng 180 tỷ USD. Đó là lý do dù có gây tranh cãi, hầu hết tổ chức tài chính lớn đều đang tăng tốc trong cuộc đua chuyển đổi số, với AI là công cụ chủ lực.
Cẩm nang 'sống sót' nơi công sở
Trong MENTOR - Từ sinh viên chất đến nhân sự chiến, tác giả Lê Công Minh chia sẻ trải nghiệm vượt qua và học hỏi từ thất bại: Từ nam sinh thi trượt đại học đến giám đốc truyền thông kỹ thuật số, nhân viên Big 4 kiểm toán, sáng lập trung tâm tiếng Anh… Đây là nơi những bạn trẻ "lênh đênh" chốn công sở dễ tìm thấy mình và học hỏi để vươn lên trên con đường sự nghiệp.
