Cúm mùa bùng phát dữ dội, vượt qua Covid-19

Đến nay, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Mỹ ghi nhận ít nhất 24 triệu ca mắc cúm mùa. Ảnh: iStock.

Số ca nhiễm cúm tăng vọt tại nhiều khu vực trên thế giới, vượt qua cả Covid-19 về tỷ lệ nhập viện và tử vong tại một số quốc gia. Các bệnh viện đang quá tải, xảy ra tình trạng kẹt xe cấp cứu do quá nhiều bệnh nhân cần được chăm sóc.

Biến chứng của cúm mùa năm nay cũng nghiêm trọng hơn với sự gia tăng của bệnh não hoại tử cấp tính (ANE), co giật và viêm não. Nguyên nhân của tình trạng này vẫn gây tranh cãi.

Cúm mùa gia tăng trên toàn thế giới

Ở Mỹ, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) báo cáo cứ 100.000 người Mỹ thì có 64 người nhập viện vì cúm mùa, cao hơn so với con số 44 người vì Covid-19. Đây là lần đầu tiên số ca nhập viện vì cúm vượt qua Covid-19.

Mùa trước, người bệnh phải nhập viện vì Covid-19 cao gấp 2,4 lần so với cúm.

Số ca tử vong hàng tuần do cúm cũng lần đầu vượt qua Covid-19. Có 1.302 người thiệt mạng vì cúm mùa trong 2 tuần cuối tháng 1 trong khi con số này là 1.066 đối với Covid-19.

Mùa cúm năm nay, nước Mỹ ghi nhận ít nhất 24 triệu ca bệnh, 310.000 ca nhập viện và 13.000 ca tử vong, theo New York Times. Hầu hết trường hợp cúm ở Mỹ là cúm A với biến thể H1N1 và H3N2 - các chủng đã hoành hành nhiều năm.

Số ca nhập viện tích lũy của dịch cúm nay năm đã cao hơn Covid-19, tỷ lệ trên 100.000 người. Ảnh: CNN.

Trong khi đó, tại Nhật Bản - nơi “đại S” Từ Hy Viên qua đời sau khi mắc cúm mùa, cúm A H1N1 đang hoạt động mạnh mẽ nhất sau 25 năm. Bộ Y tế nước này ghi nhận khoảng 9,5 triệu ca cúm từ tháng 9/2024 đến cuối tháng 1 năm nay. Các khu vực đông dân như Tokyo, Osaka và Fukuoka bị ảnh hưởng nặng nề.

Gần đây nhất, Thái Lan là nước ghi nhận số ca nhiễm cúm mùa gia tăng đột biến. Từ ngày 1/1 đến 16/2, “xứ sở chùa vàng” có gần 100.000 ca nhiễm, trong đó 9 người đã thiệt mạng. Đáng nói, vào ngày 25/1, nước này chỉ có gần 8.000 ca nhiễm. Điều này đồng nghĩa Thái Lan có thêm 91.000 người mắc bệnh trong vòng 15 ngày.

Trẻ em, người già và người có bệnh nền là đối tượng bị ảnh hưởng nhiều nhất. Họ gặp rủi ro mắc phải các biến chứng nghiêm trọng như viêm não, ANE, co giật… dẫn đến tử vong.

Ở Mỹ, hầu hết trường hợp cúm trong mùa này là cúm A với biến thể H1N1 và H3N2. Ảnh: CBS.

Bệnh viện ở Mỹ quá tải

TS. Ryan Maves, chuyên gia về chăm sóc tích cực tại Trường Y Wake Forest, cho biết mức độ nghiêm trọng của mùa cúm năm nay khiến ông liên tưởng đến đại dịch cúm năm 2009, khi virus H1N1 xuất hiện tại Mexico và nhanh chóng lây lan khắp thế giới, theo CNN.

"Về số lượng bệnh nhân nhập viện, bệnh viện đang chật kín", Maves nói. "Chúng tôi chưa phải đưa bệnh nhân ra bãi đỗ xe, nhưng tình trạng quá tải là rõ ràng. Chúng tôi đang chứng kiến những trường hợp hiếm gặp trong vài năm trở lại đây", chẳng hạn bệnh nhân trưởng thành cần hỗ trợ ECMO (oxy hóa qua màng ngoài cơ thể).

TS. Buddy Creech, chuyên gia bệnh truyền nhiễm nhi khoa tại Trung tâm Y tế Đại học Vanderbilt, cho biết: "Cứ vài năm một lần, chúng tôi lại có một chủng cúm đặc biệt khó kiểm soát".

Năm nay, hai chủng cúm A - H1N1 và H3N2 - đang gây ra tình trạng bệnh nghiêm trọng. Điều bất thường là cả hai xuất hiện với tỷ lệ gần như ngang nhau.

"Thông thường, một chủng sẽ chiếm ưu thế hơn hẳn", TS Jennifer Nayak, chuyên gia bệnh truyền nhiễm nhi khoa tại Trung tâm Y tế Đại học Rochester, cho biết. "Nhưng hiện tại, chúng ta đang chứng kiến sự phân chia gần như 50/50 giữa H1N1 và H3N2, điều này không phổ biến”.

Mùa virus năm nay đã khiến 57 trẻ em tử vong do cúm, một con số tương đối cao vào thời điểm này trong năm, theo TS. Jennifer Nayak. Hầu hết trường hợp tử vong đều chưa được tiêm vaccine.

"Mỗi năm, có khoảng 100-150 trẻ em tử vong vì cúm, ngay cả trong một năm không có dịch lớn", TS. Buddy Creech cho biết. "Đây là một con số đáng lo ngại, đặc biệt khi chúng ta có vaccine có thể giúp ngăn ngừa các biến chứng nặng này".

Nguyên nhân

Giới chuyên gia nhận định có nhiều yếu tố khiến dịch cúm năm nay bùng phát mạnh hơn các năm trước.

Thứ nhất, suy giảm miễn dịch cộng đồng sau nhiều năm thực hiện giãn cách vì Covid-19 đã khiến virus cúm dễ lây lan hơn. Thứ hai, tỷ lệ tiêm vaccine cúm tại nhiều quốc gia vẫn chưa đạt mức tối ưu.

Ở Mỹ, năm nay chỉ có 45% trẻ em và người lớn đã tiêm vaccine phòng cúm mùa, thấp hơn so với mức 50% của năm 2024 và 60% của năm 2020.

Tại Anh, mặc dù các chương trình tiêm chủng vẫn được triển khai, nhưng chỉ 37% người thuộc nhóm nguy cơ cao đã được tiêm phòng. Tỷ lệ tiêm vaccine cúm ở Nhật Bản cũng chỉ đạt khoảng 40%, không đủ để tạo miễn dịch cộng đồng.

Tỷ lệ tiêm vaccine của trẻ từ 6 tháng đến dưới 17 tuổi ở Mỹ thấp hơn so với năm 2024 và 2020. Ảnh: CNN.

Còn quá sớm để khẳng định hiệu quả của vaccine với mùa dịch bệnh phức tạp năm nay. Dữ liệu cho thấy khả năng bảo vệ mà các mũi tiêm này mang lại vẫn khá khiêm tốn. Song, ở Mỹ, chúng đã làm giảm nguy cơ nhập viện do cúm mùa của khoảng 35% nhóm nguy cơ cao, bao gồm trẻ nhỏ, người lớn tuổi và người mắc bệnh nền.

Thời tiết lạnh bất thường tại nhiều khu vực Bắc bán cầu cũng góp phần gia tăng số ca nhiễm cúm. Các đợt rét đậm khiến người dân có xu hướng ở trong không gian kín, tạo điều kiện lý tưởng cho virus lây lan. Mở cửa trở lại sau đại dịch Covid-19, cùng với tần suất đi lại tăng mạnh vào mùa lễ hội tạo cơ hội cho virus bùng phát mạnh.

WHO khuyến cáo người dân tuân thủ các biện pháp phòng dịch như đeo khẩu trang, rửa tay thường xuyên và hạn chế tiếp xúc gần trong những khu vực có nguy cơ cao.

Những điều cần biết về cúm mùa năm nay Dịch cúm diễn biến phức tạp do nhiều yếu tố cộng hưởng, bao gồm thời tiết, miễn dịch cộng đồng, ô nhiễm, tỷ lệ tiêm chủng và sự biến đổi của virus. 06:01 17/2/2025