Còn ở góc độ kinh tế, số lượng 500 khách đã vào Sơn Đoòng năm 2015 giúp Quảng Bình thu về trên 32 tỷ đồng. Ở góc độ cảnh quan, Sơn Đoòng đang là hang động lớn và đẹp nhất thế giới...
Trước Sơn Đoòng, hang Én trong Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng của Việt Nam từng được các nhà thám hiểm thuộc Hiệp hội Hang động Hoàng gia Anh (BCRA) công bố năm 1994 là hang động lớn nhất thế giới, sau đó nhường lại vị trí cho hang Deer thuộc Vườn Quốc gia Gunung Mulu của Malaysia.
Cuộc soán ngôi của Sơn Đoòng vào năm 2009 cũng sẽ chẳng có gì đặc biệt nếu không có sự tham gia lần lượt của các hãng truyền thông hàng đầu thế giới như NatGeo, BBC, NHK và mới đây nhất là ABC... cùng hơn 100 tờ báo lớn ở phương Tây, Mỹ và khu vực Trung Đông viết bài ca ngợi, khiến Sơn Đoòng trở nên nổi tiếng khắp thế giới.
Dĩ nhiên, tuyến du lịch khám phá hang động đẹp kỳ diệu này từ ngay khi đưa vào khai thác thử nghiệm đã kín chỗ.
Chiến lược quảng bá
Trong chuyến đi cùng các thành viên của BCRA khảo sát Sơn Đoòng tháng 8/2012, Howard Limbert, Trưởng nhóm thám hiểm BCRA, đã chia sẻ: "Quảng Bình đang sở hữu một mỏ vàng về những vẻ đẹp của hang động, nếu tìm cách khai thác hiệu quả sẽ đem lại nguồn lợi lớn cho người địa phương".
 |
| Sơn Đoòng có kiến trúc đặc biệt về địa mạo, địa tầng trong lòng hang. Ảnh: Ryan Deboodt/Oxalis. |
Với sự nhìn nhận và đánh giá của một nhà thám hiểm hang động trong nhóm đầu thế giới, Howard rất hiểu và cảm rõ vẻ đẹp đặc biệt của hang động vùng Phong Nha - Kẻ Bàng, đặc biệt là Sơn Đoòng. Kế hoạch cho ra đời loại hình du lịch thám hiểm hang động mang đẳng cấp thế giới dần được hình thành.
Cùng thời điểm đó, Phong Nha - Kẻ Bàng đã bắt đầu xuất hiện hình thức du lịch khám phá hang động, tuyến khai thác chủ yếu là hang Én theo hành trình 2 ngày 1 đêm, đơn vị khai thác duy nhất là Chua Me Đất - Oxalis.
Những chuyến đi hang Én được du khách hào hứng tham gia, bởi hang động lớn thứ ba thế giới này có kết cấu ngoạn mục, đẹp nhất là phần cửa ra với mái vòm cao hơn 120 m. Tuyến khám phá hang Én đem lại hoạt động ổn định cho Oxalis, nhưng hang Én chưa đủ để trở thành một "đại sứ" hang động để có thể quảng bá hình ảnh về du lịch thám hiểm.
Để diện kiến vẻ đẹp Sơn Đoòng là điều không dễ dàng, đòi hỏi người tham gia phải có niềm đam mê và một nền tảng thể lực tốt, yếu tố ấy cũng một phần tạo cho Sơn Đoòng sức hấp dẫn riêng.
Lấy ví dụ hang Thiên Đường, được đưa vào khai thác du lịch theo mô hình tham quan đại chúng từ ngày 3/9/2010 và thạch nhũ hang Thiên Đường đẹp và ngoạn mục thậm chí hơn cả Sơn Đoòng, nhưng sự nổi tiếng và mức độ quan tâm chưa được như mong đợi.
Cũng giống như giới showbiz, Sơn Đoòng nổi tiếng nhờ một kế hoạch quảng bá hình ảnh rất bài bản ra phạm vi toàn cầu. Ryan Deboodt, nhiếp ảnh gia người Mỹ trong chuyến du lịch khám phá, chụp ảnh cụm hang Tú Làn, đã có được những bức hình hoàn hảo, gây ấn tượng với Nguyễn Châu Á - người sáng lập và điều hành Oxalis, và Ryan được mời đi Sơn Đoòng ba chuyến thực hiện các bộ ảnh thể hiện những góc đẹp của Sơn Đoòng.
Sau đó Oxalis gửi các bộ ảnh theo từng nhóm nhất định cho nhiều tờ báo, tạp chí lớn trên thế giới, hình ảnh khi đăng tải sẽ ghi tên tác giả và Oxalis, nội dung bài viết sẽ được Oxalis cung cấp thông tin.
Chỉ trong một năm (từ 2013-2014), hơn 100 tờ báo lớn trên thế giới đưa tin, hình ảnh và bài viết từ nguồn cung cấp Oxalis, tiếp đến là kế hoạch "tấn công" vào truyền hình bằng việc giới thiệu những đoạn phim ngắn quay về Sơn Đoòng, những kênh truyền hình lớn như NatGeo, NHK, BBC đã vào cuộc.
Phóng sự truyền hình trực tiếp từ hang Sơn Đoòng trung tuần tháng 5 vừa qua của kênh truyền hình Mỹ ABC - một chương trình được chính những người thực hiện thừa nhận là độc đáo, đẹp và quy mô chưa từng có trong lịch sử truyền hình của riêng ABC. Sơn Đoòng trở nên nổi như cồn không chỉ riêng trong giới du lịch thám hiểm, mạo hiểm, mà với cả người yêu thiên nhiên, hang động.
Khai thác du lịch bền vững
Oxalis chỉ mới thành lập được 4 năm và nhân sự công ty đều là người bản địa, được 25 chuyên gia hàng đầu trong BCRA trực tiếp giúp đỡ, huấn luyện, đảm bảo khả năng và trình độ đạt chuẩn do chính BCRA tuyển chọn. Đây cũng chính là ý đồ và điều mong muốn của các thành viên BCRA khi xây dựng loại hình du lịch gắn với cộng đồng địa phương.
Howard từng chia sẻ với người viết: "Chúng tôi muốn những mô hình đầu tư làm du lịch, khai thác vẻ đẹp hang động phải gắn với yếu tố địa phương, đó là cách giúp đỡ và bảo vệ những nét đẹp di sản một cách thiết thực và hiệu quả nhất. Du khách thỏa mãn với vẻ đẹp thiên nhiên hang động được bảo tồn tốt, còn người dân khi đưa du khách thám hiểm, họ sẽ ý thức hơn về việc bảo tồn, dân trí, nhận thức phát triển cao hơn, và họ thu được nguồn lợi từ du khách để phát triển đời sống".
 |
| Sự hoang sơ của thiên nhiên trong lòng hang Sơn Đoòng. Ảnh: Ryan Deboodt/Oxalis. |
Tuyến du lịch thám hiểm Sơn Đoòng khác biệt hẳn với loại hình du lịch mạo hiểm bởi địa hình thám hiểm hang động rất đa dạng, từ ngay hành trình trước khi đến Sơn Đoòng đã phải chinh phục qua hang Én.
Cửa vào hang Sơn Đoòng là một hố sâu, phải sử dụng thiết bị leo núi chuyên dụng mới có thể tiếp cận lòng hang, những vách dốc đứng, sông ngầm... Địa mạo địa tầng rất đa dạng, định hình nên một tuyến du lịch thám hiểm thực sự hiếm hoi ngay cả với thế giới.
Lộ trình thám hiểm trải nghiệm Sơn Đoòng hiện nay kéo dài 5 ngày (trước là 6 ngày), số lượng tham gia tăng lên 10 người (trước 8 người), các chuyên gia của BCRA đã tính toán kỹ lưỡng tổng số lượng người thám hiểm Sơn Đoòng trong năm 2015 không quá 500 người là lý tưởng nhất để giảm thiểu việc tác động của con người đến môi trường hang động.
Tuyến du lịch thám hiểm Sơn Đoòng dù mang nhiều ý kiến trái chiều về chuyện đắt - rẻ, cũng tương tự như việc sử dụng khách sạn, đẳng cấp 5 sao sẽ không có chuyện ngang giá như nhà trọ. Bởi mức độ đầu tư vào Sơn Đoòng, đằng sau sự thành công của tuyến du lịch, đằng sau những hình ảnh lung linh giới thiệu ra công chúng là cả một sự đầu tư lớn về trang thiết bị, đặc biệt là vấn đề con người.
Các chuyên gia của BCRA, đội ngũ làm thương hiệu cùng các chiến lược quảng bá, chiến lược chào bán sản phẩm mới đúc kết nên một Sơn Đoòng tiếng tăm như hiện nay.
Chuyện thám hiểm và chinh phục Sơn Đoòng, ý nghĩa hang động lớn nhất thế giới chỉ mang tính ước lệ, vì theo như Howard chia sẻ: "Vùng Phong Nha - Kẻ Bàng vẫn còn khả năng tìm ra những hang động lớn hơn cả Sơn Đoòng".
Khai thác du lịch bền vững không nằm ở chuyện thám hiểm hang mang quy mô lớn hay nhỏ, nhất nhì thế giới, mà là việc khai thác hiệu quả, bền vững, để những du khách như Thái tử xứ Ả Rập đến Phong Nha thám hiểm Sơn Đoòng, sau chưa đầy 3 tháng đã quay trở lại.
