Cứu bệnh nhân hai lần đột quỵ não

Tháng 7, ông P. Salan (61 tuổi, người Campuchia) lên cơn đột quỵ não lần thứ nhất tại quê nhà và được điều trị nội khoa, xuất viện khi triệu chứng ổn định. Tháng 10, ông đi lại khó khăn, méo miệng, yếu nửa người bên phải và được đưa vào cấp cứu tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM.

Kết quả siêu âm Doppler và CTA động mạch cảnh của bệnh nhân cho thấy động mạch cảnh trong bên trái tắc hoàn toàn, động mạch cảnh trong bên phải hẹp nặng đến 90% trên nền mảng xơ vữa có ổ loét.

“Đây là nguyên nhân khiến bệnh nhân bị nhồi máu não hai lần trong 3 tháng. Nếu không phẫu thuật tái thông động mạch cảnh phải, bệnh nhân có nguy cơ tái phát đột quỵ bất cứ lúc nào”, ThS.BS Huỳnh Thanh Kiều - Trưởng khoa Nội tim mạch 1 - cho biết.

Xác định đây là ca phẫu thuật phức tạp vừa bóc tách bỏ toàn bộ mảng xơ vữa, vừa duy trì tưới máu não trên bệnh nhân đã tắc hoàn toàn động mạch cảnh bên đối diện, TS.BS Nguyễn Anh Dũng - Trưởng khoa Phẫu thuật Tim mạch, Lồng ngực - cùng ê-kíp nhanh chóng đặt ống nối (intra carotid shunt) tạm trong lòng động mạch cảnh để duy trì dòng máu trong quá trình thao tác phẫu thuật.

Trong quá trình mổ, các bác sĩ gây mê hồi sức liên tục theo dõi oxy máu não của người bệnh qua thiết bị sóng cận hồng ngoại (NIRS), nhằm đảm bảo chức năng tưới máu não và bảo vệ não. Sau khi bóc tách thành công mảng xơ vữa - tác nhân gây hẹp lòng mạch, bác sĩ tạo hình, làm rộng động mạch cảnh với miếng vá mạch máu nhân tạo. Ca phẫu thuật kết thúc, đạt mục tiêu phục hồi tưới máu não và phòng ngừa đột quỵ tái phát cho bệnh nhân.

Gần một ngày sau ca phẫu thuật nong động mạch cảnh, bệnh nhân bình phục, đi lại, ăn uống và sinh hoạt bình thường. Tình trạng yếu nửa người bên phải được cải thiện tương đối tốt, sức cơ tay và chân bên phải cải thiện 80%.

Bác sĩ Kiều cùng các chuyên gia cũng xây dựng phác đồ điều trị đặc biệt cho bệnh nhân, nhằm ổn định huyết áp, kiểm soát mỡ máu, dùng thuốc kháng kết tập tiểu cầu. Người bệnh ổn định sức khỏe, có thể đi lại bình thường và xuất viện sau 5 ngày.

TS.BS Nguyễn Anh Dũng cùng ê-kíp bác sĩ phẫu thuật tái thông động mạch cảnh cho bệnh nhân.

Trực tiếp theo dõi bệnh nhân trong thời gian điều trị nội trú, ThS.BS Trần Thế Vinh - Trung tâm Tim mạch BVĐK Tâm Anh TP.HCM - chia sẻ có nhiều cơ chế dẫn tới nhồi máu não như tắc nghẽn mạch máu nhỏ do các bệnh lý nền như đái tháo đường, tăng huyết áp lâu năm; tắc nghẽn mạch máu lớn (động mạch cảnh) do xơ vữa; tắc nghẽn do huyết khối từ tim chạy lên… Nếu không xác định được cơ chế gây đột quỵ, việc điều trị không chỉ kém hiệu quả, mà còn tăng nguy cơ tái phát nhiều lần.

Động mạch cảnh là hai mạch máu lớn đưa máu đến não, mặt và đầu. Do đó, tình trạng động mạch cảnh bị tắc nghẽn hay hẹp nặng do xơ vữa sẽ cản trở máu lên não gây đột quỵ.

Nếu động mạch cảnh bị hẹp dưới 50%, bệnh nhân cần điều trị nội khoa kết hợp điều chỉnh lối sống. Trong trường hợp hẹp mạch cảnh nghiêm trọng trên 60% khiến bệnh nhân gặp triệu chứng cơn thiếu máu não cục bộ hoặc đột quỵ, bác sĩ sẽ cân nhắc phẫu thuật bóc tách nội mạc động mạch cảnh nhằm loại bỏ mảng bám, tái thông lòng mạch.

Bác sĩ Vinh khuyến cáo bên cạnh yếu tố tuổi tác, tình trạng hẹp động mạch cảnh còn do các yếu tố nguy cơ như hút thuốc lá, tăng huyết áp, đái tháo đường và cholesterol cao. Do đó, việc khám sức khỏe định kỳ, kiểm soát tốt bệnh nền, duy trì chế độ ăn uống khoa học, tập thể dục đều đặn, thay đổi lối sống lành mạnh giúp đẩy lùi yếu tố nguy cơ gây đột quỵ.

* Tên nhân vật được thay đổi.