Cơ quan điều tra Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao ra kết luận điều tra, đề nghị truy tố Lê Văn Hùng và Bùi Thế Hùng (đều là cựu Viện trưởng Viện Pháp y tâm thần Trung ương Biên Hòa) cùng 31 bị can về các tội "Đưa hối lộ; Nhận hối lộ; Môi giới hối lộ; Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ".
Trong vụ án, cơ quan truy tố xác định Lê Văn Hùng, Bùi Thế Hùng, và nhóm bác sĩ nhận hối lộ nhiều tỷ đồng để ban hành "kết luận giám định pháp y tâm thần không đúng tình trạng bệnh".
Theo cáo buộc, trong 23 trường hợp "kết luận giám định pháp y tâm thần không đúng tình trạng bệnh” có Nguyễn Đức Hiệu (SN 1967, trú phường Rạch Giá, Bà Rịa - Vũng Tàu cũ) bị cơ quan tiến hành tố tụng tỉnh khởi tố, truy tố tội "Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng".
 |
| Các bác sĩ tại đây nhận hối lộ nhiều lần. |
Ngày 19/1/2022, TAND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu mở phiên toà sơ thẩm, tại tòa, Hiệu đề nghị được giám định pháp y tâm thần, do vậy Hội đồng xét xử trả hồ sơ điều tra bổ sung.
Hơn một năm sau, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu ra quyết định trưng cầu giám định, xác định tình trạng bệnh của Hiệu. Viện Pháp y tâm thần Trung ương Biên Hòa phân công người tham gia giám định, gồm: Bùi Thế Hùng (Viện trưởng, chủ trì); Lê Văn Hùng (thư ký); các giám định viên: Trần Tấn Thuyết, Nguyễn Thị Huyền, Trương Thị Xuân Uyên.
Theo cáo buộc, bị can Nguyễn Văn Trọng (bác sĩ của Viện) nhận 30 triệu đồng của vợ Nguyễn Đức Hiệu để giúp cho Hiệu có kết luận giám định pháp y tâm thần mức "mất khả năng nhận thức và điều khiển hành vi". Sau khi nhận tiền, Trọng chia cho các bác sĩ, giám định viên hội đồng giám định.
Viện Pháp y tâm thần Trung ương Biên Hòa sau đó ban hành kết luận giám định: "Tại thời điểm gây án, đương sự bị hạn chế khả năng nhận thức và điều khiển hành vi; hiện nay, đương sự mất khả năng nhận thức và điều khiển hành vi".
Việc này dẫn đến ngày 30/5/2022, Viện KSND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu ra quyết định áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh đối với Hiệu. Ngày 2/6/2022, Cơ quan Cảnh sát điều tra cũng tách vụ án hình sự, tạm đình chỉ điều tra vụ án, bị can đối với Hiệu để chờ kết quả khám chữa bệnh.
Giữa tháng 8/2023, Viện Pháp y tâm thần Trung ương Biên Hòa có thông báo Hiệu đã ổn định, không bắt buộc chữa bệnh.
 |
| Bên trong khuôn viên Viện Pháp y tâm thần Trung ương Biên Hòa. |
Đến cuối tháng 4/2024, TAND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu xét xử tuyên phạt Hiệu 1 năm 3 tháng tù tội "Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng".
Cơ quan điều tra cho rằng tại bản án sơ thẩm, phúc thẩm của TAND Cấp cao tại TPHCM "có áp dụng tình tiết giảm nhẹ" theo kết luận giám định pháp y tâm thần đối với Hiệu.
Theo hồ sơ vụ án, Nguyễn Đức Hiệu là cựu Trưởng phòng nghiệp vụ 3 - Thanh tra tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu. Sai phạm của bị cáo xảy ra khoảng 15 năm trước, kéo qua nhiều phiên xét xử.
Cụ thể, năm 2010, đối tượng Nguyễn Văn Đông được UBND TP Vũng Tàu chi trả tiền bồi thường giá trị đất và cấp đất tái định cư với tổng giá trị gần 3,5 tỷ đồng. Đến năm 2012 cơ quan chức năng phát hiện những giấy tờ để được bồi thường tiền, đất đều không đúng và sửa chữa. Nguyễn Văn Đông không đủ điều kiện để được bồi thường đất và đất tái định cư vì mảnh đất rộng gần 250 m2 mà Đông được đền bù là do bao chiếm.
Việc Nguyễn Văn Đông chiếm đoạt được tiền đền bù, được bố trí đất tái định cư xuất phát từ việc làm thiếu trách nhiệm của chính cựu trưởng phòng thanh tra Nguyễn Đức Hiệu.
Khi UBND TP Vũng Tàu phát hiện có sự bất thường trong hồ sơ đền bù của Đông đã tạm ngưng chi trả tiền, cấp đất để xác minh lại. Lúc này, Đông khiếu nại lên cấp tỉnh. Thời điểm đó, Nguyễn Đức Hiệu là trưởng phòng nghiệp vụ 3, Thanh tra tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu được giao nhiệm vụ xác minh, giải quyết khiếu nại của bị cáo Đông. Tuy nhiên, bị cáo Hiệu đã không làm hết trách nhiệm nên tham mưu cho cấp trên với nội dung Nguyễn Văn Đông đủ điều kiện được đền bù đất, cấp đất tái định cư.
Từ tham mưu của Hiệu, UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu có quyết định chấp nhận khiếu nại của Đông và UBND TP Vũng Tàu đã chi trả tiền đền bù, bố trí đất tái định cư như đã nói ở trên.
Trong vụ án này, tháng 10/2022, TAND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã tuyên phạt Nguyễn Văn Đông 12 năm tù về tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản".
Người buôn hàng cấm, con bạc hối lộ để thành bệnh nhân tâm thần
Để được làm "bệnh nhân" như Hiệu, Viện kiểm sát xác định còn có Trương Văn Châu (SN 1972, trú xã Xuân Thới Sơn, huyện Hóc Môn cũ). Đối tượng này bị Cơ quan CSĐT Công an TP.HCM khởi tố về tội "Buôn bán hàng cấm".
Căn cứ hồ sơ bệnh án và yêu cầu của gia đình, Cơ quan CSĐT Công an huyện Hóc Môn ban hành quyết định trưng cầu giám định tình trạng tâm thần của Châu. Ngày 1/7/2020, Trung tâm pháp y tâm thần khu vực TP.HCM kết luận Châu bị hạn chế khả năng nhận thức và điều khiển hành vi trước, trong khi thực hiện hành vi phạm tội và mất khả năng nhận thức và điều khiển hành vi sau khi thực hiện hành vi phạm tội.
Ngày 13/7/2020, Viện KSND huyện Hóc Môn đề nghị giám định lại tình trạng tâm thần đối Châu và tách vụ án. Khi trưng cầu giám định pháp y tại Viện Pháp y tâm thần Trung ương Biên Hòa, Hội đồng giám định tại đây đã nhận 20 triệu đồng từ gia đình để giúp Châu có kết luận giám định tâm thần mức "mất khả năng nhận thức và điều khiển hành vi".
Sau nhiều lần tách hoặc đình chỉ vụ án cho Châu đi chữa bệnh bắt buộc. Đầu tháng 4/2024, TAND huyện Hóc Môn xử phạt Trương Văn Châu hơn 1 tỷ đồng.
Vụ án còn nhiều đối tượng phạm tội đánh bạc và tổ chức đánh bạc đã được người thân hối lộ nhóm bác sĩ của Viện Pháp y tâm thần Trung ương để ban hành các quyết định "kết luận giám định pháp y tâm thần không đúng với tình trạng bệnh".
Sách về Pháp luật
Cuốn sách "Trách nhiệm hình sự, hình phạt và các biện pháp hình sự khác" giới thiệu nội dung lý luận về trách nhiệm hình sự cũng như quy định cụ thể về các biện pháp hình sự trong BLHS của Việt Nam. Một trong 2 nội dung của pháp luật hình sự cũng như BLHS là nội dung quy định về các biện pháp hình sự, gồm hình phạt và các biện pháp hình sự khác bên cạnh nội dung quy định về tội phạm.
