Đặc quyền con nhà giàu trong tuyển sinh ở Mỹ

Bê bối chạy trường năm 2019 khiến dư luận Mỹ dậy sóng. Ảnh: USA Today.

Người nổi tiếng bật khóc tại tòa, huấn luyện viên mất việc, danh tiếng các trường đại học bị vấy bẩn. Bốn năm sau vụ bê bối tuyển sinh đại học lớn nhất trong lịch sử nước Mỹ, kẻ chủ mưu bị kết án 3,5 năm tù giam.

Dù vụ bê bối gây chấn động toàn nước Mỹ, mọi người vẫn tin rằng vụ việc này khó có thể thay đổi đáng kể việc tuyển sinh. Một số trường đã điều chỉnh quy tắc để ngăn chặn hành vi gian lận, nhưng vai trò to lớn của tiền bạc, giai cấp và chủng tộc - những thứ được phơi bày trước mắt công chúng - vẫn hiện rõ hơn bao giờ hết.

Các lãnh đạo tuyển sinh đại học nói rằng vụ án này rất bất thường. Họ lập luận các quan chức tham nhũng đã lợi dụng các lỗ hổng trong hệ thống để giúp các gia đình giàu có chạy trường cho con, nhưng không ai bị buộc tội. Các nhà phê bình nói rằng sự mất cân bằng được tiết lộ sau vụ bê bối này còn đáng lo ngại hơn.

Các cha mẹ giàu có trả tiền để con cái được nhận vào trường đại học top đầu với tư cách là vận động viên giả. Kế hoạch này đã phơi bày những lợi thế mà các gia đình giàu có đang sở hữu, ví dụ gia sư và chuyên gia tư vấn riêng, theo WBUR.

Vụ bê bối cũng nhấn mạnh việc đồng tiền có thể ảnh hưởng đến việc đi học của thí sinh. Thí sinh là con em của các nhà tài trợ hoặc cựu sinh viên dĩ nhiên sẽ có lợi thế hơn.

Tại tòa, một số phụ huynh bị buộc tội mua điểm đã phân trần rằng những khoản hối lộ của họ không khác gì khoản quyên góp thông thường mà nhà trường nhận được từ gia đình sinh viên. Khi hối lộ qua đường quyên góp, những gia đình này thường ghi khoản tiền này là "nhà tài trợ tiềm năng", "cam kết quyên góp một triệu USD".

Felicity Huffman, diễn viên phim Những bà nội trợ kiểu Mỹ, nhận tội chạy trường cho con. Ảnh: Reuters.

Bức tranh tuyển sinh chưa thay đổi

Sau khi vụ bê bối nổ ra vào năm 2019, các trường đại học trên khắp nước Mỹ đã phải xem xét lại hệ thống tuyển sinh, đặc biệt là khi việc tuyển sinh đại học có kết hợp với các chương trình tuyển chọn thí sinh điền kinh.

Theo đó, các trường đã tạo thêm nhiều "lớp giám sát" và theo dõi chặt chẽ quy trình tuyển chọn thí sinh chương trình thể thao như bóng nước và chèo thuyền.

Kể từ đó, tại các trường đại học liên quan vụ bê bối tuyển sinh, hàng loạt chính sách mới đã được thông qua.

Ví dụ, tại Đại học Southern California, trung bình mỗi năm, trường tuyển 12 sinh viên thể thao nhưng không thi đấu. Hiện, các quan chức của trường bắt đầu xem xét lại việc tuyển sinh và xác minh liệu những thí sinh này khi được tuyển vào trường có tham gia thi đấu hay không.

Đại học Yale cũng có những động thái thay đổi tương tự sau khi một huấn luyện viên bóng đá nữ nhận hối lộ 860.000 USD để tuyển sinh. Giám đốc chương trình thể thao của Yale bắt đầu rà soát lại những thí sinh ứng tuyển vào chương trình. Những người được tuyển nhưng không tham gia thi đấu sẽ bị giám sát chặt chẽ.

Dù vậy, bức tranh toàn cảnh về việc tuyển sinh của Đại học Yale vẫn rất ít thay đổi. Logan Roberts, sinh viên năm cuối của trường, cho biết nhà trường đã vạch trần vụ bê bối nhưng lại bỏ qua vấn đề sâu xa hơn, cụ thể là những lợi thế dành cho sinh viên giàu có khi tuyển sinh.

Nam sinh nói thêm những sinh viên có điều kiện không tốt vẫn đông hơn nhiều so với những sinh viên giàu có, học trường tư thục và có gia sư riêng. Roberts và những sinh viên khác từng gây sức ép để trường loại bỏ các chính sách ủng hộ người giàu, bao gồm chính sách ưu tiên cho con em của sự sinh viên. Nhưng đến nay, Đại học Yale vẫn không chịu thay đổi.

"Khi tiền bạc và đạo đức xung đột, tiền bạc thường có xu hướng chiến thắng", sinh viên đại học Yale nói với WBUR.

Angel Pérez, lãnh đạo tuyển sinh của Trinity College, đồng thời là lãnh đạo hiệp hội các quan chức tuyển sinh đại học (NACAC), cũng nói rằng dù bê bối tuyển sinh nổ ra, hệ thống tuyển sinh đại học cũng không có nhiều thay đổi. Lý do là phần lớn tổ chức giáo dục đại học đều cho rằng họ có quy trình tuyển sinh tốt, không có dấu hiệu của những hành vi phi đạo đức.

Tuy nhiên, ông Pérez khẳng định vụ hối lộ tuyển sinh cùng sự phân biệt chủng tộc và các cuộc chiến pháp lý hiện nay đã khuấy động những cuộc tranh luận về tính công bằng của các tiêu chí ưu tiên cho thí sinh khi tuyển sinh. Theo ông, chính vụ bê bối này đã đánh thức công chúng.

Rick Singer, chủ mưu đường dây chạy trường, lĩnh án 3,5 năm tù giam. Ảnh: AP.

Khó tìm kiếm sự công bằng trong công tác tuyển sinh

Ngày 4/1, sau khi Rick Singer bị tuyên án, các trường đại học đã bắt đầu hành động. FBI cho biết nhiều trường đã liên hệ để hỏi về cách phát hiện hành vi gian lận trong công tác tuyển sinh.

Luật sư Rachael Rollins cũng nói rằng vụ bê bối và những bản án liên quan đã phơi bày những mặt trái của quy trình tuyển sinh ưu tiên cho những người có tiền, có quyền. Đồng thời, nó đã góp phần tạo ra những thay đổi có ý nghĩa.

Theo bà, vụ bê bối đã khiến các trường phải xem xét lại, từ đó quy định SAT và ACT trở thành điều kiện bắt buộc khi tuyển sinh đại học. Tuy nhiên, nhiều người cho rằng những việc này chỉ là phần nổi của tảng băng chìm.

Mark Sklarow, Giám đốc điều hành của Hiệp hội tư vấn giáo dục độc lập, cho biết nỗi ám ảnh của người Mỹ với các đại học ưu tú, kết hợp với sự mập mờ trong việc tuyển sinh, đã khiến các gia đình tuyệt vọng khi tìm kiếm điều tốt nhất cho con cái.

Các trường thu hút thí sinh nộp hồ sơ bằng cách khoe khoang về tỷ lệ chấp nhận ngày càng thấp, đồng thời mang lại lợi thế cho những thí sinh có mối quan hệ tốt.

"Các trường đại học đã tạo ra một hệ thống được thiết kế để ngày càng từ chối nhiều thí sinh. Việc ai được nhận và ai bị loại ngày càng trở nên mơ hồ. Tôi nghĩ chính điều đó khiến cha mẹ phải tìm mọi cách và bằng mọi giá đưa con mình vào trường", ông Sklarow nói, đồng thời nhấn mạnh việc xóa bỏ lỗ hổng hối lộ, chạy trường cũng không giúp quy trình tuyển sinh công bằng hơn.

Chủ mưu vụ mua suất đại học cho con nhà giàu lĩnh án tù giam 3,5 năm Bản án dành cho William “Rick” Singer đánh dấu sự kết thúc của vụ "bê bối tuyển sinh lớn nhất" trong lịch sử giáo dục đại học Mỹ. 10:03 5/1/2023