Khi Aidan Ragan dùng trí tuệ nhân tạo (AI) để vẽ hình ảnh, anh không xa lạ gì với những thành phẩm mang bàn tay gân guốc có bốn ngón hoặc 6 ngón.
Tuy nhiên, gần đây, khi chàng sinh viên 19 tuổi này ngồi trong lớp học về trí tuệ nhân tạo trong nghệ thuật tại Đại học Florida, anh đã không khỏi sửng sốt khi nhìn thấy một phần mềm AI nổi tiếng vẽ ra những bàn tay giống thật.
"Thật tuyệt vời", Ragan nói với Washington Post. "Thứ kìm hãm AI đã được loại bỏ. Bây giờ, nó đã trở nên hoàn thiện. Điều đó có vẻ đáng sợ một chút nhưng thú vị".
Gây tranh cãi lớn
Thời gian qua, các chương trình AI tạo ảnh từ văn bản mô tả phát triển nhảy vọt. Tuy nhiên, công nghệ này lộ rõ điểm yếu ở nhứng hình ảnh bàn tay con người. Các bộ dữ liệu đào tạo AI thường chỉ nắm được các phần của bàn tay. Kết quả là ảnh bàn tay do AI tạo ra có thể phình to, quá nhiều ngón hoặc cổ tay duỗi thẳng, khiến người xem rất dễ nhận biết đó là tác phẩm của trí tuệ nhân tạo.
 |
| Ở bên trái, bàn tay gân guốc do AI vẽ bằng phiên bản thứ tư của Midjourney. Bên phải là bàn tay do Midjourney 5 vẽ. Ảnh: Washington Post. |
Phó giáo sư Amelia Winger-Bearskin, chuyên gia về AI và nghệ thuật tại Đại học Florida, cho hay việc vẽ bàn tay vốn là vấn đề nhức nhối với bất kỳ phần mềm nào. "AI không hiểu hết ý nghĩa của từ 'bàn tay', khiến việc vẽ ra bộ phận này gặp khó khăn. Bàn tay có nhiều hình dạng, kích cỡ và hình thức, đồng thời hình ảnh trong tập dữ liệu đào tạo đa dạng hơn nhiều so với khuôn mặt", bà giải thích.
Tuy nhiên, vào giữa tháng 3, Midjourney, một công ty tạo hình ảnh nổi tiếng, đã đưa ra bản cập nhật phần mềm dường như đã khắc phục được lỗi này, và các nghệ sĩ đánh giá cao bước tiến đó.
Theo bà Amelia Winger-Bearskin, phó giáo sư về AI và nghệ thuật tại Đại học Florida, phần mềm cập nhật của Midjourney vẫn có một số vấn đề, nhưng gần như đã đạt đến sự hoàn thiện.
Bà cho biết có thể Midjourney đã tinh chỉnh bộ dữ liệu hình ảnh, đánh dấu những bức ảnh có bàn tay không bị che khuất là ưu tiên cao hơn để thuật toán học hỏi và đánh dấu những bức ảnh có bàn tay bị che là ưu tiên thấp hơn.
 |
| Hình ảnh bàn tay do AI tạo ra bằng các phiên bản cũ hơn của Midjourney. Ảnh: Washington Post. |
Phiên bản cập nhật tưởng như vô thưởng vô phạt này có thể mang lại lợi thế cho các nhà thiết kế đồ họa, những người dựa vào các công cụ tạo hình ảnh AI để tạo ra hình ảnh giống thật.
Thế nhưng, nó cũng gây ra một cuộc tranh luận lớn hơn về sự nguy hiểm của nội dung được tạo ra rất khó để phân biệt. Một số người cho rằng AI siêu thực này sẽ khiến các nghệ sĩ mất việc. Những người khác nói rằng những hình ảnh hoàn hảo sẽ làm cho các "deepfake" trở nên khó phân biệt hơn khi các manh mối để nhận biết bị xóa mờ.
Vui buồn lẫn lộn
Julie Wieland, một nhà thiết kế đồ họa 31 tuổi ở Đức, cho biết cô được hưởng lợi từ khả năng tạo ra những bàn tay chân thực hơn của Midjourney. Wieland sử dụng phần mềm này để tạo hình ảnh cho các chiến dịch tiếp thị trực quan. Thông thường, phần tốn nhiều thời gian nhất trong công việc của cô là sửa chữa bàn tay người trong quá trình hậu kỳ.
Wieland chia sẻ bản cập nhật của Midjourney mang tới cho cô vui buồn lẫn lộn. Cô vốn thường thích thú với việc chỉnh lại bàn tay “sai trái” của hình ảnh do AI tạo ra hoặc làm cho hình ảnh phù hợp với thẩm mỹ sáng tạo của bản thân, với cảm hứng mạnh mẽ từ ánh sáng và những cảnh quay qua cửa sổ nổi tiếng trong bộ phim My Blueberry Nights của Vương Gia Vệ.
 |
| Ảnh bàn tay do AI vẽ bằng phiên bản mới nhất của Midjourney. Ảnh: Washington Post. |
“Tôi thực sự nhớ những hình ảnh không quá hoàn hảo”, cô trải lòng. “Tôi rất vui vì có thể có ngay những hình đẹp từ Midjourney, nhưng thú thực phần yêu thích của tôi là hậu kỳ xử lý hình ảnh do AI tạo ra”.
Cùng chung cảm giác, Ragan - nam sinh viên dự định theo đuổi sự nghiệp trong lĩnh vực AI - cũng cho rằng việc AI tạo nên ảnh thật hơn khiến anh phấn khích, nhưng cảm giác đó mờ nhạt dần theo thời gian.
"Sự hoàn hảo làm giảm đi niềm vui và sự sáng tạo bằng AI. Tôi thích khía cạnh nghệ thuật trong việc này, nhưng giờ các tác phẩm dường như trở nên cứng nhắc và tạo cảm giác robot hơn", anh chia sẻ.
Nguy cơ gây ra rủi ro chính trị
Đáng chú ý, cải tiến nói trên đang gắn liền với một vấn đề lớn: Phần mềm nâng cao của Midjourney đã được sử dụng trong tuần qua để tạo ra những hình ảnh giả (deepfake) về việc cựu Tổng thống Donald Trump bị bắt trông giống như thật và đã lan truyền nhanh chóng, làm nổi rõ sức mạnh đột phá của công nghệ này.
  |
| Ảnh ông Trump bị bắt do AI vẽ. Ảnh: Eliot Higgins. |
Viện dẫn trường hợp bức ảnh deepfake nói trên của ông Trump lan truyền trên Twitter khiến nhiều người tưởng là thật, ông Hany Farid, giáo sư pháp y kỹ thuật số tại Đại học California ở Berkeley, nhận định những AI như Midjourney có nguy cơ gây ra rủi ro chính trị, vì có thể tạo những tác phẩm thật hơn, từ đó lan truyền thông tin sai lệch.
Vị giáo sư cũng cảnh báo nguy cơ những cải tiến như thế này có thể bị lạm dụng.
Ông nói trước khi xem xét tất cả chi tiết hình ảnh, mọi người thường nhìn vào một số manh mối, kiểu như “à, có 7 ngón tay ở đây, hay ba ngón tay ở kia… vậy chắc là giả rồi. Thế nhưng, khi AI bắt đầu nắm bắt đúng các chi tiết này, những manh mối trực quan đó trở nên khó nhận biết hơn”, ông Farid giải thích.
  |
| Ảnh đôi tay vẽ bằng phiên bản Midjourney cũ và phiên bản mới nhất. Ảnh: Washington Post. |
Ông Farid cho rằng các công ty AI nên suy nghĩ rộng hơn về những tác hại tiềm tàng từ cách cải tiến công nghệ của mình. Dù vậy, vị giáo sư cũng thừa nhận không có khả năng các công ty AI sẽ giảm tốc độ cải tiến các phần mềm.
“Có một cuộc chạy đua vũ trang trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo. Mọi người đều muốn tìm ra cách kiếm tiền và tất cả đang tiến nhanh, tính tới sự an toàn sẽ làm bạn chậm lại", ông nói.
Tiết lộ về tổng thống Mỹ
Mục Thế giới xin giới thiệu tủ sách về tổng thống Mỹ, cung cấp cho độc giả thông tin về các đời tổng thống Mỹ cùng những người thân của họ, qua đó cho phép chúng ta có cái nhìn sâu sắc hơn không chỉ vào cuộc đời của những nhà lãnh đạo xứ cờ hoa mà còn là vào nền chính trị Mỹ.
