 |
Dune là phim dài thứ 10 trong sự nghiệp của đạo diễn Denis Villeneuve. Tác phẩm được chuyển thể từ danh tác khoa học viễn tưởng cùng tên của nhà văn Frank Herbert. Phim quy tụ nhiều tên tuổi ăn khách tại Hollywood như Timothée Chalamet, Rebecca Ferguson, Oscar Isaac, Jason Momoa, Stellan Skarsgård, Josh Brolin, Javier Bardem…
Trước bộ phim của Villeneuve, đã có nhiều nhà làm phim khác từng nuôi tham vọng chuyển thể Dune lên màn ảnh rộng. Vì nhiều lý do, chúng dang dở hoặc cho ra đời những tác phẩm gây thất vọng. Tuy nhiên, lịch sử sóng gió của Dune trên màn ảnh rộng đã qua cơn bĩ cực tới hồi thái lai khi phiên bản mới sớm gặt hái thành công.
Dune (2021) cán mốc doanh thu 100 triệu USD
Ngày 4/10, Collider đưa tin Dune của đạo diễn Denis Villeneuve đã có doanh thu đáng nể trước khi chính thức phát hành tại thị trường Bắc Mỹ từ 22/10. Theo thống kê của The-Numbers, bom tấn khoa học viễn tưởng với kinh phí đầu tư khoảng 165 triệu USD đã thu 100 triệu USD từ các thị trường quốc tế sau ba tuần.
Dune hiện được chiếu tại hơn 6.000 cụm rạp tại 32 thị trường ngoài Bắc Mỹ. Dịp cuối tuần đầu tiên của tháng 10, tác phẩm thu thêm 13,7 triệu USD từ tiền bán vé. Theo phân tích của các chuyên gia, đà tăng doanh thu của Dune ổn định và sẽ tiếp tục duy trì trong hai tuần tới trước khi chứng kiến đợt tăng mạnh lúc chính thức phát hành tại Bắc Mỹ.
Dù sinh sau đẻ muộn, lại phát hành vào thời điểm rạp chiếu phim vẫn chưa hoàn toàn hồi phục sau Covid-19, con số 100 triệu USD sau ba tuần dự đoán tương lai tươi sáng cho Dune tại phòng vé toàn cầu. Với mức đầu tư 165 triệu USD, bom tấn của đạo diễn Villeneuve sẽ bắt đầu có lãi khi bán được khoảng 450 triệu USD tiền vé.
     |
Dune quy tụ dàn diễn viên gồm nhiều ngôi sao hạng A tại Hollywood. Ảnh: Warner Bros. |
Tại Bắc Mỹ, Dune sẽ được Warner Bros. phát hành song song tại rạp và trên dịch vụ HBO Max. Cách thức phát hành tiềm ẩn nguy cơ bóp nghẹt doanh thu phòng vé nội địa của phim, trong tương quan với hai bom tấn khác cũng được phát hành theo công thức này là Black Widow và The Suicides Squad.
Việc Disney phát hành song song Black Widow tại rạp với nền tảng Disney+ được xem là nguyên nhân chính khiến doanh thu phòng vé của tác phẩm lao dốc sau tuần đầu phát hành. Với The Suicide Squad, việc khán giả lựa chọn ở nhà xem bộ phim trên HBO Max thay vì ra rạp cũng đóng góp không nhỏ vào kết quả thua lỗ khi tác phẩm ra rạp dù được giới phê bình đánh giá tích cực.
“Dune là bộ phim hay nhất tôi từng làm”
Dù gặp khó khăn khi phát hành song song tại rạp và trên HBO Max ở thị trường chủ lực Bắc Mỹ trong thời điểm Hollywood mới hồi phục sau đại dịch, Dune vẫn có những “vũ khí bí mật”.
Yếu tố đầu tiên thu hút khán giả tới rạp theo dõi Dune chính là tiếng tăm từ bộ tiểu thuyết của Frank Herbert. Dune - Xứ Cát - được đánh giá là kinh điển của dòng sách khoa học viễn tưởng. Cuốn đầu tiên trong bộ sách từng đoạt giải Tiểu thuyết hay nhất tại Nebula Awards 1965 và Hugo Award 1966. Xứ Cát cũng thường xuyên được nhắc đến với tư cách bộ tiểu thuyết viễn tưởng bán chạy nhất lịch sử (theo Wikipedia).
Bên cạnh danh tiếng từ nguyên tác tiểu thuyết, những trắc trở, thất bại liên tiếp của các nhà làm phim khi đưa Dune lên màn ảnh cũng tạo ra kỳ vọng và tò mò cho khán giả đương đại với tác phẩm mới. Ngay cả David Lynch, giữa đỉnh cao sự nghiệp sau hai đề cử Oscar 1981 cho Đạo diễn xuất sắc và Biên kịch xuất sắc với Elephant Man (1980), cũng thất bại khi chuyển thể Dune thành bản điện ảnh vào năm 1984.
Tháng 12/2020, Denis Villeneuve từng gay gắt phản đối Warner Bros. phát hành Dune trên dịch vụ xem video trực tuyến HBO Max. Trong bài xã luận đăng trên Variety, nhà làm phim khẳng định bộ phim là đỉnh cao sự nghiệp làm phim của mình
“Dune là bộ phim hay nhất tôi từng làm. Ê-kíp làm phim và tôi đã cống hiến ba năm cuộc đời để tạo nên một trải nghiệm điện ảnh độc nhất. Từng hình ảnh và âm thanh từ tác phẩm của chúng tôi đều được thiết kế cho trải nghiệm xem phim trên màn ảnh rộng, tại rạp chiếu”, anh viết.
     |
Bộ phim của Villeneuve được đánh giá cao về cốt truyện và hình ảnh. Ảnh: Warner Bros. |
Khẳng định như đinh đóng cột từ Villeneuve, cùng quy mô hoành tráng những tác phẩm trước đó của anh như Blade Runner 2049 (2017) hay Arrival (2016) thể hiện, chính là yếu tố thôi thúc các tín đồ điện ảnh tới rạp xem Dune. Với khán giả đại chúng, Dune thu hút họ bằng trailer tràn ngập các màn hành động lôi cuốn và hai cái tên trẻ trung, tài năng của Hollywood là Timothée Chalamet, Zendaya.
Nỗ lực vượt chuyển thể Dune thành phim điện ảnh của Villeneuve và đồng nghiệp đã được đền đáp. Phim nhận nhiều lời khen từ giới phê bình điện ảnh sau buổi công chiếu trong khuôn khổ LHP Venice hồi đầu tháng 9. Trong bài bình luận viết ngay sau sự kiện đăng tại Deadline, cây bút Pete Hammond đánh giá cao nội dung kịch bản chuyển thể lẫn phần hình ảnh của Dune song song màn hóa thân từ các ngôi sao.
Hiện tại, trên chuyên trang Rotten Tomatoes, các bình luận đầu tiên từ giới phê bình đều dành cho Dune những lời có cánh. 68/75 cây bút nhận xét tích cực về phim, tương đương tỷ lệ 91% và số điểm 8/10.
Hành trình gian nan của Dune
Theo The Vulture, kế hoạch đưa tiểu thuyết Dune lên màn ảnh được Hollywood khởi động từ năm 1971 với việc nhà sản xuất Arthur P. Jacobs (Planet of the Apes) tiến hành mua bản quyền chuyển thể tác phẩm thành phim. Sau khi Jacobs đột ngột qua đời năm 1973, bản quyền làm phim được truyền qua tay một nhóm các nhà làm phim Pháp đứng đầu bởi Alejandro Jodorowsky, trước khi thuộc về nhà sản xuất Dino De Laurentiis.
Năm 1979, ăn theo thành công của Star Wars: Episode IV - A New Hope (1977), Dino De Laurentiis thuê đạo diễn Ridley Scott thực hiện bộ phim chuyển thể từ Dune. Dù chan chứa niềm tin vào dự án, Ridley Scott đã từ bỏ ghế đạo diễn Dune sau khi anh trai ông, Frank Scott đột ngột qua đời.
    |
Một số hình ảnh từ bản chuyển thể Dune của David Lynch năm 1984. Ảnh: Universal. |
Hai năm sau, 1981, Dino De Laurentiis mời David Lynch đạo diễn Dune. Bộ phim được ghi hình tại Mexico, với sự góp mặt của Sting và Kyle MacLachlan. Bộ phim tốn 45 triệu USD để sản xuất nhưng chỉ thu về 31 triệu USD, trở thành bom xịt tại phòng vé.
Bên cạnh thất bại doanh thu, Dune (1984) còn bị giới phê bình đương thời chê trách không tiếc lời. Roger Ebert nhận xét “Dune là phim dở nhất năm” trong khi cây bút Harlan Ellison viết: “Đó là cuốn sách không nên chuyển thể thành phim. Đó là kịch bản đáng ra không nên được viết. Đạo diễn tác phẩm là công việc quá sức bất kỳ ai… Nhưng tiếc thay bộ phim đã ra đời”.
Năm 1996, bản quyền làm phim Dune một lần nữa đổi chủ. Chủ sở hữu mới, nhà sản xuất Richard P. Rubinstein của Dawn of the Dead (1978) và Pet Sematary (1989), đã chuyển thể Dune thành phiên bản TV mini-series. Bộ phim đã chiến thắng hai giải Emmy.
Năm 2008, hãng Paramount Pictures đã lên kế hoạch sản xuất một bản chuyển thể mới của Dune. Tuy nhiên, sau bốn năm lên kế hoạch, dự án đã bị xóa sổ. Năm 2016, hãng Legendary Films đã mua lại bản quyền sản xuất phim điện ảnh và truyền hình từ bộ tiểu thuyết Dune.
Cũng trong năm 2016, Denis Villeneuve ra mắt Arrival và nhận một đề cử Oscar cho Phim xuất sắc. Trong nhiều bài phỏng vấn, vị đạo diễn khẳng định “Dune là thế giới của tôi”.
Tới năm 2017, Paramount thuê Villeneuve đạo diễn phiên bản chuyển thể mới của Dune. Bộ phim chính thức phát hành năm 2021. Theo nhiều nguồn tin, Villeneuve và ê-kíp đang trong giai đoạn tiền kỳ cho phim hậu truyện của Dune (2021) dù tác phẩm chưa chính thức phát hành trên toàn thế giới.
