Đằng sau sự ra đi đột ngột của diễn viên Ngọc Trinh

Sự ra đi của NSƯT Ngọc Trinh để lại nhiều tiếc nuối cho khán giả. Ảnh: Phạm Thị Ngọc Trinh.

Chiều 1/9, nhiều người bàng hoàng trước thông tin NSƯT Ngọc Trinh, nữ diễn viên gắn liền với bộ phim Mùi ngò gai, qua đời. Theo nhiều nguồn tin, cô bị đột quỵ sau một buổi tập thể dục.

Dù được gia đình đưa đi cấp cứu và các bác sĩ tận tình cứu chữa, nữ diễn viên vẫn không qua khỏi. Sự ra đi đột ngột của gương mặt quen thuộc trên màn ảnh nhỏ không chỉ để lại niềm tiếc thương cho đồng nghiệp và khán giả, mà còn một lần nữa cho thấy sự nguy hiểm và tính bất ngờ của đột quỵ.

Đột quỵ xuất hiện như thế nào?

Bác sĩ Đoàn Dư Mạnh, thành viên Hội Bệnh Mạch máu Việt Nam, cho biết những ca đột quỵ trong lúc tập luyện thể thao thường xuất hiện ở người có bệnh lý nền như tăng huyết áp, tim mạch hoặc dị dạng mạch máu não nhưng chưa được phát hiện.

Khi cơ thể vận động với cường độ cao, nhất là các môn như bóng đá, chạy bộ hay tập gym, nhịp tim tăng nhanh đột ngột có thể khiến huyết áp vọt lên, gây thiếu máu não và dẫn tới đột quỵ.

Đột quỵ não có hai dạng chính. Nhồi máu não xảy ra khi mạch máu bị tắc, não thiếu oxy, dẫn đến tổn thương cấp tính. Xuất huyết não nguy hiểm hơn, khi mạch máu vỡ, máu tràn vào mô não, gây tổn thương nghiêm trọng và có thể tử vong.

Thống kê cho thấy, khoảng 80% ca đột quỵ khi chơi thể thao rơi vào nhóm đã có bệnh tim mạch từ trước, song nhiều người không biết mình mắc bệnh vì không đi khám định kỳ hoặc khám sai chuyên khoa.

Người mắc bệnh cao huyết áp có nguy cơ đột quỵ cao. Ảnh: Freepik.

Trao đổi với Tri Thức - Znews, PGS.TS Nguyễn Huy Thắng, Trưởng khoa Bệnh lý Mạch máu não, Bệnh viện Nhân dân 115 cũng nhấn mạnh trong số các trường hợp bị đột quỵ, không ít bệnh nhân đã có bệnh nền tăng huyết áp sẵn nhưng không được kiểm soát tốt.

Ở trạng thái bình thường, huyết áp dao động trong khoảng 90/60 mmHg đến 129/84 mmHg, với mức lý tưởng là dưới 120/80 mmHg. Khi chỉ số vượt ngưỡng 140/90 mmHg, nguy cơ đột quỵ có thể tăng gấp đôi so với người có huyết áp ổn định.

Điều đáng lo ngại là nhiều người trẻ hiện nay không nhận biết được nguy cơ, dù huyết áp cao kéo dài. Bác sĩ Thắng nhấn mạnh, tăng huyết áp là “kẻ giết người thầm lặng”, hoàn toàn có thể không gây ra bất kỳ triệu chứng nào, ngay cả khi con số đã vượt quá 200 mmHg.

Vì sao đột quỵ gia tăng ở người trẻ?

Các chuyên gia nhận định sự gia tăng đột quỵ ở người trẻ xuất phát từ nhiều nguyên nhân. Nổi bật nhất là tình trạng tăng huyết áp, đái tháo đường và rối loạn mỡ máu ngày càng phổ biến ở lứa tuổi thanh niên và trung niên.

ThS.BS Nguyễn Thị Quỳnh Mai, Phó trưởng khoa Điều trị kỹ thuật cao, Bệnh viện Nội tiết Trung ương, cho biết nhịp sống đô thị hóa khiến nhiều người trẻ phải làm việc căng thẳng, ngồi nhiều, ít vận động. Lượng năng lượng nạp vào không được tiêu hao dần tích tụ, gây rối loạn chuyển hóa và làm mỡ máu tăng cao.

Khi cholesterol xấu (LDL) ở mức quá cao, chúng bám vào thành mạch, hình thành mảng xơ vữa. Theo thời gian, các mảng này làm hẹp lòng mạch, thậm chí bong ra, di chuyển đến vị trí khác và gây tắc nghẽn, hậu quả là nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ não.

Thói quen uống rượu bia dễ khiến thành mạch máu suy yếu. Ảnh: Freepik.

Không dừng lại ở đó, nhịp sống đô thị còn kéo theo áp lực công việc, căng thẳng tinh thần, rối loạn giấc ngủ cùng thói quen ăn nhiều thực phẩm chế biến sẵn giàu muối và đường. Tất cả những yếu tố này đều góp phần làm hệ mạch máu bị tổn thương và tăng nguy cơ đột quỵ.

Bên cạnh lối sống, thói quen hút thuốc lá, sử dụng rượu bia và chất kích thích ngày càng phổ biến ở giới trẻ cũng khiến hệ mạch máu suy yếu, dễ hình thành cục máu đông. Khi kết hợp với tăng huyết áp, tiểu đường hay stress, nguy cơ đột quỵ trở nên rõ rệt hơn bao giờ hết.

Một thực tế đáng lo ngại khác là nhiều người trẻ không hề biết mình mang bệnh nền do không được tầm soát thường xuyên. Tại các quốc gia đang phát triển, trong đó có Việt Nam, hệ thống y tế chưa có đủ chương trình khám sàng lọc hiệu quả cho nhóm tuổi dưới 40. Điều này khiến nhiều bệnh nhân chỉ phát hiện vấn đề tim mạch hoặc huyết áp khi đã xảy ra đột quỵ, lúc cơ hội phòng ngừa gần như không còn.

Phòng ngừa đột quỵ

Để giảm nguy cơ đột quỵ, bác sĩ Đoàn Dư Mạnh khuyến cáo mỗi người cần bắt đầu từ việc thay đổi thói quen sống hàng ngày. Việc duy trì hoạt động thể chất đều đặn, tối thiểu 30 phút mỗi ngày trong phần lớn các ngày trong tuần, giúp hệ tim mạch khỏe mạnh và ổn định huyết áp.

Song song đó, chế độ ăn uống cân đối, nhiều rau xanh, trái cây, hạn chế muối, chất béo bão hòa và cholesterol là nền tảng quan trọng để phòng ngừa các bệnh lý tim mạch. Ngoài ra, việc tránh xa thuốc lá, hạn chế rượu bia và các chất kích thích cũng góp phần bảo vệ mạch máu, giảm hình thành cục máu đông.

Một yếu tố không kém phần quan trọng là khám sức khỏe định kỳ. Điều này giúp phát hiện sớm các bệnh lý tiềm ẩn như tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu, rung nhĩ hay tiểu đường - những “thủ phạm” hàng đầu dẫn đến đột quỵ.

Ngoài ra, CDC Mỹ nhấn mạnh người dân cần nắm vững nguyên tắc FAST để nhận diện sớm đột quỵ:

• F (Face - mặt): Miệng méo, nếp nhăn mũi má mờ, mắt sụp, cười khó.
• A (Arm - tay): Không thể nâng cả hai cánh tay lên.
• S (Speech - lời nói): Nói khó, nói lắp, không rõ từ.
• T (Time - thời gian): Cần gọi cấp cứu ngay, đưa bệnh nhân đến bệnh viện trong thời gian sớm nhất.