Rạng sáng 28/5 (theo giờ Việt Nam), lễ bế mạc Liên hoan phim Cannes lần thứ 76 diễn ra. Vượt qua nhiều đối thủ khác, bộ phim Inside the Yellow Cocoon Shell (tựa Việt: Bên trong vỏ kén vàng) đã giành giải Camera D'or trong khuôn khổ chương trình Directors Fortnight. Được Gilles Jacob lập ra năm 1978, giải thưởng này vinh danh tác phẩm đầu tay xuất sắc của một đạo diễn trẻ.
Trước đó, khi công chiếu ở Cannes ngày 24/5, dự án của Phạm Thiên Ân gây ấn tượng mạnh mẽ với ban giám khảo. Sau khi kết thúc, Inside the Yellow Cocoon Shell nhận tràng pháo tay kéo dài tới 5 phút, khiến giới mộ điệu Việt Nam không khỏi cảm thấy tự hào.
Chiến thắng xúc động tại Cannes
Tròn 3 thập kỷ trước, đạo diễn người Pháp gốc Việt Trần Anh Hùng từng giành được Camera D'or với tác phẩm Mùi đu đủ xanh. Vậy nên, chiến thắng của Phạm Thiên Ân được nhận định là “lặp lại lịch sử”, mang niềm hãnh diện của điện ảnh Việt ra thị trường quốc tế.
Trong giây phút được xướng tên nhận giải, đạo diễn 34 tuổi ngửa mặt ngỡ ngàng trong tràng vỗ tay vang dội của khán giả. Chia sẻ với Tri thức trực tuyến, Thiên Ân cho biết anh không giấu nổi niềm hạnh phúc và tự hào. “Tôi bất ngờ, xúc động và cảm kích trước tình cảm của mọi người. Tôi chỉ biết gửi lời cảm ơn tới ê-kíp có mặt tại đó và toàn thể khán giả đã dành trọn 3 tiếng cho bộ phim”.
Bài phát biểu nhận giải bằng tiếng Việt của Phạm Thiên Ân cũng nhận được sự chú ý của khán giả trong nước. Bên cạnh việc cảm ơn các ban giám khảo và đồng nghiệp, anh không quên tri ân vợ và gia đình đã ủng hộ và hỗ trợ mình trong suốt hành trình này, cùng với đó là hai cộng sự Thi và Hưng - nhà sản xuất và quay phim.
 |
| Sau 30 năm kể từ chiến thắng của Trần Anh Hùng, Phạm Thiên Ân lặp lại lịch sử tại Cannes 2023. |
“Chúng ta đã đi một hành trình dài để tới đây. Điện ảnh và đức tin là hai thứ gắn kết chúng ta lại. Tôi thật sự cảm thấy rất vinh dự khi nhận giải. Tôi muốn dành giải thưởng này cho mọi người”, anh gửi lời cảm ơn tới dàn diễn viên của Inside the Yellow Cocoon Shell.
Màn phát biểu đầy xúc động, Phạm Thiên Ân tiếp tục nhận được tràng vỗ tay nồng nhiệt từ phía khán giả. Phía dưới khán đài, nhiều đạo diễn hay nhà làm phim nổi tiếng, trong đó có Quentin Tarantino, đều chăm chú lắng nghe. Từng thắng giải Camera D'or vào năm 1993, đạo diễn Trần Anh Hùng cũng mỉm cười đầy tự hào trước thành tích của đàn em.
Sinh năm 1989 tại Bảo Lộc, Lâm Đồng, Phạm Thiên Ân từng tiết lộ có niềm đam mê với điện ảnh ngay từ khi còn trên giảng đường đại học. Mỗi tối cuối tuần, anh cùng các bạn hay đi xem phim cùng nhau, thường là các tác phẩm tới từ Hollywood.
Sau khi tốt nghiệp, anh làm công việc edit phim, cũng chính là cầu nối giữa anh với điện ảnh. Trong quá trình học cách dựng phim, anh tiếp tục xin việc tại một công ty chuyên quay video đám cưới, phim tài liệu. Thiên Ân đã rủ một số người bạn tham dự cuộc thi Làm phim ngắn 48 giờ và đã giành được giải Nhì. Sau cuộc thi này, đạo diễn trẻ cùng gia đình sang Texas, Mỹ định cư.
Sau một thời gian tiếp xúc với điện ảnh thế giới, anh trở về Việt Nam để làm một số phim ngắn. Năm 2018, The Mute (tựa Việt: Câm lặng) của anh được chiếu tại LHP Palm Spring và được chọn tranh giải tại nhiều LHP quốc tế như Winterthur, Tampere, Hong Kong... Một năm sau đó, Phạm Thiên Ân tham dự Cannes lần đầu tiên với phim ngắn Stay Awake, Be Ready (Hãy tỉnh thức và sẵn sàng). Tài năng và sự nỗ lực của anh được đền đáp bằng giải thưởng Illy tại hạng mục Phim ngắn xuất sắc.
 |
| Inside the Yellow Cocoon Shell từng nhận tràng vỗ tay dài 5 phút của khán giả trong buổi chiếu. |
Làm phim bằng chất liệu văn hóa Việt và từ trải nghiệm của chính bản thân
Inside the Yellow Cocoon Shell (tựa Việt: Bên trong vỏ kén vàng) được sản xuất từ năm 2020, phát triển từ phim ngắn Stay Awake, Be Ready. Tác phẩm với thời lượng 3 tiếng theo chân nhân vật Thiện và người cháu tên Đạo.
Sau khi chị dâu qua đời vì tai nạn ở TP.HCM, Thiện đưa thi thể chị về quê, thay chị chăm sóc con. Anh sau đó quyết định lên đường đi tìm người anh trai mất tích. Trên hành trình này, Thiện có những cuộc gặp gỡ bất ngờ, không rõ đâu là thực đâu là mơ, phải đối diện với quá khứ để tìm kiếm đức tin trong cuộc sống.
Trả lời phỏng vấn Tri thức trực tuyến, đạo diễn cho biết anh làm bộ phim này “bắt đầu từ sự quan sát, cảm nhận và tìm hiểu văn hoá, nhịp điệu cuộc sống nơi thành thị TP.HCM và vùng nông thôn Cao Nguyên Lâm Đồng”.
Ngoài ra, bộ phim là hành trình nội tâm của một nhân vật. Câu chuyện của Thiện trong phim cũng chính là tiếng nói của Phạm Thiên Ân. Nó phản ánh nhiều khía cạnh của bản thân anh trong hiện tại và quá khứ về vấn đề tôn giáo và mục đích sống.
Điều đó cũng phần nào lý giải cho tiêu đề bộ phim Bên trong vỏ kén vàng. Theo anh, “vỏ kén vàng” mang nghĩa ẩn dụ là vỏ bọc phù phiếm của xã hội, còn ẩn sâu bên trong nó chính là sự chuyển hoá và đấu tranh nội tâm không ngừng nghỉ.
Bàn về việc lựa chọn và khai thác những chất liệu văn hóa Việt Nam trong dự án mới, đạo diễn họ Phạm tiết lộ điều anh hướng tới là “những thứ rất thật, gần gũi với con người trong cuộc sống đương đại”. Vì lẽ đó, anh tin rằng dù là một tác phẩm nghệ thuật, phim vẫn có thể phản ánh rất rõ và chính xác hiện trạng trong xã hội ngày nay.
 |
| Bộ phim chứa đựng nhiều chất liệu văn hóa Việt và phản ánh suy nghĩ của đạo diễn về lẽ sống. |
Bên trong vỏ kén vàng là một thế giới quan đầy hấp dẫn về tâm linh và tôn giáo, dựa trên trải nghiệm và những chất liệu gần gũi, chân thật.
“Mọi thứ về cuộc sống, bao gồm cả cái chết, đều được gói gọn trong những trường cảnh không đứt quãng, mở ra tác phẩm đầu tay đầy mê hoặc của Phạm Thiên Ân. Nó không đơn thuần là một màn trình diễn kỹ thuật, mà còn phản ánh sự hiện diện tách biệt của chính Thiện trong thế giới mà anh ấy đi ngang qua”, cây bút Guy Lodge của tờ Variety bình luận.
Nhà phê bình Josh Slater-Williams đánh giá phim với điểm B+ và cho rằng Bên trong vỏ kén vàng là bản hòa ca sâu sắc dài ba tiếng với nhịp độ đầy chủ ý.
“Dù cho trước đó từng tin vào tâm linh hay không, chúng ta đều đặt câu hỏi rằng mình là ai, đang sống vì điều gì và làm thế nào để thoát khỏi một thế giới trần tục nơi ta đang giam cầm bởi xã hội hiện đại”, ông viết.
Tủ sách Điện ảnh - Truyền hình giới thiệu những cuốn sách hay và mới nhất về nền công nghiệp điện ảnh, công nghệ truyền hình của Việt Nam cũng như thế giới. Ngoài ra, tủ sách còn giới thiệu các tác phẩm đáng đọc về các bộ phim, diễn viên, MC... nổi tiếng ở Việt Nam và thế giới.
