Thực quản thuộc đường tiêu hóa trên, cơ quan này có chức năng đưa thức ăn và đồ uống từ họng xuống dạ dày. Ở người trưởng thành, thực quản dài khoảng 25 cm. Các tuyến của thực quản chế tiết chất nhầy giúp đưa thức ăn xuống dạ dày dễ dàng hơn.
Ung thư thực quản là khối u ác tính xuất phát từ các tế bào biểu mô thực quản, gồm hai loại: Biểu mô vảy và biểu mô tuyến. Ung thư thực quản đoạn 1/3 trên và 1/3 giữa hầu hết là biểu mô vảy. Đoạn 1/3 dưới hay gặp ung thư biểu mô tuyến.
Ở các nước Âu - Mỹ, phần lớn ung thư thực quản (hơn 50%) là loại biểu mô tuyến. Đây là hậu quả của viêm thực quản do trào ngược kéo dài. Còn ở các nước châu Á như Việt Nam, tới 95% ung thư thực quản là biểu mô vảy và gặp chủ yếu ở đoạn thực quản 1/3 giữa (60%).
Theo Globocan năm 2020, toàn thế giới có hơn 600.000 ca mới mắc và hơn 540.000 ca tử vong do ung thư thực quản. Tại Việt Nam, trên 3.000 ca mắc mới và tử vong do ung thư thực quản mỗi năm.
Triệu chứng thường gặp
Giai đoạn sớm các triệu chứng không đặc hiệu, thỉnh thoảng có nuốt vướng hoặc không có bất kỳ dấu hiệu nào. Rất nhiều bệnh nhân được phát hiện ở giai đoạn này nhờ đi khám định kỳ hoặc tình cờ qua nội soi thực quản.
Ở giai đoạn muộn hơn, nuốt nghẹn tăng dần là triệu chứng thường gặp, thường tiến triển từ từ sau 3-4 tháng. Ngoài ra, bệnh nhân có thể gặp các triệu chứng khác như:
- Đau khi nuốt: Thường gặp, đau sau xương ức.
- Ợ hơi, nôn mửa, tăng tiết nước bọt, sặc cũng có khi là triệu chứng hoặc biến chứng của rò thực - khí phế quản.
- Các dấu hiệu tiến triển, xâm lấn:
+ Chảy máu thực quản: Biểu hiện nôn ra máu, đi ngoài phân đen.
+ Ho dai dẳng: Do rò thực quản, phế quản.
+ Nói khó: Do xâm lấn dây thần kinh quặt ngược thanh quản.
+ Chèn ép tĩnh mạch chủ trên.
+ Chảy máu dữ dội do ung thư thực quản xâm lấn vào động mạch chủ.
 |
| Ung thư thực quản là khối u ác tính xuất phát từ các tế bào biểu mô thực quản. Ảnh: Zivotosprava. |
Ở giai đoạn đã di căn, bệnh sẽ có các triệu chứng của cơ quan di căn như tràn dịch màng phổi ác tính, gan to, hạch cổ, đau xương, tiểu ra máu… Triệu chứng toàn thân có thể gặp như gầy sút (trên 90% bệnh nhân), da sạm, khô do thiếu dinh dưỡng lâu ngày, thiếu máu, mệt mỏi.
Do đó, khi có các yếu tố nguy cơ, bạn nên đi khám định kỳ theo hướng dẫn của bác sĩ để được kiểm tra. Nếu có bất thường, bạn sẽ được xử trí sớm nhất có thể.
Yếu tố nguy cơ gây bệnh
Hút thuốc lá là yếu tố nguy cơ chính của ung thư biểu mô vảy thực quản. Viêm thực quản trào ngược là yếu tố nguy cơ chính của ung thư biểu mô tuyến. Ngoài ra, một số yếu tố nguy cơ khác gây ra bệnh ung thư thực quản như:
- Uống rượu
- Tổn thương thực quản do bỏng
- Béo phì
- Co thắt tâm vị
- Tiền sử bệnh tật: Người bị các bệnh ung thư vùng đầu mặt cổ có thể làm tăng nguy cơ bị ung thư thứ hai ở vùng này, trong đó có ung thư thực quản.
 |
| Bác sĩ Trần Đức Cảnh, Bệnh viện K, phẫu thuật ung thư thực quản bằng phương pháp nội soi cho bệnh nhân. Ảnh: BSCC. |
Loại tế bào trong khối u quyết định type ung thư thực quản. Các type ung thư thực quản bao gồm:
Ung thư biểu mô vảy: Loại ung thư xuất phát từ biểu mô vảy của thực quản. Loại này thường gặp hơn trong tổn thương ác tính của thực quản.
Ung thư biểu mô tuyến: Loét thực quản kéo dài làm tăng nguy cơ bị ung thư thực quản. Tổ chức ở đáy thực quản có thể bị hoại tử nếu dịch vị dạ dày thường xuyên bị trào ngược lên thực quản hay gặp trong bệnh trào ngược dạ dày thực quản.
Các tế bào ở thực quản thay đổi nhiều và bắt đầu trở nên giống tế bào ở dạ dày. Đây là một tổn thương tiền ung thư và có thể phát triển thành bệnh ung thư biểu mô tuyến của thực quản.
Phòng bệnh ung thư thực quản
Khi được chẩn đoán ung thư thực quản, bạn có thể hoảng loạn và lo sợ. Sau khi trải qua cơn sốc, bạn có thể tìm kiếm sự giúp đỡ của bác sĩ chuyên khoa ung bướu để được tư vấn và hỗ trợ điều trị bằng các cách:
- Tìm kiếm thông tin đầy đủ để ra quyết định về phương pháp điều trị thích hợp. Hỏi bác sĩ các thông tin về loại ung thư, giai đoạn và lựa chọn điều trị. Sử dụng những thông tin đó để tìm hiểu thêm về ung thư thực quản, lợi ích và nguy cơ của các phương pháp điều trị.
- Được chẩn đoán ung thư không có nghĩa bạn phải dừng các hoạt động ưa thích của mình. Trong phần lớn thời gian, nếu bạn cảm thấy đủ sức khỏe, hãy làm một việc gì đó bản thân yêu thích.
Với lối sống lành mạnh, bạn không chỉ phòng ngừa được ung thư thực quản mà còn phòng được rất nhiều bệnh nguy hiểm khác. Do đó, để ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh ung thư thực quản, bạn cần:
- Duy trì thói quen tập thể dục thường xuyên.
- Cân bằng chế độ ăn uống. Ăn nhiều hoa quả và rau xanh, không nên ăn các loại thực phẩm dễ gây ung thư.
- Nên cai rượu và dừng hút thuốc. Đó là những yếu tố nguy cơ chính gây tổn thương thực quản.
- Hỏi bác sĩ về nguy cơ mắc ung thư của bạn. Khám và tầm soát phát hiện ung thư sớm khi đã tham khảo ý kiến của chuyên gia hoặc bác sĩ của bạn.
