Đề xuất 'số phận' tàu sắp bị đánh chìm ở Côn Đảo

Tàu Sheng Li đang được neo đậu tại khu tránh trú bão ở Côn Đảo. Ảnh: Amadive Dive Center.

Trao đổi với Tri Thức - Znews, ông Ngô Tuấn Tú - Giám đốc Công ty TNHH Dịch vụ Du lịch Amadive - cho biết doanh nghiệp đã gửi đề án đánh chìm tàu Sheng Li nhằm tạo sản phẩm du lịch biển độc đáo, thu hút khách yêu thích lặn biển.

Hiện đơn vị chủ yếu phục vụ khách quốc tế với các tour lặn ở hòn Bảy Cạnh, hòn Tài, hay lặn ngắm xác tàu đắm LCM-8 của Mỹ ở vịnh Côn Sơn. Tuy nhiên, tàu LCM-8 kích thước nhỏ, nằm ở độ sâu chỉ 6 m, chưa đủ hấp dẫn đối với những thợ lặn chuyên nghiệp.

"Sáng 10/8, tôi trực tiếp vào khảo sát bên trong tàu Sheng Li. Thân tàu rộng rãi, có đường lối cho khách lặn vào rồi ra. Chúng tôi chỉ cần đục lỗ, vệ sinh sạch bên trong là có thể khai thác", ông Tú nói.

Du khách lặn ngắm xác tàu LCM-8 của Mỹ ở vịnh Côn Sơn. Ảnh: Amadive Dive Center.

Tàu Sheng Li - dài 52 m, rộng 8,5 m, trọng tải khoảng 12.000 tấn - là tàu chở hàng đông lạnh đóng năm 2002, trước đây thuộc quản lý của Sở Tài chính tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, hiện do UBND TP.HCM quản lý. Sau thời gian dài neo đậu ở khu tránh bão Côn Đảo, tàu đã han gỉ, hư hỏng nặng và được phê duyệt phương án bán đấu giá để thu hồi phế liệu. Giá khởi điểm là 1,7 tỷ đồng.

"Nếu đề xuất được thông qua, chúng tôi dự kiến sẽ đánh đắm tàu ở khu vực biển sau lưng hòn Bà. Sau khi đánh chìm, đáy tàu sẽ ở độ sâu 30 m, phần đỉnh cách mặt biển khoảng 10 m. Lúc thủy triều thấp, khách lặn với ống thở (snorkeling) có thể nhìn rõ buồng lái và chóp tàu từ phía trên. Người có chứng chỉ lặn cơ bản (Open Water Diver) chỉ được lặn ngắm tàu và cá ở bên ngoài, chỉ những thợ lặn nâng cao (Advanced Open Water Diver) mới được vào bên trong", ông Tú chia sẻ.

Ông cho biết độ sâu 30 m cũng nhằm hạn chế trường hợp thợ săn cá tự do chui vào tàu có thể gặp nguy hiểm. Sau khi thả trên nền đáy, tàu sẽ được để vài tháng qua mùa sóng gió để kiểm tra độ ổn định và để các loài sinh vật biển đến trú ngụ, trước khi chính thức đưa vào khai thác du lịch.

Khu vực xác tàu LCM-8 ở vịnh Côn Sơn cũng thu hút nhiều loài sinh vật biển đến trú ngụ và các rạn san hô nhiều chủng loại phát triển bên cạnh. Ảnh: Lê Hồ Uy Di.

Đại diện Amadive tin rằng nếu được làm sạch đúng cách, tàu đắm sẽ không gây hại môi trường, đồng thời trở thành rạn san hô nhân tạo, tạo nơi trú ẩn và sinh sản cho nhiều loài thủy sinh, giúp giảm áp lực lên rạn san hô tự nhiên và góp phần phục hồi hệ sinh thái biển.

Amadive kỳ vọng điểm lặn xác tàu không chỉ tạo sức hút mới cho Côn Đảo, đặc biệt ở phân khúc khách cao cấp, mà còn mở rộng dư địa tăng trưởng, tạo thêm việc làm chất lượng cho người dân địa phương.

Côn Đảo sở hữu cảnh quan thiên nhiên rừng và biển tuyệt đẹp cùng hệ thống di tích lịch sử hấp dẫn du khách. Ảnh: Linh Huỳnh.

Trên thế giới, lặn ngắm xác tàu là sản phẩm du lịch phổ biến. Nhiều quốc gia không chỉ khai thác tàu bị chìm do chiến tranh hay thiên tai, mà còn chủ động đánh chìm tàu để tạo rạn nhân tạo (artificial reef sinking). Nhiều con tàu đã được làm sạch, tháo bỏ chất độc hại, rồi chủ động đánh chìm để thu hút sinh vật biển và tạo điểm lặn.

Tại Mỹ, tàu sân bay USS Oriskany được đánh chìm năm 2006 ngoài khơi Florida đã trở thành rạn nhân tạo lớn nhất thế giới. Theo tạp chí Get The Coast, tàu Oriskany thu hút hơn 10.000 thợ lặn mỗi năm, tạo ra khoảng 3,6 triệu USD chi tiêu trực tiếp mỗi năm (ước tính năm 2015). Một báo cáo trên Scubascribbles cho biết sau nhiều năm chìm dưới biển, con tàu này đã được phủ đầy san hô, bọt biển, hydroids và tảo - biểu hiện của hệ sinh thái đa dạng, phát triển trên rạn nhân tạo này.

Tương tự, các điểm lặn từ tàu USS Liberty ở Bali, "nghĩa địa tàu" Chuuk Lagoon ở Micronesia hay HMAS Brisbane ở Australia đều trở thành điểm đến nổi tiếng, vừa thu hút du lịch, vừa góp phần bảo tồn biển.

Hiện tại, Sở Du lịch TP.HCM chỉ đạo các sở, ngành liên quan thẩm định và đánh giá lại đề xuất này. Mặc dù vẫn còn nhiều ý kiến trái chiều, việc đánh chìm tàu để tạo rạn nhân tạo và điểm lặn du lịch vẫn là một chiến lược du lịch - bảo tồn đáng chú ý, mở ra hướng đi mới cho ngành du lịch Côn Đảo.