Cuối năm 2020, Netflix ra mắt Death to 2020 với mục đích tổng hợp lại những sự kiện diễn ra trong năm bằng góc nhìn châm biếm và giễu nhại. Dù ý tưởng táo bạo, tác phẩm nhận không ít gạch đá từ giới phê bình với tổng điểm 40% “thối” trên Rotten Tomatoes.
Bất chấp mọi chỉ trích, hãng tiếp tục đầu tư Death to 2021 với mục đích tương tự, song khắc phục nhiều khuyết điểm của phần tiền nhiệm.
Bản nghiên cứu về năm 2021
Giống phần trước, tác phẩm thuộc thể loại mockumentary (tài liệu giả tưởng). Hầu hết tình tiết trong phim là hư cấu, được sắp xếp, dàn dựng theo đúng phong cách một cuốn phim tài liệu để tạo cảm giác chân thật nhất.
Ngay từ những giây đầu tiên, khán giả như đang xem một bản tin thời sự về năm 2021. Tài tử Laurence Fishburne – nổi tiếng với vai Morpheus trong Ma trận – tiếp tục đóng vai người kể chuyện, dẫn dắt mọi sự kiện trong phim.
Anh bắt đầu nhận xét: “Năm 2021, một năm khiến năm 2020 có cảm giác như chỉ là phần tiền truyện, với các sự kiện giống ngày tận thế hơn, khó đoán hơn và kỳ lạ hơn bất cứ năm nào trước đó trong lịch sử nhiều năm”.
Minh họa cho lời thoại đó là những khung hình đầy hỗn loạn. Cảnh sát và đám đông biểu tình xô vào nhau, phía sau là lá cờ Mỹ làm nền. Tổng thống Bush vẫy tay chào người ủng hộ, đang giơ bảng “cứu Mỹ”. Hàng loạt xác chết được đặt giữa bãi biển với lớp vải che kín mặt, không rõ số phận.
 |
| Việc đan cài sự thật và các cảnh dàn dựng mang đến sự thú vị cho kịch bản. |
Những đoạn phim tư liệu và cảnh quay dàn dựng được sắp xếp ngẫu nhiên khiến người xem khó phân biệt thật – giả. Một số cảnh không ngại thể hiện tính châm biếm đậm nét.
Chẳng hạn việc binh lính Hồi giáo vừa cầm súng vừa chơi đạp vịt trong khu giải trí, hay diễn viên Cristin Milioti – ngôi sao How I Met Your Mother - trả lời báo chí với gương mặt hài hước và lời thoại ngớ ngẩn.
Xuyên suốt phim, kịch bản liên tục lồng ghép những đoạn phỏng vấn các nhà khoa học, doanh nhân công nghệ, nhà báo, MC truyền hình lẫn người nổi tiếng trên Tik Tok. Tất cả tạo thành “bản nghiên cứu” hài hước về những gì diễn ra trong năm 2021.
Kịch bản khắc phục nhược điểm của phần trước
Đứng sau Death to 2021 là hai nhà sáng tạo series Black Mirror nổi tiếng - Charlie Brooker và Annabel Jones. Rút kinh nghiệm từ phần trước, bộ đôi quyết định cắt giảm thời lượng từ 70 phút xuống còn 60 phút, vừa đủ để tóm gọn tất cả sự kiện xuyên suốt 12 tháng.
Ba nội dung quan trọng nhất trong phim là diễn biến Covid-19, những tai tiếng xoay quanh vụ sai lệch thông tin vaccine và cuối cùng là Big Tech – thuật ngữ ám chỉ năm công ty công nghệ hàng đầu nước Mỹ gồm Google, Amazon, Apple, Facebook và Microsoft. Trong đó, Facebook gây xôn xao cộng đồng mạng một thời gian dài khi quyết định đổi tên công ty thành Meta.
Các sự kiện văn hóa, xã hội khác cũng được lồng ghép khéo léo như chủ nghĩa “woke” (sự thức thời của người trẻ), biến đổi khí hậu, bước tiến công nghệ hay đơn giản chỉ là việc phim Squid Game khiến thế giới phát cuồng.
Càng về cuối, đội ngũ biên kịch càng mạnh tay, xoáy vào những căng thẳng khi Taliban trở lại nắm quyền ở Afghanistan, vừa đúng dịp kỷ niệm 20 năm xảy ra sự kiện khủng bố 11/9.
Thậm chí, người kể chuyện Laurence Fishburne còn thẳng thừng nhấn mạnh phản ứng với vaccine Covid-19 khiến Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hòa có cách hành xử trái ngược. Hay trường hợp nhân vật Tennyson Foss (Hugh Grant) – nhà sử học thuộc cánh hữu - dửng dưng nhận xét Vương Philip nước Anh là người “phân biệt chủng tộc”.
Trong thực tế, cựu Công tước xứ Edinburgh - qua đời tháng 4/2021 - cũng vốn nổi tiếng với những phát ngôn gay gắt khi còn sống.
Diễn viên giúp phim tỏa sáng
Dù không được giới phê bình đánh giá cao, Death to 2020 vẫn nhận được nhiều lời khen ngợi ở khâu diễn xuất. Tương tự, sự trở lại của các ngôi sao như Hugh Grant, Joe Keery và Diane Morgan giúp Death to 2021 gần gũi, dễ cảm hơn. Họ tròn vai khi tiếp tục hóa thân các nhân vật cũ, tạo không khí hài hước cho phim.
Tác phẩm cũng quy tụ một số gương mặt mới như Lucy Liu, William Jackson Harper, Stockard Channing và Nick Mohammed. Trong đó, Liu vào vai nhà báo chuyên đưa ra nhận định về các sự kiện trong năm, đóng vai trò tương tự nhân vật Dash Bracket của Samuel L. Jackson trong phần trước. Hay William Jackson Harper vào vai doanh nhân công nghệ kiêm giám đốc công ty truyền thông xã hội - một phiên bản da màu của Mark Zuckerberg.
Đặc biệt, dù xuất hiện thoáng qua, Cristin Milioti để lại ấn tượng với lối diễn xuất duyên dáng. Cô vào vai bà nội trợ đại diện cho chị em phụ nữ Mỹ, người phát cuồng vì khẩu hiệu “Make America Great Again” (Làm nước Mỹ vĩ đại trở lại) nổi tiếng của Tổng thống Trump.
 |
| Xuyên suốt hai phần phim, dàn diễn viên làm tốt vai trò của mình, mang đến những trải nghiệm hài hước cho khán giả. |
Trái ngược giọng điệu giễu nhại xuyên suốt, những phút cuối của Death to 2021 khiến người xem giật mình khi hỏi từng nhân vật cùng một câu: "Bạn rút ra được gì trong năm 2021"?
Có người nói thế này, có người nói thế kia, có người lại bảo: “Tôi rút ra được là chẳng ai rút ra được gì trong năm 2020”. Lời thoại như gáo nước lạnh dội vào khán giả, để họ nhìn lại bản thân sau hai năm khốn đốn vì Covid-19.
Nhìn chung, giống chương trình hài Táo quân của Việt Nam, Death to 2021 mang lại những giây phút giải trí và thư giãn thú vị, như một cách để khán giả nhìn lại năm cũ và hướng đến năm mới tốt đẹp hơn.
